| Περίληψη |
Η μελέτη της ηλικίας και της αύξησης σε ιχθύες μικρότερους του ενός έτους γίνεται μέσω της ανάλυσης της μικροδομής των ωτολίθων τους. Στον Ευρωπαϊκό γαύρο το ημερήσιο πρότυπο απόθεσης αυξητικών δακτυλίων έχει πιστοποιηθεί τόσο για τις ιχθυονύμφες (Aldanondo et al., 2008), όσο και για τα ιχθύδια και τα ενήλικα άτομα (Cermeno et al., 2003).
Σκοπός της διατριβής ήταν η ανάπτυξη της τεχνικής μελέτης της μικροδομής ωτολίθων, η εκτίμηση της αύξησης σε ιχθυονύμφες και ιχθύδια γαύρου και ο εντοπισμός παραμέτρων που επηρεάζουν την αύξηση και δημιουργούν τυχόν διαφορές ανάμεσα στα δύο αναπτυξιακά στάδια, σε διαφορετικές εποχές. Η μελέτη των διακυμάνσεων της αύξησης των νεαρών σταδίων του συγκεκριμένου είδους θα συμβάλλει στην κατανόηση των μηχανισμών που επηρεάζουν τη στρατολόγηση και θα καταστήσει ορθότερη τη διαχείριση του αποθέματος στην περιοχή.
Στην παρούσα εργασία χρησιμοποιήθηκαν 233 ιχθυονύμφες (Δεκέμβριος 2007 & Φεβρουάριος 2009) και 132 ιχθύδια (Ιούλιος 2008 & Φεβρουάριος 2009), με τυπικό μήκος 18 – 55 mm και 38 - 85 mm, αντίστοιχα, τα οποία συλλέχθηκαν στο Β. Αιγαίο σε τρεις διαφορετικές χρονικές περιόδους. Οι ωτόλιθοι sagittae χρησιμοποιήθηκαν για τη μελέτη της μικροδομής των ωτολίθων και την εκτίμηση του ημερήσιου ρυθμού αύξησης κατά τα νεαρά στάδια. Η προετοιμασία και ερμηνεία της μικροδομής των ωτολίθων έγινε σύμφωνα με το Πρωτόκολο του SARDONE. Οι ωτόλιθοι επεξεργάστηκαν κατάλληλα για την παραγωγή λεπτών ευανάγνωστων τομών. Για τη μελέτη του προτύπου αύξησης των ωτολίθων χρησιμοποιήθηκε κατάλληλο πρόγραμμα ανάλυσης ψηφιακών εικόνων (Image Pro-Plus 3.0).
Η ανάλυση της μικροδομής των ωτολίθων ανέδειξε ένα μοτίβο εναλλασσόμενων ανοιχτόχρωμων και σκουρόχρωμων ομόκεντρων δακτυλίων που εναποτίθενται γύρω από τον πυρήνα. Ο πρώτος δακτύλιος αντιστοιχεί στο δακτύλιο εκκόλαψης και βρίσκονταν σε 4,5 ±0,31 μm απόσταση από το κέντρο του πυρήνα. Οι επόμενοι 8-10 δακτύλιοι είχαν πλάτος 1,5 ±0,6μm, ενώ, καθώς μεγάλωνε η απόσταση από τον πυρήνα, το πλάτος των δακτυλίων σταδιακά αυξανόταν. Σε μεγαλύτερα άτομα, τα οποία είχαν φτάσει στο στάδιο μεταμόρφωσης, παρατηρήθηκε διακοπή της συνεχούς αύξησης του πλάτους δακτυλίων και σημειώθηκε σταδιακή μείωση, έως το τέλος του ωτολίθου. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στον εντοπισμό υπο-ημερήσιων δακτυλίων (sub-daily rings), δομών που σχημάτιζαν διπλούς δακτυλίους ή πιο φαρδιές ομάδες ζωνών (band zones), οι οποίες εμφανίζονται νωρίς κατά την ανάπτυξη και καταμετρήθηκαν ως ενιαίες σύμφωνα με την μέθοδο «Ανάγνωσης Ομάδας Ζωνών» (GBR, Cermeno et al., 2006).
Ο μέσος ρυθμός αύξησης του γαύρου που εκτιμήθηκε (0,6 mm day-1) ήταν κοινός για τα όλα τα ιχθύδια καθώς και τις ιχθυονύμφες που συλλέχθηκαν το Φεβρουάριο, ενώ αυτός διαφοροποιήθηκε σημαντικά στις ιχθυονύμφες του Δεκεμβρίου (0,8 mm day-1). Οι τελευταίες ήταν πιο εύρωστες, με μεγαλύτερο βάρος και μεγαλύτερους ωτόλιθους, πιθανώς λόγω των υψηλότερων θερμοκρασιών που επικρατούσαν κατά την ανάπτυξη τους, σε σχέση με τις ιχθυονύμφες του Φεβρουαρίου. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι βρέθηκαν ιχθυονύμφες το μήνα Φεβρουάριο, υποδηλώνοντας την επέκταση της αναπαραγωγικής περιόδου πέρα από το διάστημα Απρίλιος–Οκτώβριος, δηλαδή τη γνωστή αναπαραγωγική περίοδο του είδους. Τα ιχθύδια του Ιουλίου, αν και πιο εύρωστα, είχαν παρόμοιο ρυθμό σωματικής αύξησης με αυτά του Φεβρουαρίου. Αντιθέτως, ο ρυθμός αύξησης των ωτολίθων τους ήταν διαφορετικός, με τους ωτόλιθους του Ιουλίου να είναι μικρότεροι. Η μη σύζευξη της σωματικής αύξησης με αυτήν του ωτολίθου συμβαίνει σε υψηλή θερμοκρασία. Γενικά, η αύξηση φαίνεται να επηρεάζεται σημαντικά από την παράμετρο της θερμοκρασίας και καθορίζεται και από άλλες παραμέτρους όπως η τροφή
|
Ανάλυση μικροδομής ωτολίθων και ημερήσιος ρυθμός αύξησης νεαρών σταδίων του Ευρωπαϊκού γαύρου (Engraulis encrasicolus) στο Βόρειο Αιγαίο
