| Περίληψη |
«Να φέρεστε ευγενικά απέναντι στα ζώα, διότι η ευγένεια και η καλοσύνη
έναντι των ζώων οδηγεί στην ευγένεια και την καλοσύνη έναντι των συνανθρώπων» κι άλλωστε τι σημασία έχει αν τα ζώα είναι έλλογα ή άλογα; «Σημασία έχει ότι υποφέρουν ή ικανοποιούνται όπως οι άνθρωποι».
Καντιανά ή ωφελιμιστικά το μη ανθρώπινο ζώο απέκτησε μια κάποια
υπόσταση με τη συνδρομή της ηθικής φιλοσοφίας.
Από καταβολής κόσμου έως σήμερα το ζώο υπήρξε το έμβιο, αισθανόμενο ον, το οποίο ο άνθρωπος χρησιμοποίησε και χρησιμοποιεί κατά βούληση θεωρώντας το οιονεί αντικείμενο και θεμελιώνοντας τη θεώρησή
του στη διαφορά και στην ομοιότητα συγχρόνως.
Διαφορά και ομοιότητα υπηρέτησαν αμφότερες το σκοπό της ατέρμονης εκμετάλλευσης έως και κακομεταχείρισης του μη ανθρώπινου ζώου
ως άλλοθι και νομιμοποιητική βάση τους. Το ίδιο πλάσμα που ως μη έλλογο μπορεί να χρησιμοποιείται ως εργαλείο ή τροφή είναι κατάλληλο για
πειράματα με στόχο την παρασκευή φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση. Οι
λόγοι που οδήγησαν σ’ αυτήν την αντίληψη δείχνουν να είναι θεϊκοί και
ανθρώπινοι μαζί.
Σύμφωνα με τη Γένεση, για παράδειγμα, ο άνθρωπος κυριαρχεί «επί
όλων των κτηνών» και από την άλλη πλευρά ο άνθρωπος αντελήφθη την
κυριαρχία με τον τρόπο που έκρινε προσφορότερο για τον ίδιο.
Παρόλα αυτά υπέρ της βελτίωσης της θέσης του μη ανθρώπινου ζώου
τάχτηκαν ήδη από την ελληνική αρχαιότητα πολλές από τις σημαντικότερες προσωπικότητες που κατοίκησαν στην πορεία των αιώνων αυτόν
εδώ τον πλανήτη.
Ο δρόμος από τον Πυθαγόρα έως τον P. Singer και τον T. Regan έμοιαζε ατελείωτος αλλά διανύθηκε. Υπό την επίδραση των ανακαλύψεων,
εφευρέσεων και ιδεών το πλήθος των κοινωνικών μεταβολών που έλαβαν
χώρα με ταχύτητα μεγάλη στη νεωτερικότητα και ιλιγγιώδη στα χρόνια
που ακολούθησαν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο προκλήθηκε ή ανέδειξε μια
σειρά κινημάτων με σκοπό τη βελτίωση της υπόστασης του ανθρώπινου
όντος. Όλα τους είχαν έρεισμα φιλοσοφικό- ηθικό. Ο άνθρωπος ως αυτόνομη οντότητα ή αυτοσκοπός αξίζει και δικαιούται σεβασμό · η ελευθερία της έκφρασης και η ελευθερία έκφρασης της ατομικότητας του ανθρώπου οφείλει να ενθαρρύνεται και να περιφρουρείται · αυτές είναι οι
βασικές θέσεις των κατ’ ουσία ιδρυτών, του Ι. Καντ και του Τζ. Σ. Μιλ
αντίστοιχα, των δύο κύριων φιλοσοφικών ρευμάτων της νεωτερικότητας
με απήχηση και στην μετανεωτερικότητα. Ο επιμέρους κλάδος της φιλοσοφίας του δικαίου δεν μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστος και οι νομοθεσίες χωρών του δυτικού, λεγόμενου, κόσμου εναρμονίστηκαν σταδιακά
με τα φιλοσοφικά αιτήματα.
Καθώς οι ίδιες αυτές φιλοσοφικές σχολές πρόσφεραν τα επιχειρήματα
και για την βελτίωση της θέσης του μη ανθρώπινου ζώου, οι νομοθέτες
διάφορων κρατών λαμβάνοντας υπόψη την προοδευτική μετατροπή της
ιδέας σε πρακτικό αίτημα συμπεριέλαβαν και τη ρύθμιση ζητημάτων που
αφορούν την μεταχείριση του μη ανθρώπινου ζώου.
Ο έλληνας νομοθέτης δεν υστέρησε έστω κι αν αργοπόρησε κάπως.
Θέσπισε τους νόμους 4039/2012 και 4235/2014 με σκοπό την προστασία
του μη ανθρώπινου ζώου. Σε συνδυασμό με άλλα σχετικά νομοθετήματα
φαίνεται να ακολούθησε σε μια περίπτωση την ωφελιμιστική σε άλλη την
καντιανή, ηθική θεμελίωση, όχι πάντα με τρόπο ευδιάκριτο του χαρακτήρα της μιας ή της άλλης φιλοσοφικής οπτικής, αλλά οπωσδήποτε σε ό,τι
αφορά τους δύο παραπάνω νόμους με διάθεση αναχαίτισης της ανθρώπινης αυθαιρεσίας, πράγμα που αναδεικνύουμε στο παρόν πόνημα και
πραγματευόμαστε κριτικά. Παραθέτουμε επιπλέον τη δική μας τοποθέτηση αναφορικά με τη σύγχρονη συζήτηση, η οποία έχει ως αντικείμενο την
εν γένει θέση και σχέση του μη ανθρώπινου ζώου με τον ανθρώπινο νόμο.
|
Αποτίμηση της ελληνικής νομοθεσίας για τα μη ανθρώπινα ζώα με επίκεντρο τους Ν 4039/2012 & Ν 4235/2014
