Περίληψη |
Εισαγωγή: Λίγα είναι γνωστά για τους παράγοντες κινδύνου του καρκίνου παχέος εντέρου (ΚΠΕ) σε άτομα ηλικίας κάτω των 50 ετών, ενώ η συμμόρφωση στα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και η αποτελεσματικότητα τους παραμένεις ανεπαρκής.
Σκοπός: Ο εντοπισμός και η ανάλυση των παραγόντων που συμβάλλουν στην εμφάνιση ΚΠΕ σε άτομα νεαρής ηλικίας και η αναζήτηση αποτελεσματικών παρεμβάσεων δευτερογενούς πρόληψης ΚΠΕ σε δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
Μεθοδολογία: Συστηματική ανασκόπηση πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Prisma. Τα ερευνητικά ερωτήματα που κατεύθυναν την ανασκόπηση ήταν α) Ποιοι είναι οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση ΚΠΕ σε ασθενείς ηλικίας μικρότερης των 50 ετών σε σχέση με τον υγιή πληθυσμό ίδιας ηλικίας και υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ νεαρών ασθενών και ασθενών άνω των 50 ετών; β) Οι οργανωμένες παρεμβάσεις δευτερογενούς πρόληψης ΚΠΕ στην ΠΦΥ είναι αποτελεσματικές; Για το πρώτο ερώτημα συμπεριλήφθηκαν μελέτες παρατήρησης και τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες από τις βάσεις αναζήτησης MedLine και Cochrane Library για το διάστημα 2000-2019, με δείγμα ασθενείς ΚΠΕ μικρότεροι των 50 ετών. Για το δεύτερο ερώτημα συμπεριλήφθηκαν μελέτες παρατήρησης από την Cochrane Library για το διάστημα 2009-2019, με δείγμα ενήλικα άτομα που συμμετείχαν σε οργανωμένα προγράμματα δευτερογενούς πρόληψης.
Αποτελέσματα: Δώδεκα μελέτες συμπεριλήφθηκαν στο πρώτο ερώτημα και 148 στο δεύτερο. Εντοπίστηκαν συνολικά 49 παράγοντες κινδύνου διαχωρισμένοι σε 9 ενότητες. Οι παράγοντες που φάνηκε να επιδρούν σημαντικά στην εμφάνιση πρώιμου ΚΠΕ διακρίθηκαν σε δύο κατηγορίες. Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονται αναμενόμενοι παράμετροι όπως το φύλο, η εθνικότητα, η παχυσαρκία που επιδρούν στην εμφάνιση ΚΠΕ ανεξαρτήτου ηλικίας. Οι παράγοντες που ήταν λιγότερο αναμενόμενοι και πιθανόν να επιδρούν στην εμφάνιση πρώιμου ΚΠΕ, με σειρά βαρύτητας, είναι το οικογενειακό ιστορικό κακοήθειας γαστρεντερικού συστήματος, κακοήθειας οποιασδήποτε φύσης, η χρόνια νεφρική νόσος (άνευ αιμοκάθαρσης), η χαμηλή πρόσληψη εσπεριδοειδών, η εκκολπωμάτωση εντέρου, η υπέρταση και η υπερλιπιδαιμία. Κατά την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων διαλογής ΚΠΕ αυτές που πληρούσαν τα κριτήρια και παρουσίασαν βέλτιστα αποτελέσματα ήταν 6 διαχωρισμένες σε 3 κατηγορίες.
Συμπεράσματα: Τριάντα παράγοντες κινδύνου (24 αναμενόμενοι, 7 μη αναμενόμενοι) εμφάνισαν σημαντική σχέση με την εκδήλωση πρώιμου ΚΠΕ. Δεδομένης της ανοδικής τάσης της νόσου στις ηλικίες κάτω των 50 ετών οι πάροχοι υγείας καλούνται να βρίσκονται σε επαγρύπνηση καθώς και να προσαρμόσουν τις κατευθυντήριες οδηγίες της νόσου. Τα ευρήματα μας υποδεικνύουν υποσχόμενες στρατηγικές που βρέθηκαν αποτελεσματικές στην βελτίωση του προσυμπτωματικού ελέγχου ΚΠΕ.
|