| Περίληψη |
Σκοπός: Σκοπός της διπλωματικής εργασίας ήταν να εκτιμηθούν οι παράγοντες που επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων στελεχών στο χώρο της Υγείας, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τη χάραξη και την εφαρμογή στρατηγικών στην Υγεία και στο πληθυσμό της Κρήτης. Η αντίληψη του κινδύνου και ο βαθμός που αυτή διαμορφώνει τις συμπεριφορές υγείας, αποτέλεσε βασικό άξονα της μελέτης.
Πληθυσμός μελέτης - μέθοδοι: Η παρούσα μελέτη παρατήρησης πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο 2020 έως τον Φεβρουάριο 2021, με τη χρήση ερωτηματολογίου, σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του διοικητικού προσωπικού της 7ης Υγειονομικής Περιφέρειας Κρήτης. Περιγραφικές κατανομές και μέθοδοι συσχέτισης χρησιμοποιήθηκαν στην ανάλυση των ερευνητικών δεδομένων.
Αποτελέσματα: Κατά την ανάλυση των δεδομένων βρέθηκε ότι στις ερωτήσεις που ορίζουν την αντίληψη κινδύνου και ιδιαίτερα των τεσσάρων τύπων της, της Πιθανοφάνειας, Απήχησης, Ανησυχία/Φόβου και της Συνοχής, καθορίζονται σε μέτρια επίπεδα παρουσίας ενώ με σημαντικά υψηλότερα επίπεδα βρέθηκε η Πιθανοφάνεια έναντι της Συνοχής (p<o,05). Μεταξύ τους ωστόσο σημαντική θετική συσχέτιση διαπιστώνεται μεταξύ της Ανησυχίας/Φόβου και της Πιθανοφάνειας (r=o.486, p<o.o5). Οι επαγγελματίες υγείας κατανοούν επίσης καλύτερα τους κινδύνους γύρω από θέματα υγείας, εξαιτίας της επαφής με το
αντικείμενο εργασίας τους. Ωστόσο, παρατηρείται η παραπάνω συμπεριφορά να έρχεται σε ευθεία ανακολουθία με τη συχνότητα χρήσης των υπηρεσιών υγείας. Λόγου χάρη οι συμμετέχοντες στην έρευνα κάνουν χρήση υγειονομικών παροχών του Εθνικού Συστήματος Υγείας (πχ επίσκεψη σε ιατρό) σε ποσοστό μόλις 12,1%.
Συζήτηση-συμπεράσματα: Από την παρούσα μελέτη φαίνεται ότι είναι δυνατό να καταγραφούν, αξιολογηθούν και να εκτιμηθούν παράγοντες που επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων στελεχών στο χώρο της Υγείας, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τη χάραξη και την εφαρμογή στρατηγικών στην Υγεία και στο πληθυσμό της Κρήτης. Προκειμένου να βοηθηθούν προς αυτή την κατεύθυνση, μπορούν να λάβουν υπόψη τους τις παραμέτρους της πιθανοφάνειας, απήχησης, ανησυχία & φόβου και της αίσθησης συνοχής των ασθενών-επισκεπτών στις δομές υγείας, αλλά και παράγοντες όπως οι προσωπικές αξίες και πεποιθήσεις, οι οποίοι επενεργούν στα επίπεδα της αντίληψης κινδύνου και την διαμόρφωση συμπεριφοράς υγείας.
Συμπεράσματα
Στην ενότητα αυτή παρατίθενται τα βασικά συμπεράσματα της παρούσας έρευνας τα οποία αποτελούν και τους βασικούς στόχους της. Παράλληλα, παρατίθενται και προτάσεις για μελλοντική έρευνα, οι οποίες μπορούν να βασιστούν στη συγκεκριμένη έρευνα και να αποτελέσουν επέκτασή της. Κύριο συμπέρασμα αυτής της μελέτης είναι ότι μπορούμε να καταγράψουμε, να αξιολογήσουμε και να εκτιμήσουμε παράγοντες που επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων στελεχών στο χώρο της Υγείας, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τη χάραξη και την εφαρμογή στρατηγικών στην Υγεία και στο πληθυσμό της Κρήτης. Η αντίληψη του κινδύνου και ο βαθμός που αυτή διαμορφώνει τις συμπεριφορές υγείας, αποτελεί βασικό άξονα της μελέτης.
Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι τα άτομα επηρεάζονται από πληροφορίες αναφορικά με τον κίνδυνο, με περίπλοκο και απρόβλεπτο τρόπο. Έχουν καταγραφεί θεωρητικά μοντέλα επικοινωνίας κι αντίληψης του κινδύνου με προεξέχουσα την επιστημονική εργασία του Covello και των συνεργατών του το
2001. Βρέθηκε ότι για τις μεταβλητές πιθανοφάνεια, απήχηση, ανησυχία/φόβο, και συνοχή, υπάρχει μη στατιστικά σημαντική διαφορά, ως προς την αντίληψη του κινδύνου. Η υλοποίηση πολλαπλών συγκρίσεων (Multiple Comparisons) είναι σημαντικό να αναλυθεί περαιτέρω, καθώς υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από τη διεθνή βιβλιογραφία.
Η διαμόρφωση αντίληψης του κινδύνου και της πιθανότητας έκθεσής του σε αυτόν, εξαρτάται σημαντικά από την εμπειρία αλλά και από την εκπαίδευση του εργαζόμενου. Παράλληλα, η ενημέρωση σε ότι αφορά τους κινδύνους και η ευρεία διάχυση της πληροφορίας αυτής συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση και τη διαμόρφωση της κουλτούρας ασφάλειας.
Η εκτίμηση του κινδύνου ιδιαίτερα στο χώρο της υγείας, αποτελεί βασικό μέσο αυτοελέγχου του. Αυτό απαιτεί την ενεργή συμμετοχή των εργαζομένων τόσο στις φάσεις του ποιοτικού και ποσοτικού προσδιορισμού των κινδύνων, όσο και σε αυτές της πρόληψης και προαγωγής της υγείας.
Η παρούσα μελέτη σαφώς είναι προσανατολισμένη στην αντίληψη κινδύνου και τις συμπεριφορές υγείας στελεχών της Διοίκησης στο χώρο της Υγείας. Η αντίληψη του κινδύνου για την υγεία, θεωρούμενη ως η υποκειμενική εκτίμηση της πιθανότητας να υπάρξουν αρνητικές συνέπειες για την Υγεία του ατόμου μετά από μία συμπεριφορά, θεωρείται συχνά το βασικό κίνητρο στις συμπεριφορές Υγείας.
Παρόλα αυτά δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι από την έρευνα προκύπτουν συμπεράσματα που θα πρέπει να προβληματίσουν. Οι βασικές έννοιες στις οποίες βασίζεται αυτή η μελέτη είναι η συνειδησιακή διαδικασία κατά την λήψη αποφάσεων, δηλαδή το βιωματικό και το συλλογιστικό σύστημα, καθώς και οι τέσσερις παράμετροι που επιλέξαμε για ποσοτικοποίηση των δεδομένων μας, η πιθανοφάνεια, η απήχηση, η ανησυχία και ο φόβος, και η αίσθηση συνοχής. Η αντίληψη του κινδύνου για την υγεία, θεωρούμενη ως η υποκειμενική εκτίμηση της πιθανότητας να υπάρξουν αρνητικές συνέπειες για την Υγεία του ατόμου μετά από μία συμπεριφορά, θεωρείται συχνά το βασικό κίνητρο στις συμπεριφορές Υγείας.
Οι αντιλήψεις και οι αποφάσεις των επαγγελματιών υγείας και αυτών που εργάζονται στη διοίκηση έχουν αντίκτυπο στις οικογένειες των ασθενών, τον κοινωνικό τους περίγυρο, τους μελλοντικούς επαγγελματίες υγείας (Bond &Nolan, 2012; Schmalzle et al., 2017).
Προκειμένου να βοηθηθούν τα στελέχη στο χώρο της Υγείας που λαμβάνουν αποφάσεις για την Υγεία του πληθυσμού, θα ήταν σημαντικό να λάβουν υπόψη τους, τις παραμέτρους: πιθανοφάνεια, απήχηση, ανησυχία και ο φόβος και η αίσθηση συνοχής, οι οποίες επηρεάζουν την αντίληψη κινδύνου απέναντι σε συμπεριφορές υγείας.
Επιπρόσθετα και δεδομένου ότι σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, η κουλτούρα του ατόμου, αποτελεί σημαντικό παράγοντα ως προς την αντίληψη του κινδύνου και τη διαμόρφωση συμπεριφοράς υγείας, μοντέλα πολιτισμικής θεωρίας (Rippl, 2001) που επικεντρώνονται στη λήψη αποφάσεων των ατόμων μέσα από μοντέλα εκτίμησης επικινδυνότητας με
ανθρωπολογική/κοινωνιολογική προσέγγιση θα ήταν χρήσιμο να συνδυαστούν και να μελετηθούν μελλοντικά σε βάθος.
|
Αντίληψη κινδύνου και συμπεριφοράς υγείας : Μελέτη περίπτωσης σε διοικητικό προσωπικό της 7ης Υγειονομικής Περιφέρειας Κρήτης
