| Περίληψη |
Η μελέτη η οποία ακολουθεί και συνοψίζεται στον τίτλο Η κριτική της θρησκεία στο έργο του Ludwig Feuerbach, επιχειρεί αφενός να ανασυγκροτήσει την κριτική του Feuerbach στο θρησκευτικό φαινόμενο και αφετέρου βασιζόμενη σε αυτή την κριτική, να σχολιάσει το ευρύτερο εννοιολογικό πλαίσιο με το οποίο εξοπλίζεται η κριτική αυτή. Βασικός μας στόχος μέσα από αυτή την εργασία, είναι να αναδείξουμε την αυτονομία του Feuerbach, ως ξεχωριστού στοχαστή κυρίως ανάμεσα στον Hegel και τον Marx.
Το ζήτημα της κριτικής στην παράδοση του Γερμανικού Ιδεαλισμού, αλλά και στη θεωρησιακή φιλοσοφία εν γένει, πλαισιώνει την γενικότερη κριτική στη θρησκεία, δεδομένης της ομοιότητας στη μέθοδο της κριτικής. Η επικράτηση του Λόγου έναντι της πίστης στη φωυερμπαχιανή φιλοσοφία, εμφανίζεται ως επικράτηση της ορθολογικής σκέψης και της επιστήμης, έναντι του σκοταδισμού και της φαντασίας. Η κύρια δύναμη στη ζωή του ανθρώπινου γένους, είναι η φύση, στην οποία αποδίδεται η δημιουργία και η συντήρηση του ανθρώπου, ενώ μέσω της θρησκείας ο άνθρωπος φαίνεται να απομακρύνεται από αυτή. Ο ενδεχόμενος δογματισμός στην κεντρικής σημασίας έννοια της ουσίας, αντιπαρατίθεται με το επιχείρημα της σύνδεσης της έννοιας της ουσίας με αυτή της ύπαρξης, το οποίο θεωρεί την ουσία εν γένει ως ουσία της ύπαρξης.
Για τον Feuerbach είναι σπουδαία η ανάδειξη της έννοιας τη αισθητηριακότητας, η οποία χαρακτηρίζει γνωσιακά, θεωρητικά και πρακτικά τον άνθρωπο, ο οποίος εξαιτίας της θρησκείας έχει απομακρυνθεί από τη σπουδαιότητα του αισθήματος και την αγάπη προς το όμοιο υποκείμενο. Η σπουδαιότητα της αγάπης και της διυποκειμενικής σχέση του Εγώ και του Εσύ, παρουσιάζονται τόσο από κοινού όσο και ξεχωριστά στην παρούσα μελέτη, καθώς μέσω της σύμπλευσης των δύο αυτών εννοιών εμφανίζεται το αίτημα της επανιδιοποίησης της ανθρώπινης ουσίας. Αυτό γίνεται μέσω της συνειδητοποίησης του περιεχομένου της ανθρώπινης ουσίας και της απαγκίστρωσης του ανθρώπινου γένους από τη θρησκεία και το θείο ον, στο οποίο αποδίδονται όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στην τελειότητα τους.
Το ζήτημα της μεθόδους της αντιστροφής, μας αποκαλύπτει το αλλοτριωμένο περιεχόμενο της ανθρώπινης ουσίας και μας παρουσιάζει το ιδεολογικό περιεχόμενο υπό το οποίο συγκροτείται η θρησκεία. Ο υλισμός και η αισθητηριακότητα στο
6
Feuerbach, έννοιες κεντρικής σημασίας, αναδεικνύουν με επιτυχία το περιεχόμενο του αντεστραμμένου κόσμου και της αντεστραμμένης συνείδησης, όπου αμφότερα θεωρούνται αποτελέσματα της επιβολής της θρησκευτικής πραγματικότητας στον πραγματικό κόσμο. Στο ίδιο πλαίσιο αναπτύσσεται και η έννοια του πολιτικού, όπου η πολιτική σκέψη αντιτίθεται με τη θρησκευτική, ενώ η πολιτική οργάνωση του κράτους και της κοινωνίας, δείχνουν την απόσταση που δημιουργείται ανάμεσα στο ανθρώπινο γένος και τη θρησκεία.
Το αυτόνομο διάβασμα του Feuerbach, μπορεί να μας οδηγήσει σε ένα πιο ολοκληρωμένο διάβασμα του νεαρού – και όχι μόνο – Marx, καθώς η επιρροή που του άσκησε είναι θέμα το οποίο οφείλει να μελετηθεί εκ νέου. Το μόνο σίγουρο είναι πως η δεδομένη αυτονομία του Feuerbach, μας δίνει μια από τις πιο ολοκληρωμένες κριτικές στο θρησκευτικό φαινόμενο.
|
Η κριτική της θρησκείας στο έργο του Ludwig Feuerbach
