Περίληψη |
Στην παρούσα μεταπτυχιακή εργασία μετρήθηκαν οι συντελεστές ταχύτητας των
αντιδράσεων ατόμων χλωρίου (Cl) και ριζών υδροξυλίου (OH) με το τριφθοροαιθυλένιο,
(HFO-1123) (1), και τα (E)- και (Z)-ισομερή του 1,2-διφθοροαιθυλενίου (HFO-1132(E)/(Z))
(2), (3) και (5), (6), συναρτήσει της θερμοκρασίας, 223 – 363 K και της πίεσης, 30 – 700 Torr,
στην αέρια φάση, με την τεχνική του θερμοστατούμενου φωτοχημικού αντιδραστήρα
(TPCR/FTIR) και τη μέθοδο σχετικών ταχυτήτων (RR method). Επιπλέον, ταυτοποιήθηκαν τα
τελικά προϊόντα ατμοσφαιρικής οξείδωσης των τριών HFO, με φασματοσκοπία υπέρυθρου
και προσδιορίστηκε η απόδοση παραγωγής τους, όπου αυτό ήταν εφικτό. Οι HFO
αποτελούν τα πλέον πρόσφατα προτεινόμενα εναλλακτικά των υδροφθορανθράκων (HFC)
και την πρώτη γενιά που περιέχει ακόρεστο δεσμό στο μόριό τους, προκειμένου να
διασφαλιστεί αυξημένη χημική δραστικότητα. Συνδυάζοντας τα πειραματικά αποτελέσματα
με μοριακούς κβαντομηχανικούς υπολογισμούς μελετήθηκε, επίσης, η επίδραση της θέσης
και του βαθμού φθορίωσης, του συνόλου των υδροφθορο-αιθυλενίων (η απλούστερη
σειρά HFO, C2-HFO) στη χημική τους δραστικότητα και αποπειράθηκε η ερμηνεία των
φαινομένων που την καθορίζουν.
Τα κινητικά πειράματα υπέδειξαν ότι οι συντελεστές ταχύτητας, k(T, P), των αντιδράσεων
που μελετήθηκαν, εμφάνισαν αντίστροφη εξάρτηση από τη θερμοκρασία (Ea <0), ενώ
αυτοί των αντιδράσεων των ατόμων Cl, εμφάνισαν, επίσης, εξάρτηση από την πίεση. Οι
συγκεκριμένες παρατηρήσεις είναι συνεπείς με μηχανισμό ηλεκτρονιόφιλης προσθήκης,
που συντελείται μέσω σχηματισμού ενός δονητικοπεριστροφικά διεγερμένου ενδιαμέσου
προϊόντος προσθήκης. Τα πειραματικά αποτελέσματα για τις αντιδράσεις ατόμων χλωρίου
προσαρμόστηκαν ικανοποιητικά με την προβλεπόμενη, για σύνθετες αντιδράσεις οι οποίες
συντελούνται μέσω σχηματισμού ενδιαμέσου προϊόντος προσθήκης (intermediate adduct),
έκφραση Troe. Από την έκφραση Troe προσδιορίστηκαν οι κινητικές παράμετροι (fall-off
parameters), στο όριο μηδενικής και άπειρης πίεσης, χρησιμοποιώντας την προτεινόμενη,
από το πάνελ αποτίμησης δεδομένων NASA/JPL, παράμετρο διεύρυνσης κρούσεων FC = 0.6.
Όσον αφορά στην κινητική των ριζών υδροξυλίου, για τις δύο ισομερείς ενώσεις, οι
συντελεστές ταχύτητας που μετρήθηκαν και η επιμέρους εξάρτηση τους από την
θερμοκρασία περιγράφονται ικανοποιητικά από τροποποιημένες εκφράσεις Arrhenius.
Αναφορικά με τα τελικά προϊόντα οξείδωσης κάθε αντίδρασης, ταυτοποιήθηκαν: η
φθοροφορμαλδεΰδη (HC(O)F) και η υπερφθοριωμένη φορμαλδεΰδη (FC(O)F) για την
αντίδραση (1) και η φθοροφορμαλδεΰδη (HC(O)F) για τις αντιδράσεις (2)-(6).
Για την περαιτέρω μηχανιστική διερεύνηση των αντιδράσεων, υπολογίστηκαν με το
λογισμικό πακέτο μοριακών κβαντομηχανικών υπολογισμών Gaussian16, κρίσιμες
θερμοδυναμικές και κινητικές παράμετροι, με στόχο τον έλεγχο της σταθερότητας των
σχηματιζόμενων adducts και το ενδεχόμενο αλληλομετατροπής τους, σε επίπεδο θεωρίας
CCSD(T)/AUG-cc-pVDz//B3LYP/6-311++G(2df,2p). Τέλος, τα πειραματικά δεδομένα
χρησιμοποιήθηκαν για την εξαγωγή κρίσιμων περιβαλλοντικών δεικτών, ήτοι της
ικανότητας ακτινοβόλησης (Radiative Efficiency, RE) και του δείκτη παγκόσμιας θέρμανσης
(Global Warming Potential, GWP), προκειμένου να αποτιμηθεί η επίδραση των HFO στην
Ποιότητα της Ατμόσφαιρας και το Κλίμα.
|