| Περίληψη |
O Ανθρώπινος Κυτταρομεγαλοϊός (Human Cytomegalovirus, HCMV) είναι ένας β-Ερπητοϊός δίκλωνου, γραμμικού DNA και αποτελεί σημαντικό παθογόνο με παγκόσμια γεωγραφική κατανομή και υψηλή κλινική σημασία, καθώς μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις σε άτομα με κατασταλμένο ή μη επαρκώς ανεπτυγμένο ανοσοποιητικό σύστημα. Επιπλέον, ο HCMV μπορεί να ρυθμίσει, μέσω της ογκοτρόπου δράσης του, τον κακοήθη φαινότυπο ορισμένων τύπων όγκου, όπως του γλοιοβλαστώματος, που είναι ο πιο συχνός κακοήθης όγκος του ανθρώπινου κεντρικού νευρικού συστήματος. H RhoA GTPάση, η οποία ανήκει στην υποοικογένεια των Rho GTPασών, αποτελεί ρυθμιστή της ακτίνης του κυτταροσκελετού έχοντας καθοριστικό ρόλο σε διαδικασίες όπως η πολικότητα,η προσκόλληση και η κίνηση των κυττάρων. Βέβαια, η λειτουργία της απορυθμίζεται σε πολλούς τύπους όγκων, συμπεριλαμβανομένου του γλοιοβλαστώματος, όπου εμπλέκεται σε κυτταρικές διεργασίες όπως ο κυτταρικός πολλαπλασιασμός και η διηθητική ικανότητα των κυττάρων. Εκτός αυτού, σημαντική είναι και η αλληλεπίδραση της με τον HCMV, με τον τελευταίο να επιδρά στη σηματοδότηση της, με σκοπό τη πρόοδο της ιικής μόλυνσης σε ινοβλάστες. Ο επιγενετικός παράγοντας ΕΖΗ2, αποτελεί μία μεθυλοτρανσφεράση ιστονών, που συμμετέχει σε πληθώρα βιολογικών διεργασιών όπως η καταστολή της κυτταρικής γήρανση και η ρύθμιση του κυτταρικού κύκλου. Όμως, συχνά υπερεκφράζεται σε ιστούς όγκων όπως του γλοιοβλαστώματος, έχοντας σημαντική ογκογόνο δράση σε αυτούς. Εκτός αυτού, έχει βρεθεί ότι η μόλυνση ινοβλαστών με HCMV οδηγεί σε αύξηση της έκφρασης του EZH2, τόσο σε αρχικό, όσο και σε ενδιάμεσο στάδιο της λυτικής πορείας μόλυνσης του HCMV σε αυτά τα κύτταρα, με αποτέλεσμα να ευνοείται η πρόοδος της μόλυνσης σε αυτά.
Δεδομένων των παραπάνω, στη παρούσα διπλωματική εργασία ερευνήθηκε η επίδραση που είχε η ενεργή μόλυνση με HCMV κυττάρων γλοιοβλαστώματος (U373MG), στη πρωτεϊνική έκφραση του επιγενετικού παράγοντα EZH2 και της RhoA GTPάσης. Επίσης, εξετάστηκε η επίδραση που είχε η μόλυνση στη μορφολογία των U373MG κυττάρων. Διαπιστώθηκε, λοιπόν, ότι η πρωτεϊνική έκφραση του EZH2 είναι αυξημένη σε όλα τα μελετώμενα χρονικά σημεία [6 hpi (ώρες μετά τη μόλυνση), 12 hpi, 24 hpi, 48 hpi, 72 hpi] κατά τη διάρκεια της μόλυνσης συγκριτικά με τα μη-μολυσμένα κύτταρα, ενώ η έκφραση της RhoA μεταβάλλεται δυναμικά κατά την χρονική εξέλιξη της μόλυνσης. Ενώ η έκφραση της είναι αυξημένη στα χρονικά σημεία των 12 hpi, 24 hpi, μειώνεται απότομα στο χρονικό σημείο των 48 hpi, διατηρώντας τα ίδια επίπεδα έκφρασης και στις 72 hpi.
6
Όσον αφορά την επίδραση του HCMV στη μορφολογία των κυττάρων γλοιοβλαστώματος, διαπιστώθηκε ότι στο χρονικό σημείο των 48 hpi, τα U373MG δεν συντάσσονταν πλέον ως μονοστιβάδα κυττάρων, καθώς είχαν αρχίσει να συσσωματώνονται σε “σφαίρες”, χάνοντας παράλληλα την ικανότητα προσκόλλησης τους στον πυθμένα της φλάσκας καλλιέργειας. Ο συγκεκριμένος φαινότυπος διατηρούνταν και στο χρονικό σημείο των 72 hpi, με τα σχηματιζόμενα συσσωματώματα να είναι μεγαλύτερα σε μέγεθος, έχοντας αυξημένη τάση αποκόλλησης από τον πυθμένα της φλάσκας.
Λαμβάνοντας υπόψη την ιδιότητα των glioblastoma stem-cells (GSCs) να σχηματίζουν “σφαίρες”, καθώς και το γεγονός ότι ο HCMV έχει δειχθεί ότι ευνοεί την ανάπτυξη και τη διατήρηση του GSC φαινοτύπου, η “επιλογή” των U373MG κυττάρων να σχηματίζουν σφαίρες μετά από μόλυνση με τον HCMV ίσως αποτελεί ακόμα μία ένδειξη της ικανότητας του εν λόγω ιού να επάγει αυτό το φαινότυπο, ευνοώντας με αυτό το τρόπο την εξέλιξη της νόσου του γλοιοβλαστώματος. Βέβαια, απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση, ώστε να υπάρξουν περισσότερα δεδομένα που να υποστηρίζουν πιο ξεκάθαρα την απόκτηση ιδιοτήτων GSC από τα U373MG κύτταρα μετά από μόλυνση με τον HCMV.
Το γεγονός ότι η έκφραση του EZH2 και της RhoA μεταβάλλονται κατά τη χρονική εξέλιξη της μόλυνσης των U373MG, αποτελεί μία ένδειξη της ενδεχόμενης εμπλοκής των συγκεκριμένων παραγόντων στο κύκλο ζωής του HCMV στο γλοιοβλάστωμα. Η αύξηση της έκφρασης του ΕΖΗ2, που προκαλείται μετά από μόλυνση από τον HCMV, συνάδει με τα ευρήματα στη περίπτωση των ινοβλαστών, οπότε ενδέχεται ο EZH2 να έχει αντίστοιχη δράση και στα κύτταρα γλοιοβλαστώματος. Αναφορικά με τη RhoA, η απότομη μείωση της έκφρασης της από το χρονικό σημείο των 24 hpi σε αυτό των 48 hpi, ίσως να συνδέεται με την ιδιότητα των U373MG να συσσωματώνονται σε σφαίρες στο αντίστοιχο χρονικό σημείο, καθώς η απόκτηση της συγκεκριμένης μορφολογίας προϋποθέτει την αναδιοργάνωση της ακτίνης του κυτταροσκελετού, που αποτελεί μία από τις κύριες λειτουργίες της RhoA. Tα συγκεκριμένα ευρήματα αποτελούν πρωταρχικές ενδείξεις για την περαιτέρω ερευνητική προσπάθεια που πρέπει να πραγματοποιηθεί, ώστε να διαλευκανθεί ο ακριβής ρόλος του EZH2 και της RhoA στον κύκλο ζωής του HCMV σε κύτταρα γλοιοβλαστώματος, καθώς και ο πιθανός τρόπος εμπλοκής τους στην ιδιότητα των κυττάρων γλοιοβλαστώματος να σχηματίζουν “σφαίρες”, και γενικότερα να αποκτούν GSC φαινότυπο κατά τη μόλυνση με HCMV. Τέλος, η απόκτηση περισσότερων δεδομένων που συνδέουν τον HCMV με τo να ευνοεί την εξέλιξη της νόσου του γλοιοβλαστώματος, όπως η σύνδεση του με τον GSC φαινότυπο, θα δώσει
7
περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με τη θεραπευτική στόχευση των HCMV (+) γλοιοβλαστωμάτων, είτε μέσω χρήσης αντι-ιικής θεραπείας, είτε μέσω στόχευσης κυτταρικών παραγόντων που επηρεάζονται από τον εν λόγω ιό, όπως οι μελετώμενοι στη συγκεκριμένη εργασία, EZH2 και RhoA.
|
Ο ρόλος της RhoA GTPάσης και του επιγενετικού παράγοντα ΕΖΗ2 σε καρκινικά κύτταρα γλοιοβλαστώματος μετά από μόλυνση από τον Ανθρώπινο Κυτταρομεγαλοϊό (HCMV)
