| Περίληψη |
Στο πλαίσιο των πολιτικών υγείας υποστηρίζεται, ότι ο αποστιγματισμός είναι
ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων της δημόσιας υγείας. Ο στιγματισμός
επιδεινώνει τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα καθώς ανυψώνει εμπόδια μεταξύ
αυτών των επαγγελματιών υγείας και των ασθενών. Αντίθετη κατεύθυνση όμως, τα
τελευταία χρόνια, φαίνεται να έχει ο δημόσιος λόγος στην περίπτωση της
καταπολέμησης του καπνίσματος. Η αποκανονικοποίηση του καπνίσματος
σηματοδοτεί το κοινωνικά απαράδεκτο αυτής της συνήθειας και κατ’ επέκταση, των
καπνιστών γεγονός που οδηγεί στο στιγματισμό των καπνιστών. Κάποιοι θεωρούν
ότι στην περίπτωση του καπνίσματος η κινητοποίηση του στίγματος μπορεί να
μειώσει αποτελεσματικά την επικράτηση των συμπεριφορών που συνδέονται με την
ασθένεια και το θάνατο. 1στόσο, η ηθική αποδοχή μιας τέτοιας πολιτικής είναι
προβληματική διότι αντιτίθεται σε κάποιες θεμελιώδεις ηθικές αρχές, κατά πρώτο
λόγο σε αυτήν της αγαθοποιίας και σε αυτήν της μη-πρόκλησης βλάβης και επιπλέον
θέτει ζήτημα καταπάτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων, καθώς στη διαδικασία του
στιγματισμού εμπλέκεται το ανθρώπινο δικαίωμα στην αξιοπρέπεια. Στόχος της
παρούσας εργασίας είναι να απαντηθεί το κατά πόσο, από ηθική σκοπιά, ο
στιγματισμός του καπνιστή θα μπορούσε να αποτελέσει μέσο της πολιτικής της
δημόσιας υγείας για την καταπολέμηση της μάστιγας του καπνίσματος.
Ένα μέρος της δυσκολίας για μια συζήτηση που σχετίζεται με την ηθική αποδοχή
του στιγματισμού σε ζητήματα δημόσιας υγείας εντοπίζεται στην πολλαπλότητα των
σχετικά με αυτό θεωρήσεων και μοντέλων. Αυτή η ασάφεια στην εννοιολόγηση
αφενός καταλήγει σε μια πλειάδα περιγραφικών μοντέλων από όπου μπορεί να
προκύψουν διαφορετικές κανονιστικές εκτιμήσεις. Οι θεωρήσεις των Goffman, των
Jones και Scambler για το στιγματισμό, αλλά και των Link και Phelan οι οποίοι σε
αντίθεση με τους άλλους δίνουν μεγαλύτερη έμφαση και αναγνωρίζουν το
στιγματισμό ως μια κοινωνική διαδικασία που συντηρεί και αναπαράγει τις σχέσεις
εξουσίας και ελέγχου, θα μας δώσουν μια ‘εικόνα’ της προβληματικής του
στιγματισμού και το πώς συναρθρώνεται ο στιγματισμός με το κάπνισμα.
4
Στη διερεύνηση του ζητήματος θα αποδεχτούμε το θεωρητικό πλαίσιο των Powers
και Faden όπου αναγνωρίζεται ότι η κοινωνική δικαιοσύνη είναι στο επίκεντρο της
δημόσιας υγείας και βρίσκεται σε σχέση αλληλεξάρτησης με την ανθρώπινη
ευημερία, η οποία είναι συνάρτηση έξι διαστάσεων (της υγείας, της προσωπικής
ασφάλειας, της λογικής, τoυ σεβασμού, των δεσμών και της αυτοδιάθεσης). Έχοντας
ως αφετηρία αυτή τη θεώρηση και ως βάση εφαρμογής το πλαίσιο των Childress και
των συνεργατών που το χαρακτηρίζει όχι μια απολυταρχική και πλαισιοκρατική
προσέγγιση, αλλά αντίθετα μια πιθανοκρατική προσέγγιση, όπου οι αξίες μπορούν
να καταστούν μαχητές εάν προσδιοριστούν οι δικαιολογητικές συνθήκες
(αποτελεσματικότητα, αναγκαιότητα, αναλογικότητα, αμεροληψία), θα
συμπεράνουμε ότι η χρήση του στιγματισμού του καπνιστή δεν μπορεί να αποτελέσει
μέσο της πολιτικής της δημόσιας υγείας για την καταπολέμηση της μάστιγας του
καπνίσματος.
|
Ο στιγματισμός ως μέσο πρόληψης εναντίον των συμπεριφορών "υψηλού κινδύνου" : η περίπτωση του καπνίσματος
