| Περίληψη |
Η σύγχρονη κοινωνία και οικονομία εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από πληροφορίες εκφρασμένες αποκλειστικά ση ψηφιακή μορφή, επομένως η διατήρηση τους σε ένα ασταθές και συνεχώς μεταβαλλόμενο τεχνολογικό και κοινωνικό περιβάλλον είναι μία πρόκληση θεμελιώδους σημασίας. Η συμβολή αυτής της μεταπτυχιακής εργασίας στο πρόβλημα της ψηφιακής διαφύλαξης περιστρέφεται γύρω από τρία κεντρικά θέματα:
(α) Κατανοησιμότητα. Δεν αρκεί η διαφύλαξη των bits των ψηφιακών αντικειμένων, θέλουμε να διαφυλάξουμε και τη σημασία αυτών των bits. Καθώς είναι δύσκολο να ορίσουμε επακριβώς τι είναι πληροφορία ή γνώση, είναι επίσης πολύ δύσκολο να ισχυριστούμε ότι μία συγκεκριμένη προσέγγιση, μεθοδολογία η τεχνική μπορεί να διατηρήσει την ψηφιακά εκφρασμένη πληροφορία ή γνώση. Για να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα προτείναμε τη μοντελοποίηση της έννοιας τηε καταναησιμότητας με τρόπο συμβατό με το πρότυπο OAIS (Open Archival Information Systems, ISO 14721:2003) και εν συνέχεια ορίσαμε μία μεθοδολογία και συστατικά/εργαλεία λογισμικού για την πραγμάτωση αυτής της προσέγγισης. Συγκεκριμένα μοντελοποιήσαμε τις έννοιες της κατανοησιμότητας (intelligibility) και του κενού κατανοησιμότητας (intelligibility gap) μέσω της έννοιας της εξάρτησης. Αυτή η οπτική κάνει εφικτή την απάντηση ερωτημάτων όπως: (α) τι είδος (καθώς και πόση) πληροφορία αναπαράστασης (Representation Information) χρειαζόμαστε, (β) πως αυτή εξαρτάται από την κοινότητα για την οποία θέλουμε να διαφυλάξουμε την πληροφορία, (γ) τι είδους αυτοματισμούς μπορούμε να προσφέρουμε (όσον αφορά την αρχειοθέτηση και τη διανομή ψηφιακών αντικειμένων). Εκτός από την ανάπτυξη τυπικών μοντέλων, ορίσαμε τα μοντέλα σε RDF/S, και αναπτύξαμε εργαλεία και εφαρμογές (GapManager), κσι τέλος τα χρησιμοποιήσαμεσε πραγματικά δεδομένα στα πλαίσια του ευρωπαϊκού έργου CASPAR.
(β) Μοντελοποίηση και Επερώτηση πληροφοριών Προέλευσης. Υπάρχει ανάγκη για ένα πλούσιο και επεκτάσιμο εννοιολογικό πλαίσιο για την ενοποίηση, ανταλλαγή και διαχείριση πληροφοριών που αφορούν στην προέλευση των ψηφιακών αντικειμένων. Για το σκοπό αυτό επεκτείναμε το ISO πρότυπο CIDOC CRM, και ορίσαμε το CIDOC CRM Digital, ώστε να καλύπτει ψηφιακά αντικείμενα και δείξαμε πως μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παράσταση και επερώτηση πληροφοριών προέλευσης.
(γ) Αυτοματοποίηση της Λήψης και Μετασχηματισμού των Μεταδεδομένων. Οι περισσότερες προσεγγίσεις που αφορούν στην ψηφιακή διατήρηση βασίζονται σε μεταδεδομένα. Ωστόσο η δημιουργία και η συντήρηση τους είναι μία κοπιαστική διαδικασία που δεν αποδίδει άμεσα οφέλη (αν τα μεταδεδομένα αυτά δεν εξυπηρετούν επιχειρησιακούς σκοπούς αλλά συλλέγονται μόνο για λόγους μακρόχρονης διαφύλαξης). Ως εκ τούτου υπάρχει η ανάγκη για εργαλεία τα οποία αυτοματοποιούν τη δημιουργία και επιμέλεια των μεταδεδομένων διατήρησης. Για το σκοπό αυτό σχεδιάσαμε και αναπτύξαμε το PreScan, ένα εργαλείο για την αυτοματοποίηση της διαδικασίας συλλογής μεταδεδομένων. Συγκεκριμένα το PreScan σαρώνει συστήματα αρχείων και από κάθε αρχείο εξάγει τα ενσωματωμένα μεταδεδομένα και τα μετασχηματίζει σε οντολογικά (εκφασμένα βάσει της οντολογίας CIDOC CRM Digital). Επίσης επιτρέπει τον εμπλουτισμό τους από το χρήστη και προσφέρει μηχανισμούς για την ανανέωση του αποθετηρίου κατόπιν αλλαγών στο σύστημα αρχείων.
|
Conceptual modeling and tools for digital preservation
