| Περίληψη |
Εισαγωγή: Ο 20ος αιώνας χαρακτηρίζεται ως μία εποχή σημαντικών εξελίξεων στον τομέα των λοιμωδών νοσημάτων και ως εκ τούτου στη δημόσια υγεία. Η εφαρμογή υγειονομικών μέτρων, η κυκλοφορία πολλών αντιμικροβιακών ουσιών και η δημιουργία και συστηματική χρήση εμβολίων συνετέλεσαν στη δραματική μείωση της νοσηρότητας και θνησιμότητας από τις λοιμώξεις, με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση της πεποίθησης-αυταπάτης, ότι η ανθρωπότητα θα οδηγούνταν στην εξαφάνιση των μεταδοτικών ασθενειών. Οι λοιμώξεις όμως δεν εξαφανίστηκαν ποτέ. Νεοεμφανιζόμενα λοιμώδη νοσήματα αλλά και παλαιά, που είτε επιμένουν είτε αναδύονται εκ νέου παρά τον μέχρι πρότινος περιορισμό τους, διαμορφώνουν σήμερα παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης της χώρας μας, απειλητικές για τη δημόσια υγεία καταστάσεις. Πρωτεύων στόχος της παρούσας εργασίας είναι η ανάδειξη των μακροχρόνιων επιδημιολογικών τάσεων λοιμωδών νοσημάτων, για τα οποία υπάρχουν δεδομένα καταγραφής και επιτήρησης στην Ελλάδα. Ως δευτερεύων στόχος ορίζεται η προσπάθεια ερμηνείας αυτών των επιδημιολογικών τάσεων και η αναγνώριση πιθανών παραγόντων, που καθόρισαν τον περιορισμό, την ανάδυση ή την επανεμφάνιση του κάθε νοσήματος ξεχωριστά, γνώση που μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εφόδιο για την χάραξη νέων πολιτικών και την εφαρμογή εναλλακτικών στρατηγικών πρόληψης και αντιμετώπισης των λοιμωδών νοσημάτων, που μας απασχολούν σήμερα.
Μεθοδολογία: Πρόκειται για μία μελέτη με χαρακτήρα ανασκόπησης της ελληνικής και αγγλόφωνης βιβλιογραφίας. Παρουσιάζονται στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή σχετικά με τα δηλωθέντα κρούσματα λοιμωδών νόσων του καταλόγου υποχρεωτικής δήλωσης νοσημάτων του πρόσφατου παρελθόντος. Ως περίοδος μελέτης ορίζεται η τελευταία σχεδόν πεντηκονταετία από το 1970 έως και το 2014. Για την ερμηνεία των επιδημιολογικών τάσεων των λοιμωδών νόσων και των διαχρονικών μεταβολών τους αντλήθηκε υλικό από δημοσιευμένα δεδομένα του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων και έγινε αναζήτηση, σχετικών με το αντικείμενο της εργασίας, άρθρων από τις βάσεις δεδομένων «PubMed»και «Iatrotek».
Αποτελέσματα: Κατά την εξεταζόμενη περίοδο, αρκετές λοιμώδεις νόσοι, όπως η αγκυλοστομίαση, η επιδημική μυαλγία, ο τριήμερος πυρετός, ο κίτρινος πυρετός, η χολέρα κ.ά., παρουσιάζονται διαχρονικά με ελάχιστες καταγραφές κρουσμάτων, χωρίς να απασχολούν τις αρχές δημόσιας υγείας του τόπου. Άλλα μεταδοτικά νοσήματα, όπως η διφθερίτιδα, η λύσσα, η πολιομυελίτιδα, η μηνιγγίτιδα κ.ά., που στο παρελθόν προκαλούσαν σημαντική νοσηρότητα και θνητότητα, σταδιακά, κυρίως μετά τη συστηματική εφαρμογή εμβολιασμών, έχουν περιοριστεί σημαντικά. Παράλληλα όμως καταγράφονται και λοιμώξεις που είτε επιμένουν είτε επανεμφανίζονται παρά τον μέχρι πρότινος περιορισμό τους, λόγω ατονίας των προγραμμάτων επιδημιολογικής επιτήρησης και πρόληψης τους, αυξημένων μεταναστευτικών ροών από χώρες ενδημικές για αυτές, περιβαλλοντικών αλλαγών και εμφάνισης αντίστασης στα χρησιμοποιούμενα φάρμακα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η ελονοσία, η βρουκέλλωση, η ιλαρά και η φυματίωση. Πλην των λοιμώξεων αυτών, πρόκληση για τις αρχές δημόσιας υγείας αποτελούν και άλλα πρωτοεμφανιζόμενα νοσήματα στη χώρα, όπως η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου και η λεγεονέλλωση.
Συμπέρασμα: Καθότι λοιπόν ο κατάλογος των λοιμώξεων που απασχολούν τη χώρα μας είναι μακρύς και καθώς η επιδημιολογία τους μεταβάλλεται ραγδαία, διαμορφώνοντας κινδύνους για τη δημόσια υγεία, είναι αναγκαία η ενίσχυση της επιδημιολογικής επιτήρησης με την ταυτόχρονη παρακολούθηση των διαχρονικών τάσεων των λοιμωδών νοσημάτων, τον έγκαιρο εντοπισμό κρουσμάτων και επιδημιών και την αξιολόγηση των εφαρμοζόμενων παρεμβάσεων και μέτρων πρόληψης. Τέλος, για την άρτια λειτουργία της επιδημιολογικής επιτήρησης στη χώρα μας, απαραίτητη είναι η αύξηση της πληρότητας των δηλώσεων που υποβάλλονται μέσω του Συστήματος Υποχρεωτικώς Δηλούμενων Νοσημάτων, το οποίο φαίνεται να δυσπραγεί.
|
Μακροχρόνιες επιδημιολογικές τάσεις προλήψιμων λοιμώξεων στην Ελλάδα.
