| Περίληψη |
Στην Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), οι παροξύνσεις που προκαλούνται κυρίως από τις λοιμώξεις του τραχειοβρογχικής δέντρου ή λόγω της εισπνοής τοξικών παραγόντων, αποτελούν ένα σημαντικό κλινικό γνώρισμα της νόσου. Κατά τη διάρκεια μιας παρόξυνσης παρατηρείται μια αξιοπρόσεκτη επιδείνωση των συμπτωμάτων ενός ασθενή. Επιπλέον, ο αριθμός παροξύνσεων στο προηγούμενο έτος σχετίζεται τόσο με τον κίνδυνο μελλοντικών επαναλαμβανόμενων επεισοδίων και με την υποτροπή τους μετά από σχετική θεραπεία. Κατά συνέπεια, όταν οι συχνές παροξύνσεις ακολουθούνται από ελλιπή αποκατάσταση θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένας σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την προοδευτική έκπτωση της λειτουργίας των πνευμόνων. Ωστόσο, η υπόθεση της επιρροής των παροξύνσεων στην πρόοδο της ΧΑΠ δεν έχει ακόμη επαρκώς απαντηθεί.
Η υπόθεση (British Hypothesis), ότι οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις του αναπνευστικού αποτελούν αιτία της αποφρακτικής διαταραχής των αεραγωγών εξετάστηκε στο παρελθόν. Τα συμπεράσματα της μελέτης ορόσημο των Fletcher και συν που δημοσιεύθηκαν το 1977, ήταν ότι οι παροξύνσεις δεν είχαν επίδραση στο ετήσιο ποσοστό αλλαγής του μέγιστου βίαια εκπνεόμενου όγκου σε 1 δευτερόλεπτο (FEV1). Ωστόσο, η μελέτη αυτή διεξήχθη σε ασθενείς που έπασχαν από κλινικά ήπια ΧΑΠ. Νεώτερες μελέτες για την μείωση της λειτουργίας των πνευμόνων που χρησιμοποίησαν διαφορετική μεθοδολογία κατέληξαν στο αντίθετο συμπέρασμα.
Ο βασικός σκοπός της διατριβής αυτής λοιπόν, είναι να εξετασθεί εάν η αυξημένη συχνότητα των παροξύνσεων της ΧΑΠ επιταχύνει την έκπτωση του FEV1 σε ένα
πληθυσμό ασθενών ποικίλης βαρύτητας, χρησιμοποιώντας μια έγκυρη και ευαίσθητη μέθοδο καταγραφής παροξύνσεων. Παράλληλα, δευτερεύοντες σκοποί είναι να προσδιορισθούν οι πιθανοί παράγοντες κινδύνου αυξημένης συχνότητας παροξύνσεων και να εκτιμηθεί αν η αυξημένη συχνότητα παροξύνσεων επιβαρύνει την ποιότητα ζωής των ασθενών με ΧΑΠ.
Η έρευνα αυτή αποτέλεσε διεξήχθη μέσω μιας προοπτική μελέτης όπου εκατόν δύο ασθενείς με ΧΑΠ παρακολουθήθηκαν για μια περίοδο τριών ετών. Κάθε έξι μήνες οι ασθενείς εκτιμούνταν κλινικά και εκτελούσαν σπιρομέτρηση μετά από βρογχοδιαστολή με σαλβουταμόλη 200 μg. Η ποιότητα ζωής εκτιμήθηκε με το ερωτηματολόγιο SGRQ επίσης κάθε έξι μήνες.
Ο καθορισμός μιας παρόξυνσης βασίστηκε στα κριτήρια που περιγράφηκαν παλαιότερα από τους Anthonisen και συν. Σύμφωνα με αυτά, τα αναπνευστικά συμπτώματα και σημεία διακρίνονται σε κύρια (δύσπνοια, ποσότητα και ποιότητα απόχρεμψης) και δευτερεύοντα (βήχας, πυρετό, ρινική καταρροή, κυνάγχη). Με βάση αυτά τα κριτήρια η διάγνωση μίας παρόξυνσης ΧΑΠ απαιτεί είτε, την επιδείνωση τουλάχιστον δύο πρωτευόντων αναπνευστικών συμπτωμάτων είτε, την επιδείνωση ενός πρωτεύοντος συμπτώματος και ενός δευτερεύοντος για δύο τουλάχιστον διαδοχικές ημέρες.
Η αξιολόγηση των συμπτωμάτων και κατ’ επέκταση η διάγνωση των παροξύνσεων βασίστηκε στη χρήση μιας ημερολογιακής κάρτας. Όλοι οι ασθενείς καθοδηγήθηκαν για το πως να καταγράφουν, στο τέλος κάθε ημέρας, τις αλλαγές σε συμπτώματα όσον αφορά τις τελευταίες 24 ώρες προ της καταγραφής. Για κάθε σύμπτωμα σημειώνονταν είτε η εντύπωση αυξημένης έντασης ή η εκ νέου εμφάνιση του σε σχέση με τις τελευταίες 24 ώρες είτε όχι. Εκτός από την αξιολόγηση μέσω της ημερολογιακής κάρτας, οι ασθενείς συμβουλεύθηκαν να ζητήσουν απρογραμμάτιστες επισκέψεις όποτε παρατήρησαν επιδείνωση στα συμπτώματα τους. Στις περιπτώσεις αυτές οι ασθενείς εξετάζονταν, τα
συμπτώματα τους αξιολογούνταν και εφόσον συμφωνούσαν με τα κριτήρια για τη διάγνωση παρόξυνσης καταγράφονταν. Μετά τον υπολογισμό του αριθμού των παροξύνσεων, οι ασθενείς που είχαν δείκτη παροξύνσεων μεγαλύτερο από τη διάμεση τιμή του ετήσιου δείκτη κλήθηκαν "ασθενείς με συχνές παροξύνσεις" ενώ οι υπόλοιποι "ασθενείς με σπάνιες παροξύνσεις". Για την εκτίμηση παραγόντων κινδύνου για συχνές παροξύνσεις χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της λογιστικής παλίνδρομης ανάλυσης. Το πρότυπο τυχαίων αποτελεσμάτων (REM ή πολλαπλής στάθμης πρότυπο για μεταβολής) χρησιμοποιήθηκε για να ερευνήσει την πιθανή σχέση μεταξύ συχνότητας παροξύνσεων και έκπτωσης της λειτουργία των πνευμόνων.
Τα παρακάτω αποτελέσματα βρέθηκαν: σύμφωνα με τη βαρύτητα της νόσου κατά GOLD, 22(21.5%) των ασθενών ήταν στάδιο 0-Ι, 33 (32.5%) ήταν στάδιο ΙΙ, 29 (28.5%) ήταν στάδιο ΙΙΙ και 18 (17.5%) ήταν στάδιο IV στην έναρξη της μελέτης. Ο διάμεσος ετήσιος δείκτης παροξύνσεων που βρέθηκε ήταν 2.85 [μέσος όρος(95%CI)] [3.1 (2.7-3.6)]. Οι δείκτες ήταν 3 [3.3 (3-3.9)], 3 [2.8 (2.5-3.2)] και 2 [2.3 (1.8-2.8)] για το πρώτο, δεύτερο και τρίτο έτος αντίστοιχα. Η κατά GOLD βαρύτητα της νόσου βρέθηκε να σχετίζεται με τον αριθμό παροξύνσεων (τιμές p, 0.007 και 0.0005, αντίστοιχα). Ο FEV1 (%προβλ) και η παρουσία χρόνιων αναπνευστικών συμπτωμάτων κατά την έναρξη της μελέτης βρέθηκε να είναι σημαντικοί παράγοντες ύπαρξης συχνών παροξύνσεων και συχνών νοσηλειών λόγω παροξύνσεων ΧΑΠ. Η κατ' εκτίμηση επίδραση του καπνίσματος προσέθεσε στο ετήσιο ποσοστό μεταβολής FEV1 (%προβλεπομένης τιμής) -1.8(-2.1,-1.5) ποσοστιαίες μονάδες (p=0.004). Η επίδραση των συχνών παροξύνσεων στη μεταβολή του FEV1 εκτιμήθηκε ως -1.4(-1.05, -1.75) ποσοστιαίες μονάδες (p=0.02). Η μέση ετήσια μεταβολή του σκορ στο ερωτηματολόγιο ποιότητας ζωής για τους ασθενείς με συχνές παροξύνσεις ήταν 5.9(0.7) προς 0.6(1) για τους υπόλοιπους ασθενείς, ρ= 0.05.
Συμπερασματικά, βρέθηκε ότι η βαρύτητα της νόσου και η παρουσία χρόνιων αναπνευστικών συμπτωμάτων είναι ανεξάρτητοι παράγοντες κινδύνου για αυξημένη συχνότητα παροξύνσεων. Η αυξημένη συχνότητα παροξύνσεων στη μελέτη αυτή βρέθηκε να συσχετίζεται σημαντικά με την μεταβολή του FEV1 επιταχύνοντας την απώλειας αυτού. Το κάπνισμα ωστόσο παραμένει ο σημαντικότερος καθοριστικός παράγοντας της έκπτωσης της λειτουργίας των πνευμόνων. Τέλος, βρέθηκε ότι η αυξημένη συχνότητα παροξύνσεων εμφανίζεται επίσης να συσχετίζεται στατιστικώς σημαντικά μα την ποιότητα ζωής των ασθενών με ΧΑΠ. Επομένως, η μείωση της συχνότητας των παροξύνσεων θα πρέπει να είναι ένας σημαντικός στόχος στη στρατηγική αντιμετώπισης της ΧΑΠ.
|
Η επίπτωση των παροξύνσεων της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ) στον fev1 και στην ποιότητα ζωής των ασθενών με ΧΑΠ
