Περίληψη |
Τα τελευταία χρόνια, ποικίλες παρεμβάσεις παγκοσμίως στοχεύουν στην αύξηση των ποσοστών και της διάρκειας του θηλασμού. Οι μητέρες με τη σειρά τους βιώνουν την υποχρέωση να συμμορφωθούν με την κοινωνική επιταγή, ακολουθώντας τις συστάσεις των ειδικών. Ωστόσο, καθώς τα οφέλη του θηλασμού υπερτονίζονται, η υποκειμενική εμπειρία της μητέρας παραγκωνίζεται. Επιπλέον, η συσχέτιση του θηλασμού με την αλληλεπίδραση μητέρας-βρέφους χρήζει περαιτέρω διερεύνησης. Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι να αναδείξει το βίωμα των θηλαζουσών μητέρων στην Ελλάδα και να περιγράψει πως η ταυτότητα τους ως θηλάζουσες μητέρες σφυρηλατείται. Επιπλέον, επιχειρεί να διευκρινίσει την σύνθετη και αμφίδρομη συσχέτιση ανάμεσα στο θηλασμό και την αλληλεπίδραση μητέρας-βρέφους. Η διατριβή υιοθετεί μια πλουραλιστική μεθοδολογική προσέγγιση και απαρτίζεται από δύο συμπληρωματικές μελέτες, με κοινό δείγμα είκοσι θηλαζουσών δυάδων. Η Πρώτη Μελέτη, βασίζεται στη Θεωρία της Ταυτότητας και διερευνά την εμπειρία των μητέρων μέσω ημι-δομημένων συνεντεύξεων και ημερολογίων, που έχουν υποβληθεί σε Αναστοχαστική Θεματική Ανάλυση. Η Δεύτερη, αποτελεί μία νατουραλιστική μελέτη παρατήρησης, που εξετάζει διαχρονικά τις αυθόρμητες αλληλεπιδράσεις των θηλαζουσών δυάδων με βάση τη βιντεοσκόπηση και τη μικροανάλυση των εκφραστικών τους συμπεριφορών, στα πλαίσια της Θεωρίας της Έμφυτης Δι-υποκειμενικότητας. Η διατριβή έχει λάβει έγκριση από την Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας του Πανεπιστημίου Κρήτης και συμμορφώνεται πλήρως με τις σχετικές ηθικές και δεοντολογικές δεσμεύσεις. Τα ευρήματα της πρώτης μελέτης υποδεικνύουν ότι η μητρότητα και ο θηλασμός φέρνουν στο προσκήνιο ισχυρές αλλαγές στην ταυτότητα και καταιγιστικά συναισθήματα. Η επαλήθευση της ταυτότητας της μητέρας με βάση την αποτελεσματικότητα της ακολουθεί την εξής πορεία: α) «Αποφασισμένη για το θηλασμό», β) «Ο δρόμος είναι δύσκολος», γ) «Κάθε βοήθεια είναι πολύτιμη» και δ) «Η βάση, μιας αρχής μιας καλής μαμάς». Τα ευρήματα της δεύτερης μελέτης υποδεικνύουν ότι οι αυθόρμητες αλληλεπιδράσεις μητέρας-βρέφους παραμένουν δι-υποκειμενικές καθ’ όλη τη διάρκεια του πρώτου χρόνου και ότι: α) το θετικό άγγιγμα της μητέρας προς το βρέφος και β) η τάση της να παραμένει προσανατολισμένη προς το βρέφος, γ) το μειωμένο αρνητικό συναίσθημα του βρέφους και δ) ο συγχρονισμός στη δυάδα, συνδέονται θετικά με τη διάρκεια του θηλασμού. Η σύνθεση των ευρημάτων των δύο μελετών υποδεικνύει ότι η ταυτότητα της μητέρας δομείται και επαληθεύεται δυναμικά μέσα από την αλληλεπίδραση τόσο με το βρέφος, όσο και με το ευρύτερο κοινωνικό-πολιτισμικό πλαίσιο που διαμορφώνει τα επικρατούντα πρότυπα. Ταυτόχρονα, όμως οι μητέρες διατηρούν την ικανότητα να αυτενεργούν, διατηρώντας ή αλλάζοντας τα πρότυπα αυτά. Συμπερασματικά, ο θηλασμός είναι μία αμιγώς δι-υποκειμενική διαδικασία, επομένως η πορεία και η διάρκεια του δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως προσωπική ευθύνη της μητέρας. Αντιθέτως, ο ρόλος του κοινωνικού πλαισίου, η συνεισφορά του ίδιου του βρέφους και οι εσωτερικές ανάγκες της μητέρας πρέπει να λαμβάνονται εξίσου υπόψη κατά τη στήριξη του θηλασμού και των ίδιων των θηλαζουσών εξατομικευμένα.
|