Περίληψη |
Η διατριβή έχει ως αντικείμενο μελέτης την κοινωνία και την οικονομία της Σύμης κατά την οθωμανική περίοδο (1522-1912), τον βαθμό ένταξης του νησιού στους μηχανισμούς ελέγχου της οθωμανικής αυτοκρατορίας και τη βασική δραστηριότητα που διαμόρφωνε τον χαρακτήρα του νησιού, τη σπογγαλιεία. Η εργασία επιχειρεί να συμπληρώσει την εικόνα των νησιωτικών ελληνορθόδοξων κοινοτήτων, να μεταβάλει τις κυρίαρχες παραδοχές για το αφορολόγητο και τον προνομιακό χαρακτήρα του διοικητικού καθεστώτος αυτών των κοινοτήτων παίρνοντας ως ανάλυση περίπτωσης τη Σύμη, η οποία στη δωδεκανησιακή βιβλιογραφία παρουσιάζεται ως το νησί που είχε αποσπάσει προνόμια επικυρωμένα με φιρμάνια πρώτα από τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή κατά την κατάκτηση των Δωδεκανήσων από τους Οθωμανούς και έπειτα από τους μεταγενέστερους σουλτάνους. Στη διατριβή αναθεωρούνται οι παραδοχές περί απουσίας της οθωμανικής διοίκησης στο νησί και περιγράφονται με αναλυτικό τρόπο οι σχέσεις οθωμανικών θεσμών και κοινότητας. Παράλληλα, αναδεικνύεται μία κοινωνία που βασίζεται σε μία ιδιαίτερη καθολική και συνεχή χρονικά δραστηριότητα, τη σπογγαλιεία, συνδέοντας τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του νησιού με τη διαμόρφωση της σχέσης του με την οθωμανική εξουσία ήδη από τον 16ο αιώνα. Περιγράφεται ο μετασχηματισμός των σχέσεων εργασίας και οι αλλαγές που συμβαίνουν με την εκμηχάνιση και τη διεθνοποίηση της σπογγαλιείας και τη συσσώρευση κεφαλαίων με την αύξηση των επενδύσεων και του κύκλου εργασιών. Εξετάζεται το κίνημα κατά των μηχανών και οι αντιδράσεις των εφοπλιστών αλλά και της οθωμανικής διοίκησης στις κινητοποιήσεις των παραδοσιακών δυτών απέναντι στην εκμηχάνιση της εργασίας τους. Τέλος, εξηγείται με ποιον τρόπο ήταν εφικτή σε συνθήκες δανεισμού και ανταγωνιστικής εκμετάλλευσης της σπογγαλιείας η διατήρηση μιας κοινοτικής κοινωνικής διαχείρισης που εξασφάλιζε εκπαίδευση και πρωτοβάθμια υγεία σε όλα τα μέλη της. Η διατριβή βασίζεται σε αδημοσίευτες οθωμανικές και ελληνικές πηγές που απόκεινται σε αρχεία στην Ελλάδα και την Τουρκία, υλικό από τις γαλλικές προξενικές πηγές, από τα νοταριακά έγγραφα και από άλλες σωζόμενες ελληνικές πηγές, όπως και από τις περιηγητικές αναφορές και άλλες αγγλικές ή γαλλικές πηγές που πλαισιώθηκαν από εκτεταμένη βιβλιογραφική υποστήριξη.
|