|
|
| Κωδικός Πόρου |
000037797 |
| Τίτλος |
Μελέτη των ατμοσφαιρικών φυσικοχημικών διεργασιών και διεργασιών μεταφοράς που καθορίζουν το ισοζύγιο των πολυαρωματικών υδρογονανθράκων στο θαλάσσιο περιβάλλον της ανατολικής Μεσογείου |
| Άλλος τίτλος |
Study of the atmospheric physical-chemical and transport processes governing the budget of PAHs in the Eastern Mediterranean Basin |
|
Συγγραφέας
|
Τσαπάκης, Μανώλης
|
|
Σύμβουλος διατριβής
|
Στεφάνου, Ευριπίδης
|
| Περίληψη |
Μελέτες για τον προσδιορισμό του ισοζυγίου μάζας στη δυτική Μεσόγειο έχουν δείξει ότι η ατμοσφαιρική οδός αποτελεί το σημαντικότερο μονοπάτι εισαγωγής των ανθεκτικών οργανικών ρυπαντών (Persistent Organic Pollutants ή POPs) συμπεριλαμβανομένων και των πολυαρωματικών υδρογονανθράκων (ΠΑΥ) στο θαλάσσιο περιβάλλον. Η έλλειψη ολιστικών μελετών στη λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου καθιστά τη μελέτη της συμπεριφοράς των ενώσεων αυτών στην ατμόσφαιρα και στο θαλάσσιο περιβάλλον της εν λόγω περιοχής ιδιαίτερα σημαντική. Για την κατανόηση των ατμοσφαιρικών διεργασιών και των διεργασιών μεταφοράς των ΠΑΥ στο θαλάσσιο περιβάλλον της ανατολικής Μεσόγειου πραγματοποιήθηκαν εποχιακές και εντατικές δειγματοληψίες το χρονικό διάστημα 2000-2002. Συλλέχθηκαν δείγματα αερολυμάτων, ξηρής και υγρής εναπόθεσης από την ατμόσφαιρα της ανατολικής Μεσογείου. Επίσης, πραγματοποιήθηκαν δειγματοληψίες θαλασσινού νερού, καθιζάνοντος σω‘ατιδιακού υλικού και ιζήματος από το θαλάσσιο περιβάλλον της περιοχής μελέτης. Ο σταθμός του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικών Χημικών & διεργασιών (Ε.ΠΕ.ΧΗ.&Ι) του Πανεπιστημίου Κρήτης που βρίσκεται στα βορειοανατολικά παράλια της Κρήτης χρησιμοποιήθηκε ως σταθμός αναφοράς του γίγνεσθαι των ΠΑΥ στην ατμόσφαιρα της ανατολικής Μεσογείου. Για τη μελέτη της χωρικής διακύμανσης των ΠΑΥ πραγματοποιήθηκαν δύο αποστολές με τα ερευνητικά πλοία «ΑΙΓΑΙΟ» και «ΦΙΛΙΑ» και δείγματα αέρα συλλέχθηκαν από διάφορους σταθμούς πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας της ανατολικής Μεσογείου. Για την εκτίμηση των πηγών των ΠΑΥ στην ατμόσφαιρα πραγματοποιήθηκαν εποχιακές δειγματοληψίες αέρα στην αστική περιοχή του Ηρακλείου. Οι πηγές των ΠΑΥ μελετήθηκαν με τη χρήση διαγνωστικών λόγων συγκέντρωσης καθώς και με τη χρήση πολυμεταβλητών στατιστικής ανάλυσης. Η συνολική συγκέντρωση των ΠΑΥ στην ατμόσφαιρα του Ηρακλείου κυμάνθηκε από 44.3 έως 129.2 ng m-3. Παρατηρήθηκε σημαντική εποχιακή διακύμανση στη συγκέντρωση των ΠΑΥ στη σωματιδιακή φάση με το μέγιστο να παρουσιάζεται κατά τη διάρκεια του χει‘ώνα. Η εποχιακή ‘εταβολή της αέριας/ σω‘ατιδιακής κατανομής εξηγεί σε ένα μεγάλο ποσοστό την διακύμανση της συγκέντρωσης των ΠΑΥ στα σωματίδια της ατμόσφαιρας. Οι εκπομπές από τα τροχοφόρα και η καύση ορυκτών καυσίμων είναι ση‘αντικότερη πηγή των ΠΑΥ στην ατμόσφαιρα του Ηρακλείου. Η συνολική συγκέντρωση των ΠΑΥ στην ατμόσφαιρα της Φινοκαλιάς κυμάνθηκε από 4.14 έως 57.16 ng m-3 και η αέρια φάση των ΠΑΥ συμμετέχει σε ποσοστό άνω του 90% στη συνολική συγκέντρωσή τους στην ατμόσφαιρα. Η μεταφορά από μεγάλη απόσταση είναι η κυριότερη πηγή ΠΑΥ στην ανατολική Μεσόγειο. Στα ατμοσφαιρικά δείγματα στα οποία προσδιορίστηκαν οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις ΠΑΥ οι αέριες μάζες είχαν προέλευση από την κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Αντίθετα στα δείγματα με τις μικρότερες συγκεντρώσεις οι αέριες μάζες είχαν νοτιοδυτική προέλευση. Η συγκέντρωση των ΠΑΥ στην αέρια φάση παρουσίασε ομοιόμορφη χωρική κατανομή πάνω από τη θάλασσα της ανατολικής Μεσογείου ενώ αντίθετα η σωματιδιακή φάση ήταν σημαντικά μεγαλύτερη σε περιοχές κοντά στα αστικά κέντρα. Η αντίδραση των ΠΑΥ με τις ρίζες ΟΗ στην αέρια φάση της ατμόσφαιρας της ανατολικής Μεσογείου είναι σημαντική διεργασία παραγωγής των ιδιαίτερα τοξικών νίτρο υποκατεστημένων ΠΑΥ. Η συγκέντρωση του 2-ΝΟ2-Φλουορανθενίου και του 2- ΝΟ2-Πυρενίου το χρονικό διάστημα 17-21/8/01 στην ατμόσφαιρα της Φινοκαλιάς κυμάνθηκε από 3.35 έως 70.88 pg m-3 και από 2.22 έως 21.98 pg m-3 αντίστοιχα. Οι μέγιστες συγκεντρώσεις προσδιορίστηκαν κατά τις μεσημβρινές ώρες ενδεικτικές των αντιδράσεων των αερίων ΠΑΥ με τις ρίζες ΟΗ. Η εναλλαγή των ΠΑΥ μεταξύ του αέρα και της θάλασσας υπολογίστηκε να εισάγει 865 τόνους ανά έτος στο θαλάσσιο οικοσύστημα της ανατολικής Μεσογείου. Οι ροές των ΠΑΥ που υπολογίστηκαν για τη ξηρή και την υγρή εναπόθεση ήταν 235 και 75 τόνους ανά έτος αντίστοιχα. Το 98.9% της συνολικής ποσότητας που εισάγεται στο θαλάσσιο περιβάλλον της ανατολικής Μεσογείου παραμένει στη εύφωτη ζώνη. Ο ρυθμός ιζηματαπόθεσης των συνολικών ΠΑΥ την περίοδο 1/5/2001 έως 15/10/01 στα βάθη 250m και 1440m ήταν 10.29 και 8.27 μg m-2 y-1 αντίστοιχα. Ο ρυθμός αυτός αντιστοιχεί στο 1.1 και στο 0.8% της συνολικής ατμοσφαιρικής εναπόθεσης των ΠΑΥ στην περιοχή μελέτης. Η συγκέντρωση των συνολικών ΠΑΥ στα επιφανειακά θαλάσσια ιζήματα ποίκιλλε από 2.2 έως 1056.2 ng g-1 ξηρού ιζήματος. Η συγκέντρωση του στοιχειακού άνθρακα (BC) και του οργανικού άνθρακα (ΟC) κυμάνθηκε από 0.3 έως 5.6 mg g-1 και από 2.9 έως 21.4 mg g-1 ξηρού βάρους αντίστοιχα. H σημαντική συσχέτιση μεταξύ των πυρογενών ΠΑΥ και του στοιχειακού άνθρακα (R2=0.94, P<0.001) στα θαλάσσια ιζήματα υποδεικνύει τη ση‘αντική συνεισφορά της ατμοσφαιρικής οδού στη ροή των πολυαρωματικών υδρογονανθράκων στη ανατολικής Μεσογείου.
|
| Φυσική περιγραφή |
5, 200 σ. : εικ. ; 30 εκ. |
| Γλώσσα |
Ελληνικά |
| Ημερομηνία έκδοσης |
2003-09-19 |
| Συλλογή
|
Σχολή/Τμήμα--Σχολή Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών--Τμήμα Χημείας--Διδακτορικές διατριβές
|
|
|
Τύπος Εργασίας--Διδακτορικές διατριβές
|
| Εμφανίσεις |
224 |
Μελέτη των ατμοσφαιρικών φυσικοχημικών διεργασιών και διεργασιών μεταφοράς που καθορίζουν το ισοζύγιο των πολυαρωματικών υδρογονανθράκων στο θαλάσσιο περιβάλλον της ανατολικής Μεσογείου
