| Περίληψη |
Η εργασία αυτή πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, από τον Ιούνιο του 2002 έως το Νοέμβριο του 2003. Βασίζεται σε εργασίες σχετικές με τη χλωρίδα και τη βλάστηση της πλειοψηφίας των νησιών του Τόξου του Νοτίου Αιγαίου, καθώς και της Σύμης και της Τήλου, που βρίσκονται βορείως της Ρόδου και ανήκουν στο Ανατολικό Αιγαίο. Αντικείμενο της μελέτης αυτής ήταν η εξέταση της περιοχής με βάση τη Θεωρία της Βιογεωγραφίας των Νήσων. Η προσέγγιση αυτή είναι πρωτότυπη, συγκρινόμενη με τη συσσωρευμένη γνώση που έχει αποκτηθεί από τις μακροχρόνιες και εκτεταμένες μελέτες της χλωρίδας και της βλάστησης των περισσότερων νησιών, αλλά και των φυτογεωγραφικών σχέσεών τους με τις γειτονικές ηπειρωτικές περιοχές. Πιο συγκεκριμένα, σκοπός της μελέτης αυτής ήταν να εξετάσει τη σχέση έκτασης αριθμού φυτικών ειδών στα νησιά του Τόξου του Νοτίου Αιγαίου. Επίσης, έγινε μια προσπάθεια να ενσωματωθεί η έννοια του ενδιαιτήματος στη φυτογεωγραφική αυτή μελέτη. Η σχέση έκτασης - αριθμού ειδών στη διπλή λογαριθμική της μορφή (logA - logS), ως το πρότυπο που χρησιμοποιείται σήμερα περισσότερο από τους βιογεωγράφους, εφαρμόστηκε για τη συνολική έκταση και τη χλωρίδα 48 μεγάλων νησιών και νησίδων του Τόξου, έπειτα ξεχωριστά για τα μεγάλα νησιά και ξεχωριστά για τις νησίδες, για τις επιμέρους ομάδες νησιών στις οποίες μπορούν να διακριθούν τα 48 αυτά νησιά, για δέκα επιλεγμένες οικογένειες φυτών, για τρεις οικολογικές ομάδες και τα ξυλώδη είδη φυτών. Η τιμή του z για τα 48 νησιά και το σύνολο της χλωρίδας βρίσκεται εντός του διαστήματος τιμών που αντιπροσωπεύει ηπειρωτικά, μετρίως απομονωμένα νησιά, γεγονός σύμφωνο με τη γεωιστορία της περιοχής μελέτης. Παρ' όλ' αυτά, η τιμή του z είναι υψηλή και δείχνει ότι τα νησιά «συμπεριφέρονται» διαφορετικά και δεν αποτελούν τμήματα ενιαίας φυτογεωγραφικής περιοχής. Ο μεγάλος αριθμός νησίδων που περιλαμβάνονται στα 48 μελετούμενα νησιά συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση της κλίσης της ευθείας logA - logS. Όταν η ίδια σχέση εφαρμόζεται μόνο για τα μεγάλα νησιά του Τόξου, η κλίση της ευθείας μειώνεται σημαντικά. Ο μικρός κοινός αριθμός φυτικών ειδών μεταξύ μικρών και μεγάλων νησιών συμβάλλει στη «γρηγορότερη» αύξηση του αριθμού των ειδών αυτών, ώστε το z είναι υψηλό. Το πρότυπο που ακολουθεί η σχέση logA - logS όσον αφορά στην κλίση z και στην σταθερά c, μεταβάλλεται αναλόγως με την ομάδα των νησιών ή την ομάδα των φυτών που εξετάζεται κάθε φορά. Τα αποτελέσματα της ανάλυσής μας δείχνουν ότι το σύμπλεγμα νησιών της Καρπάθου σχετίζεται φυτογεωγραφικά περισσότερο με τη δύση (ομάδα νησιών Κρήτης) παρά με την ανατολή (ομάδα νησιών Ρόδου). Η ύπαρξη του φαινομένου των μικρών νησιών για 38 από τα 48 νησιά του Τόξου, μια ομαδοποίηση με κάποια φυτογεωγραφική σημασία, καταδεικνύεται μόνο αν χρησιμοποιηθεί η ημιλογαριθμική μορφή του μοντέλου. Ο ορισμός των ενδιαιτημάτων είναι εξαιρετικά δύσκολος, διότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα πλήθος φυσικών παραμέτρων, έτσι ώστε πρακτικά για ένα φυτικό είδος ή μια ομάδα φυτικών ειδών είναι δυνατή η εξειδίκευση του ορισμού μέχρι το επίπεδο που επιδιώκει ο ερευνητής. Η εφαρμογή του μοντέλου «Χώρος» και η ανάλυση μονοπατιού για την έκταση και τα ενδιαιτήματα επτά νησιών και την έκταση και τους τύπους βλάστησης 37 νησιών του Τόξου δείχνουν ότι η έκταση διαδραματίζει το σημαντικότερο ρόλο στη διαμόρφωση του αριθμού των φυτικών ειδών στα νησιά του Τόξου.
|
Φυτογεωγραφική μελέτη του τόξου του νότιου Αιγαίου
