| Περίληψη |
Ο ρόλος των καρβοξυλικών οξέων στη χημεία της τροπόσφαιρας αποτελεί θέμα έντονου ενδιαφέροντος τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Τα μικρού μοριακού βάρους καρβοξυλικά οξέα όπως το οξικό και μυρμηκικό οξύ έχει αποδειχθεί ότι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της τροπόσφαιρας και ανιχνεύονται τόσο στην αέρια και υγρή φάση όσο και στα σωματίδια των αερολυμάτων (aerosols). Ειδικά σε απομακρυσμένες περιοχές έχει βρεθεί ότι διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο μιας και η συνεισφορά τους στην ελεύθερη οξύτητα κατά την κατακρήμνιση ξεπερνά πολλές φορές το 60%. Οι μελέτες αυτών των οργανικών οξέων σε δασικές περιοχές είναι περιορισμένες και έχουν πραγματοποιηθεί κύρια σε τροπικά δάση. Στις μελέτες αυτές δεν έχουν μελετηθεί παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την παρουσία αυτών των οξέων, όπως οι πρόδρομες ενώσεις των οξέων αυτών, τα οξειδωτικά της ατμόσφαιρας, μετεωρολογικοί παράγοντες. Για την μελέτη των οξέων αυτών σε δασικές περιοχές πραγματοποιήθηκαν εντατικές δειγματοληψίες των οξέων αυτών και μετρήσεις των παραπάνω παραγόντων, στην Tabua της Πορτογαλίας (Δάσος Ευκαλύπτων) και στο Περτούλι της Ελλάδας (Δάσος Κωνοφόρων). Η μέση συγκέντρωση του μυρμηκικού οξέος στην αέρια φάση και στις δύο δασικές περιοχές κυμάνθηκε περίπου στα ίδια επίπεδα. Στο δάσος των ευκαλύπτων η μέση συγκέντρωση του ήταν 1.64 ppbv ενώ στο δάσος των κωνοφόρων στα 1.46 ppbv αντίστοιχα. Η μέση συγκέντρωση του οξικού οξέος στην αέρια φάση αντίθετα παρουσίασε σημαντική διαφοροποίηση στις δύο περιοχές. Έτσι ενώ στο δάσος των ευκαλύπτων κυμάνθηκε στα 0.96 ppbv, στο δάσος των κωνοφόρων παρουσίασε σχεδόν διπλάσιες τιμές φτάνοντας τα 1.95 ppbv. Αυτή η διαφορά ανάμεσα στις δύο δασικές περιοχές οφείλεται στις πηγές που διοχετεύουν τα οξέα αυτά στην ατμόσφαιρα. Οι σημαντικότερες πηγές παραγωγής αυτών των οξέων στις περιοχές αυτές βρέθηκε ότι είναι τόσο οι άμεσες εκπομπές από τα δέντρα όσο και οι αντιδράσεις φωτοξείδωσης των βιογενών οργανικών υδρογονανθράκων. Τα δύο δάση έχουν διαφορετικούς τύπους δέντρων και διαφορετικών ηλικιών. Αυτοί οι δύο παράγοντες αναμένεται να επηρεάζουν δραστικά την ποσότητα αλλά και την αναλογία των άμεσα εκπεμπόμενων οξέων. Επίσης επειδή τα δύο δάση εκπέμπουν διαφορετικούς βιογενείς πτητικούς υδρογονάνθρακες και σε διαφορετικές ποσότητες αναμένεται η φωτοχημική παραγωγή των οξέων αυτών να είναι διαφορετική ανάμεσα στις δύο περιοχές. Πάντως και στις δύο περιοχές τα οξέα αυτά παρουσιάζουν την ίδια ημερήσια διακύμανση. Οι συγκεντρώσεις τους διατηρούνται σε πολύ χαμηλά επίπεδα κατά τη διάρκεια της νύκτας και με την ανατολή του ήλιου αρχίζουν να αυξάνονται φτάνοντας τις μέγιστες τιμές τους κατά τις απογευματινές ώρες. Παρουσία βροχής οι συγκεντρώσεις του οξικού και μυρμηκικού οξέος μειώθηκαν δραστικά που σημαίνει ότι η υγρή εναπόθεση ήταν η κύρια οδός απομάκρυνσης τους από την ατμόσφαιρα. Οι συγκεντρώσεις αυτών των οξέων στην αέρια φάση υπερβαίνουν κατά πολύ τις συγκεντρώσεις των ανόργανων οξέων και των πρόδρομων ενώσεων για την παραγωγή ανόργανων οξέων (ΗΝΟ3 και SO2). Η διαφορά αυτή οφείλεται από τη μια στην έντονη παραγωγή των οργανικών οξέων και από την άλλη στην έλλειψη πηγών παραγωγής των ανόργανων στις δασικές περιοχές που μελετήθηκαν. Η παρουσία των οξέων αυτών στα αερολύματα της περιοχής των fine (d<2.5μm), είναι ιδιαίτερα μικρή σε σχέση με αυτή στην αέρια φάση. Οι μικρές συγκεντρώσεις που ανιχνεύονται στα αερολύματα οφείλονται πιθανόν στην προσρόφηση των οξέων αυτών σε ήδη υπάρχοντα σωματίδια
|
Μελέτη της σύστασης της Ατμόσφαιρας Δασικών περιοχών σε οργανικά και ανόργανα ιόντα
