| Περίληψη |
Εισαγωγή
Οι λειτουργικές διαταραχές του πεπτικού συστήματος (ΛΔΠ) αποτελούν μια
αινιγματική ομάδα νόσων αγνώστου οργανικής αιτιολογίας. Χαρακτηρίζονται
από πολλούς γιατρούς ως ψυχολογικές διαταραχές ενώ μερικοί δεν
αποδέχονται την ύπαρξη τους ή είναι αρνητικοί απέναντι στους ασθενείς με
τέτοια συμπτώματα. Οι ΛΔΠ εμφανίζονται με μεγάλη συχνότητα στο γενικό
πληθυσμό και σε ιατρεία γενικής ιατρικής. Η απουσία ενός εξακριβωμένου
παθοφυσιολογικού μηχανισμού κάνει τη χρήση διαγνωστικών κριτηρίων και
ερωτηματολογίων επιβεβλημένη. Οι νόσοι αυτές δεν έχουν μελετηθεί
εκτεταμένα στην Ελλάδα και ειδικότερα στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας
(ΠΦΥ).
Σκοπός
Σκοπός της διδακτορικής διατριβής ήταν να διερευνήσει τις ΛΔΠ σε Κέντρα
Υγείας (ΚΥ) αγροτικών περιοχών της Κρήτης. Βασικός στόχος της ήταν να
εκτιμηθεί η συχνότητα εμφάνισης του Συνδρόμου Ευερεθίστου Εντέρου
(ΣΕΕ) και της Λειτουργικής Δυσπεψίας (ΛΔ) σε μονάδες ΠΦΥ. Επίσης στους
στόχους της μελέτης, ήταν να διερευνηθεί η δυνατότητα εφαρμογής διεθνών
διαγνωστικών κριτηρίων στους Έλληνες ασθενείς και τέλος να ελεγχθεί εάν
επηρεάζεται η ποιότητα ζωής των πασχόντων με ΣΕΕ.
Πληθυσμός και μέθοδοι
Στη μελέτη συμμετείχαν 4 ΚΥ, 3 αγροτικών περιοχών: Ανωγείων,
Περάματος, Σπηλίου και ένα ημιαστικής περιοχής, της Νεάπολης. Επίσης
συμμετείχε και το περιφερειακό ιατρείο (ΠΙ) Αρχανών. Ο πληθυσμός ευθύνης
των μονάδων αυτών ήταν 40081 άτομα σύμφωνα με την απογραφή του
1991. Στην πρώτη φάση της μελέτης έγινε αναδρομικός έλεγχος όλων των
αρχείων, ηλεκτρονικών και έντυπων, για τα έτη 1996 έως 2000 (4έτη) και
καταγράφηκαν όσοι ασθενείς είχαν διαγνωστεί με ΣΕΕ, δυσπεψία,
φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, οξεία γαστρεντερίτιδα και κοιλιοκάκη,
άνω των 15 ετών. Στη συνέχεια, οι ασθενείς με τη διάγνωση του ΣΕΕ,
κλίθηκαν σε δομημένη συνέντευξη. Για τη συνέντευξη χρησιμοποιήθηκαν τα
κριτήρια διάγνωσης Manning και Ρώμης ΙΙ, ένα εργαλείο διάγνωσης για τη
δυσπεψία που σταθμίστηκε για το σκοπό αυτό και ένα ελληνικό
ερωτηματολόγιο για τη διάγνωση του ΣΕΕ. Χρησιμοποιήθηκε επίσης το
ερωτηματολόγιο εκτίμησης της ποιότητας ζωής SF-36. Ασθενείς με ΣΕΕ από
αυτή τη μελέτη συγκρίθηκαν με ομάδα πασχόντων και μη πασχόντων με
ΣΕΕ από τη Σουηδία, ως προς την ποιότητα ζωής τους.
Αποτελέσματα
Το ΣΕΕ και η δυσπεψία βρέθηκαν να εμφανίζονται σε μικρότερη συχνότητα
από ότι αναφέρεται σε διεθνείς μελέτες (1/1000 άτομα έτη και 2.7/1000 άτομα
έτη αντίστοιχα). Εντοπίστηκαν 146 ασθενείς με τη διάγνωση του ΣΕΕ. Από
αυτούς 67 συμμετείχαν στη δομημένη συνέντευξη. Τα κριτήρια Manning
πληρούνταν από 69% των ασθενών ενώ τα κριτήρια Ρώμης ΙΙ 32% και
τροποποιημένες ερωτήσεις για τα Ρώμης ΙΙΙ 16%. Η συμφωνία των
ερωτήσεων Ρώμης ΙΙΙ με τα κριτήρια Manning ήταν φτωχή (κ=0.25) ενώ με
τα Ρώμης ΙΙ ήταν μέτρια (κ=0.51). Συμπτώματα από το ανώτερο
γαστρεντερικό, χωρίς γνωστό έλκος ή άλλο πρόβλημα στο επιγάστριο, είχαν
394 ασθενείς, από τους οποίους μόνο 48 (12.2%) είχαν καταγραφεί ως
δυσπεπτικοί από τους γιατρούς ΠΦΥ. Για τις ανάγκες της μελέτης το
ερωτηματολόγιο για τη διάγνωσης της δυσπεψίας στο γενικό πληθυσμό
μεταφράστηκε και σταθμίστηκε στα Ελληνικά. Η ποιότητα ζωής των ασθενών
με ΣΕΕ βρέθηκε επηρεασμένη σε σχέση με ομάδα ελέγχου μη πασχόντων
και σε σχέση με ασθενείς με ΣΕΕ από τη Σουηδία.
Συμπεράσματα
Οι ΛΔΠ είναι συχνές στην ΠΦΥ στην Ελλάδα αλλά σε μικρότερο βαθμό από
αυτόν που αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία. Οι γιατροί ΠΦΥ δε φαίνεται
να χρησιμοποιούν τα διεθνώς συμφωνημένα διαγνωστικά κριτήρια και η
συμφωνία μεταξύ των διαφόρων κριτηρίων και ερωτηματολογίων διάγνωσης
βρέθηκε να είναι χαμηλή, αναδεικνύοντας την ανάγκη για χρήση λιγότερο
πολύπλοκων κριτηρίων και ερωτηματολογίων στην ΠΦΥ. Τα
ερωτηματολόγιο που σταθμίστηκε στο πλαίσιο αυτής της μελέτης και οι
δυσκολίες στην καταγραφή των ΛΔΠ αναμένεται να συνεισφέρουν στην
έρευνα που πρέπει να ακολουθήσει την παρούσα διδακτορική διατριβή.
|
Μελέτη των λειτουργικών διαταραχών του πεπτικού συστήματος στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας
