| Περίληψη |
Η μελέτη των ψυχοθεραπευτικών διαδικασιών αποτελεί ένα σύγχρονο πεδίο επιστημονικής διερεύνησης και εστιάζεται στον εντοπισμό των ενδοσυνεδριακών φαινομένων σε άτομα που αντιμετωπίζουν κυρίως νευρωσικά συμπτώματα. Αντίθετα, ανάλογες διαδικασίες που εμφανίζονται σε άτομα με ψυχωσικά συμπτώματα παραμένουν ακόμα ανεξερεύνητες και οι αντίστοιχοι μηχανισμοί των ενδοσυνεδριακών φαινομένων παραμένουν άγνωστοι. Στόχος της παρούσας διατριβής είναι η μελέτη των ψυχοθεραπευτικών διαδικασιών στις ψυχώσεις και συγκεκριμένα η διερεύνηση της γένεσης των παραληρηματικών ιδεών στη σχιζοφρένεια παρανοϊκού τύπου και στη σχιζοσυναισθηματική διαταραχή σε άτομα που αντιμετωπίζονται ψυχοθεραπευτικά, από τον ίδιο θεραπευτή, με το Συνθετικό Μοντέλο Ψυχοθεραπείας σε εβδομαδιαίες ατομικές συνεδρίες των 50 λεπτών. Το συγκεκριμένο ψυχοθεραπευτικό μοντέλο αποδίδει στο άγχος έναν κεντρικό αιτιολογικό ρόλο στη δημιουργία των παραληρηματικών ιδεών. Οι ερευνητές ανέπτυξαν 5 θεωρητικές υποθέσεις για τη γένεση των παραληρηματικών ιδεών, οι οποίες σχετίζονται με τα υπερβολικά υψηλά επίπεδα άγχους του ατόμου. Σύμφωνα με αυτές, η παραληρηματική ιδέα δημιουργείται και εμφανίζεται: 1) ως αποτέλεσμα της παρερμηνείας από το άτομο του εξωτερικού περιβάλλοντος, λόγω υπερβολικού άγχους, 2) ως αποτέλεσμα της παρερμηνείας των σωματικών και ψυχολογικών διαταραχών που προκαλεί το υπερβολικό άγχος στο άτομο, 3) ως ένα είδος «άμυνας» κατά του υπερβολικού άγχους, 4) ως μια εξελικτικά χρήσιμη αντίδραση, 5) ως μια «φυσική» συνέπεια αρνητικών αυτοεκπληρούμενων προφητειών σε άτομα με πολύ αρνητικές εμπειρίες στην πραγματική τους ζωή. Μελετήθηκαν στοιχεία από δείγμα 117 ατόμων που έπασχαν από σχιζοφρενικά συμπτώματα, τα οποία υποβάλλονταν σε συστηματικές εβδομαδιαίες αξιολογήσεις που αφορούσαν στην ψυχοπαθολογία των ασθενών και στην ικανοποίηση από τη συνεδρία και τη θεραπευτική σχέση των εμπλεκομένων στην ψυχοθεραπεία. Παράλληλα, μελετήθηκαν τα ενδοσυνεδριακά γεγονότα (insession events) που αφορούν στη γένεση των παραληρηματικών ιδεών με τη χρήση των απομαγνητοφωνημένων κειμένων 6 ψυχοθεραπευτικών συνεδριών ενός ατόμου, τριών συνεδριών με θετική και τριών με φτωχή αποτελεσματικότητα. Τα ενδοσυνεδριακά γεγονότα εντοπίστηκαν και αξιολογήθηκαν από 5 εξωτερικούς κριτές. Οι υποθέσεις της έρευνας είναι οι ακόλουθες: 1) Tο άγχος και τα ψυχωσικά συμπτώματα είναι σαφώς μειωμένα αμέσως μετά από κάθε ψυχοθεραπευτική συνάντηση σε σύγκριση με τα επίπεδα άγχους και τα ψυχωσικά συμπτώματα που προϋπήρχαν της συνεδρίας. 2) H μείωση των ψυχωσικών συμπτωμάτων αμέσως μετά τη συνεδρία σε σχέση με αυτά που υπήρχαν πριν από τη συνεδρία, επηρεάζεται από τη μείωση των επιπέδων άγχους του θεραπευόμενου. 3) H αλλαγή στα επίπεδα άγχους και ψυχωσικών συμπτωμάτων σχετίζεται με τα χαρακτηριστικά της ψυχοθεραπευτικής συνεδρίας και τη συναισθηματική διάθεση του ατόμου αμέσως μετά την ολοκλήρωσή της. Οι παράγοντες αυτοί στη συγκεκριμένη μελέτη αξιολογούνται με την ελληνική έκδοση της Κλίμακας Αξιολόγησης της Ψυχοθεραπευτικής Συνεδρίας (SEQ), και σχετίζονται με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η ψυχοθεραπεία. 4) Η αλλαγή της συναισθηματικής διάθεσης (μείωση του άγχους) επηρεάζει τη θετική αξιολόγηση της ψυχοθεραπευτικής συνεδρίας τόσο από τον θεραπευόμενο όσο και από τον θεραπευτή και, συνεπώς, την ικανοποίησή τους από αυτή. 5) Η ψυχοθεραπευτική σχέση επηρεάζεται από την ύπαρξη άγχους και ψυχωσικών συμπτωμάτων. Η μείωση των συμπτωμάτων συμβάλλει στην εδραίωση μιας περισσότερο θετικής σχέσης. 6) Η αλλαγή στα ψυχωσικά συμπτώματα σχετίζεται με τις ψυχοθεραπευτικές διαδικασίες που πραγματοποιούνται μέσα στην συνεδρία και σχετίζονται με την διερεύνηση της αιτιολογίας των ψυχωσικών συμπτωμάτων και ιδιαίτερα των παραληρηματικών ιδεών. 7) Στις ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες που παρουσιάζουν θετικό αποτέλεσμα βάσει των αξιολογήσεων του θεραπευόμενου- θα υπάρχουν περισσότερα ενδο-συνεδριακά γεγονότα διερεύνησης της δημιουργίας των παραληρηματικών ιδεών. 8) Τα ενδο-συνεδριακά αυτά γεγονότα, που αφορούν στη δημιουργία των παραληρηματικών ιδεών, υποστηρίζουν τον κεντρικό ρόλο του άγχους ως αιτιολογικού μηχανισμού στη γένεση αυτών. Συνολικά, τα ευρήματα αποδίδουν στο υπερβολικό άγχος έναν στρατηγικό αιτιολογικό ρόλο, όσον αφορά στη γένεση και ανάπτυξη των παραληρηματικών ιδεών στη σχιζοφρένεια παρανοϊκού τύπου και στη σχιζοσυναισθηματική διαταραχή. Η περαιτέρω μελέτη της σχέσης αυτής μπορεί να συμβάλλει στην προληπτική και θεραπευτική παρέμβαση σε άτομα που αντιμετωπίζουν παραληρηματικές ιδέες.
|
Ψυχοθεραπευτικές διαδικασίες στις ψυχώσεις : Η γένεση των παραληρηματικών ιδεών στη σχιζοφρένεια παρανοϊκού τύπου και στη σχιζοσυναισθηματική διαταραχή
