Your browser does not support JavaScript!

Αρχική    Φυλετικοί και αναπτυξιακοί μηχανισμοί πλαστικότητας στον εγκέφαλο ερμαφρόδιτων τελεόστεων. Μελέτη της έκφρασης νοραδρενεργικών υποδοχέων και της γένεσης και μετανάστευσης κυττάρων  

Αποτελέσματα - Λεπτομέρειες

Προσθήκη στο καλάθι
[Προσθήκη στο καλάθι]
Κωδικός Πόρου uch.biology.phd//2004zikopoulos
Τίτλος Φυλετικοί και αναπτυξιακοί μηχανισμοί πλαστικότητας στον εγκέφαλο ερμαφρόδιτων τελεόστεων. Μελέτη της έκφρασης νοραδρενεργικών υποδοχέων και της γένεσης και μετανάστευσης κυττάρων
Άλλος τίτλος Sexual and Developmental Plasticity Mechanisms in the Brain of Hermaphrodite Teleosts. Study of the adrenoceptors Expression and cell Proliferation Pattern
Συγγραφέας Ζηκόπουλος, Βασίλειος
Σύμβουλος διατριβής Δερμών, Κατερίνα Ρ
Περίληψη Η πλαστικότητα, χαρακτηριστική ιδιότητα του εγκεφάλου, είναι η ικανότητά του να αλλάζει εν μέρη τη δομή και λειτουργία του, προσαρμοζόμενος έτσι σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Αυτή η ρευστότητα των δομών και λειτουργιών διαφόρων συστημάτων είναι ιδιαίτερα εμφανής στους τελεόστεους, οι οποίοι επιδεικνύουν τη μεγαλύτερη ποικιλία αναπαραγωγικών στρατηγικών μεταξύ των σπονδυλωτών. Η πλαστικότητα της ανάπτυξης και του φυλετικού καθορισμού των τελεόστεων εκφράζεται μέσα από το εύρος της φυλετικότητάς τους, που κυμαίνεται μεταξύ πλήρως γονοχωριστικών έως και διαδοχικά ερμαφρόδιτων ειδών, των οποίων οι γονάδες αποτελούνται συγχρόνως από αρσενικό και θηλυκό ιστό. Η αλληλεπίδραση του εγκεφάλου με περιβαλλοντικούς (και κοινωνικούς) παράγοντες καθορίζει τη μοίρα των γονάδων και κατ' επέκταση και το σεξουαλικό φαινότυπο των ατόμων. Μηχανισμοί όπως η γέννηση, μετανάστευση και τελική διαφοροποίηση νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο ενήλικων ατόμων, καθώς και νευροδιαβιβαστές όπως η νοραδρεναλίνη και η ελεύθερη ρίζα του μονοξειδίου του αζώτου (ΝΟ.), αποτελούν τμήματα πολυδύναμων συστημάτων και διεργασιών, που συμμετέχουν στη λειτουργική οργάνωση/αναδιοργάνωση του εγκεφάλου. Η δυνατότητα παραγωγής κυττάρων ενισχύει την ικανότητα πλαστικών αποκρίσεων του εγκεφάλου μέσα σε συνθήκες συνεχώς μεταβαλλόμενες. Στον εγκέφαλο των σπονδυλωτών η νοραδρεναλίνη είναι διεγερτικός νευροδιαβιβαστής και εμπλέκεται σε διεργασίες όπως η γενική κατάσταση εγρήγορσης, μάθησης, σχηματισμού μνήμης, αποκρίσεων στο stress και διατροφικής και αναπαραγωγικής συμπεριφοράς. Η δράση της εκδηλώνεται διαμέσω μεμβρανικών υποδοχέων συνδεδεμένων με G-πρωτεΐνες, οι οποίοι διακρίνονται σε τύπους: α1, α2, β1, β2, β3 και εντοπίζονται τόσο προ- ή μετασυναπτικά όσο και εξωσυναπτικά. Η ΝΟ., σε αντίθεση με τους υπόλοιπους νευροδιαβιβαστές, είναι αέριο, διαχέεται ελεύθερα μεταξύ γειτονικών κυττάρων και δρα κυρίως μέσω της γουανυλικής κυκλάσης. Διερευνήθηκε η συμμετοχή της γέννησης, μετανάστευσης και τελικής διαφοροποίησης νευρικών κυττάρων, των α2 και β νοραδρενεργικών υποδοχέων και της ΝΟ. σε μηχανισμούς πλαστικότητας κατά τη διάρκεια της μετεμβρυϊκής ανάπτυξης και της αλλαγής του φύλου, στον εγκέφαλο δύο διαδοχικά ερμαφρόδιτων τελεόστεων: της πρώτανδρης τσιπούρας (Sparus aurata) και του πρωτόγυνου φαγκριού (Pagrus pagrus) καθώς και σε στείρα υβρίδια, που προήλθαν από τη διασταύρωση θηλυκής τσιπούρας με αρσενικό φαγκρί και το αντίστροφο. Η γέννηση και μετανάστευση κυττάρων εντοπίστηκε με την ανοσοϊστοχημική μέθοδο της βρωμοδεοξυουριδίνης (BrdU). Η κατανομή των α2 και β νοραδρενεργικών υποδοχέων προσδιορίστηκε με εφαρμογή της in vitro ποσοτικής αυτοραδιογραφικής μεθόδου πρόσδεσης ραδιοσημασμένου δεσμευτή αλλά και με τη χρήση ειδικών, για κάθε υπότυπο, αντισωμάτων. Η ενεργότητα του βιοσυνθετικού ενζύμου της ΝΟ. (ΝΟΣ) καθορίστηκε με την ιστοχημική μέθοδο της NADPH-διαφοράσης. Σε αντίθεση με τα περισσότερα σπονδυλωτά, οι ενήλικοι τελεόστεοι επιδεικνύουν εντυπωσιακούς ρυθμούς γέννησης κυττάρων, η πλειοψηφία των οποίων μεταναστεύουν, διαφοροποιούνται και ενσωματώνονται στο ήδη υπάρχον δίκτυο νευρικών κυττάρων, με αποτέλεσμα την παράλληλη αύξηση του μεγέθους του εγκεφάλου και του σώματος κατά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής των ψαριών. Σχεδόν όλα τα θετικά σημασμένα κύτταρα βρέθηκαν σε περι- ή παρακοιλιακές περιοχές, με την πλειοψηφία να εντοπίζεται στην παρεγκεφαλίδα και σημαντικούς αριθμούς στον θάλαμο, στον υποθάλαμο, στον κοιλιακό τελεγκέφαλο και στην οπτική καλύπτρα. Ανάλυση και ποσοτικοποίηση της μιτωτικής ενεργότητας σε διάφορες εγκεφαλικές περιοχές ανέδειξε σημαντικές διαφορές στο ρυθμό γέννησης κυττάρων μεταξύ των διαφόρων φυλετικών καταστάσεων, στον ραχιαίο υποθάλαμο. Συγκεκριμένα τα θηλυκά ψάρια είχαν τριπλάσιο αριθμό και πυκνότητα νεογεννηθέντων κυττάρων από τα αρσενικά, ενώ τα σε αναστροφή άτομα είχαν ενδιάμεσα επίπεδα και διέφεραν και από τα δύο φύλα. Σύγκριση των υβριδίων μεταξύ τους αλλά και με τα γονεϊκά είδη δεν ανέδειξαν διαφορές ως προς τη θέση και τον αριθμό των ζωνών κυτταρικού πολλαπλασιασμού. Εντυπωσιακός όμως ήταν ο ιδιαίτερα χαμηλός ρυθμός γέννησης κυττάρων στις υποθαλαμικές περιοχές σε σύγκριση με την τσιπούρα και το φαγκρί. Οι διαφορές αυτές εξακολούθησαν να υφίστανται ακόμα και μετά τη μετανάστευση και τελική διαφοροποίηση των κυττάρων αυτών. Η μελέτη της έκφρασης των α2 και β αδρενεργικών υποδοχέων ανέδειξε την ευρεία κατανομή τους, σε συμφωνία με άλλες μελέτες σε πτηνά και θηλαστικά. Υψηλά επίπεδα υποδοχέων εντοπίστηκαν στις περισσότερες μέσες τελεγκεφαλικές, θαλαμικές, υποθαλαμικές και οπίσθιες αισθητικές-κινητικές περιοχές από το πρώτο έτος ζωής. Εμφανής ήταν επίσης και μια σταδιακή μείωση, με την ηλικία, της πυκνότητας των υποδοχέων αυτών σε συγκεκριμένες προκαλυπτριδικές, προοπτικές, κοιλιακές θαλαμικές και υποθαλαμικές περιοχές. Αξιοσημείωτη είναι επίσης και η παροδική αύξηση της έκφρασης των α2 υποδοχέων σε μέσους-ραχιαίους τελεγκεφαλικούς και διεγκεφαλικούς πυρήνες και των β νοραδρενεργικών υποδοχέων σε ραχιαίους υποθαλαμικούς και προοπτικούς πυρήνες. Η αύξηση αυτή των επιπέδων των υποδοχέων συμπίπτει, στις περισσότερες περιπτώσεις με τη διαδικασία αλλαγής του φύλου και είναι ιδιαίτερα έντονη στην ραχιαία υποθαλαμική περιοχή αλλά και στο κέντρο του νοραδρενεργικού συστήματος, τον υπομέλανα τόπο. Όσον αφορά την ΝΟ., αν και δεν εντοπίστηκαν ιδιαίτερες διαφορές μεταξύ των ειδών ή των φυλετικών καταστάσεων, αναδείχθηκε η ευρεία κατανομή των κυττάρων, που παρουσιάζουν ενεργότητα συνθάσης της ΝΟ. στον εγκέφαλο ερμαφρόδιτων τελεόστεων και η έντονη παρουσία τους σε φυλετικά διμορφικές περιοχές (υποθάλαμος, προοπτική περιοχή), σε στενή σχέση με τις ζώνες κυτταρικής διαφοροποίησης των νεογεννηθέντων νευρώνων. Συμπερασματικά, φαίνεται πως η παροδική αύξηση της λειτουργίας του νοραδρενεργικού συστήματος σε μεταιχμιακές τελεγκεφαλικές (Dm), ραχιαίες υποθαλαμικές (dHA) ή προοπτικές (POA) περιοχές, θαλαμικούς σταθμούς επεξεργασίας ερεθισμάτων (PG) και στον υπομέλανα τόπο (LoC), περιοχές που στην πλειοψηφία τους παρουσιάζουν έντονη ενεργότητα ΝΟΣ, σε συνδυασμό με τις αλλαγές στο ρυθμό κυτταρικού πολλαπλασιασμού και ανανέωσης του πληθυσμού των νευρικών κυττάρων τους σχετίζεται και πιθανόν καθορίζει την αναδιοργάνωση των νευρικών και αναπαραγωγικών κυκλωμάτων, ελέγχοντας τις πολύπλοκες διαδικασίες κατά την αλλαγή του φύλου στους ερμαφρόδιτους τελεόστεους. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει την αναμφίβολη συμμετοχή των μηχανισμών αυτών σε εγκεφαλικά κυκλώματα που τελικά επηρεάζουν την ανάπτυξη και την αναπαραγωγική συμπεριφορά των ερμαφρόδιτων τελεόστεων.
Γλώσσα Ελληνικά
Ημερομηνία έκδοσης 2004-03-24
Ημερομηνία διάθεσης 2004-09-16
Συλλογή   Σχολή/Τμήμα--Σχολή Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών--Τμήμα Βιολογίας--Διδακτορικές διατριβές
  Τύπος Εργασίας--Διδακτορικές διατριβές
Εμφανίσεις 368

Ψηφιακά τεκμήρια
No preview available

Κατέβασμα Εγγράφου
Προβολή Εγγράφου
Εμφανίσεις : 18