| Περίληψη |
ΣΚΟΠΟΣ
Είναι εμφανές ότι τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται όλο και μεγαλύτερος αριθμός εφήβων και ενηλίκων με διαθλαστικό σφάλμα. Σκοπός της παρούσας μελέτης αποτέλεσε ο έλεγχος της υπόθεσης ότι η προσαρμοστική ικανότητα (και ιδιαίτερα τα «σφάλματα» υποπροσαρμογής) αποτελεί έναν παράγοντα μυωπογένεσης. Για αυτό τον σκοπό α) διερευνήθηκε σε παιδιά σχολικής ηλικίας, με διαφορετικό διαθλαστικό σφάλμα, η προσαρμοστική τους ικανότητα, ενώ β) αξιολογήθηκε η προσαρμοστική απόκρισή σε ενήλικες όπως αποδόθηκε τόσο φυσιολογικά με χρήση κοντινών ερεθισμάτων, όσο και φαρμακολογικά με πιλοκαρπίνη.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Στο πρώτο σκέλος της εργασίας εξετάστηκαν 381 μαθητές (Δημοτικού και Γυμνασίου), ηλικίας 11-16 ετών, εμμέτρωπες και ελαφρά μύωπες (διορθωμένοι με γυαλιά ή αδιόρθωτοι). Έγινε υποκειμενική μονόφθαλμη εξέταση οπτικής οξύτητας σε πρότυπο πίνακα EDTRS με την συνήθη διόρθωση για τους διοπτροφόρους καθώς και αντικειμενικός έλεγχος του διαθλαστικού σφάλματος με αυτόματο διαθλασίμετρο και χρήση εκτροπόμετρου COAS. Επιπλέον, σε 260 μαθητές μετρήθηκε η απόκριση της προσαρμογής τους με τη βοήθεια Badal οπτόμετρου για στόχο διοπτρικής απόστασης -4,11D με ταυτόχρονη καταγραφή των εκτροπών υψηλής τάξης (η ανάλυση έγινε για 3.5 mm κόρη).
Στο δεύτερο σκέλος εξετάστηκε η απόκριση της προσαρμογής έξι ενηλίκων σκούρας ίριδας, ηλικίας 23-36 ετών, με δύο τρόπους: (ι) «φυσιολογικά» για ένα εύρος απαιτούμενης προσαρμογής (+0,84 έως -8,05D) και (ιι) φαρμακολογικά με ενστάλλαξη μιας σταγόνας πιλοκαρπίνης 4%. Η δυναμική καταγραφή των αποκρίσεων πραγματοποιήθηκε για μεσοδιαστήματα 5 λεπτών. Η επεξεργασία των αποτελεσμάτων έγινε με τα προγράμματα MICROSOFT EXCEL , MATLAB και SPSS.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Στην ομάδα των μαθητών επιβεβαιώθηκε κατά μέσο όρο ένα ελαφρά μυωπικό σφάλμα (-0,48D για τους μαθητές Δημοτικού και -1,00D για του Γυμνασίου). Αν και ένα υψηλό ποσοστό παιδιών εμφανίζει οπτική οξύτητα >1,0, 1 στους 3 μαθητές Δημπτικού και 1 στους 2 Γυμνασίου παρουσίασε οπτική οξύτητα <0,8. Η μέση υποπροσαρμογή βρέθηκε, ελαφρά μεγαλύτερη στα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας (κυρίως τα κορίτσια) αλλά και μεγαλύτερη στους μύωπες (-1,48D) έναντι εμμετρώπων (-1,19D) και αστιγματικών (-1,33D). Η σφαιρική εκτροπή ήταν μεγαλύτερη (κατά 0,04) για τους μύωπες έναντι των άλλων διαθλαστικών ομάδων.
Στην μελέτη της φυσιολογικής προσαρμογής σε ενήλικες, επιβεβαιώθηκε για τα υψηλά επίπεδα προσαρμογής μια υποπροσαρμογή. Η μέγιστη τιμή προσαρμογής που επιτεύχθει σε ερέθισμα -8 D ήταν κατά μέσο όρο -5,44D ενώ η σφαιρική εκτροπή βρέθηκε να μειώνεται (προς τις μικρότερες θετικές ή πλέον αρνητικές τιμές) με την προσαρμογή. Η απόκριση μετά την ενστάλαξη πιλοκαρπίνης έδειξε, κατά τρόπο όμοιο σε όλους του εξεταζόμενους, αυξητική πρόοδο μέχρι το σημείο μέγιστης απόδοσης και εν συνεχεία η προσαρμογή μειώνεται βαθμιαία, μέχρι σχεδόν η προσαρμογή να πλησιάσει την αρχική τιμή της. Παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των εξεταζόμενων στην μέγιστη τιμή προσαρμογής (-2,65D έως -10,086D) και στους χρόνους που επιτεύχθηκε (37 έως 85 λεπτά). Η σφαιρική εκτροπή, στο πλήθος των εξεταζομένων, παρουσίασε τιμή μειούμενη αρχικά προς τις πλέον αρνητικές τιμές μέχρι
επίτευξης περίπου του μισού της συνολικής προσαρμογής, (ή χρονικά σε 20 λεπτά) ενώ για μεγαλύτερα επίπεδα προσαρμογής παρουσίασε θετικότερες τιμές.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Συνολικά 1 στα 3 παιδιά και 1 στους 2 εφήβους είχε μειωμένη ευκρίνεια όρασης (<0,8) κατά την παρουσία του στις διδακτικές αίθουσες, με τα κορίτσια Δημοτικού σε σχέση με του Γυμνασίου να τείνουν να έχουν στατιστικά σημαντική διαφορά αλλά και μεταξύ των δύο φύλων μεγαλύτερης ηλικίας. Επιβεβαιώθηκε στατιστικά ότι οι εμμέτρωπες παρουσιάζουν μεγαλύτερη απόκριση προσαρμογής σε σχέση με τους μύωπες. Ο βαθμός υποπροσαρμογής βρέθηκε να διαφέροει στατιστικά μεταξύ των κοριτσιών του Δημοτικού έναντι του Γυμνασίου (κάτι που δεν παρατηρήθηκε με τα αγόρια) επιδεικνύοντας την ανησυχία για γρηγορότερη σωματική ανάπτυξη στα κορίτσια ηλικίας 13-16. Η αύξηση της συχνότητας παρουσίας του μυωπικού σφάλματος σε εφήβους, πιστεύεται ότι οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως στην αυξημένη κοντινή εργασία, το διάβασμα, τη χρήση Η/Υ. Επίσης, είναι πιθανόν το αυξημένο σφάλμα προσαρμογής σε παιδιά σχολικής ηλικίας, να οδηγεί σε αύξηση του αξονικού μήκους των οφθαλμών, αποτελώντας σημαντικό παράγοντα στην εξέλιξη της μυωπίας. Για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων απαιτείται μεγαλύτερο δείγμα παιδιών.
Κατά την «φυσιολογική» προσαρμογή (παρουσίας στόχου), παρατηρήθηκε γραμμική συσχέτιση της προσαρμογής με την απαιτούμενη προσαρμογή, με παράλληλη αλλαγή της σφαιρικής εκτροπή σε πιο αρνητικές τιμές σε αυξανόμενη προσαρμοστική απαίτηση. Με την πιλοκαρπίνη παρατηρούνται διαφορές τόσο στη χρονική απόδοση της μέγιστης προσαρμογής όσο και στην τιμή αυτής. Επιπλέον, παρατηρήθηκε ότι η σφαιρική εκτροπή μειωνότανε σε πιο αρνητικές τιμές για χαμηλά επίπεδα προσαρμογής, με αναστροφή του φαινομένου σε μεγαλύτερα επίπεδα προσαρμογής. Δεν βρέθηκε συσχέτιση μεταξύ «φυσιολογικής» και «φαρμακευτικής» προσαρμογής, γεγονός που κλονίζει την αξιοπιστία στην χρήση της πιλοκαρπίνης για εξομοίωση της «φυσιολογικής» προσαρμογής.
|
Αξιολόγηση προσαρμοστικής ικανότητας σε παιδιά σχολικής ηλικίας και ενήλικες
