| Περίληψη |
Εισαγωγή: Η υγεία του ατόμου είναι μια πολύ-παραγοντική κατάσταση που καθορίζεται από το ευρύτερο πλαίσιο της ζωής του. Η Ε.Υ αποτελεί σημαντικό τροποποιήσιμο προσδιοριστικό παράγοντα των συμπεριφορών της υγείας και την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Εστιάζοντας στους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, τα πρότυπα συμπεριφοράς που υιοθετούνται κατά την παιδική και εφηβική ηλικία φαίνεται ότι ακολουθούν το άτομο ως την ενήλικη ζωή του. Ένας εξίσου σημαντικός παράγοντας στην υγεία της οικογένειας φαίνεται ότι είναι και η συνοχή της οικογένειας, η οποία ερμηνεύεται μέσα από το συναισθηματικό δέσιμο και υποστήριξη των μελών της.
Σκοπός: της συγκεκριμένης μελέτης είναι να διερευνήσει το επίπεδο της εγγραμματοσύνης της υγείας και της συνοχής της οικογένειας σε σχέση με επιλεγμένους προσδιοριστές της καρδιαγγειακής νόσου.
Δείγμα και Μεθοδολογία: πρόκειται για μια συγχρονική μελέτη παρατήρησης που διεξήχθη στην 4η Το.Μ.Υ. Ηρακλείου. Το δείγμα της έρευνας περιελάβανε 44 άτομα, 65,9% γυναίκες και 34,1% άντρες με μέσο όρο ηλικίας 43,6 (4,5) έτη για τις γυναίκες και 46,8 (5,1) έτη για τους άντρες, όλοι γονείς εφήβων ηλικίας 12-18 ετών (44 ) έφηβοι, 50% αγόρια και 50% κορίτσια με μέσο όρο ηλικίας 14,6 (±1,5 έτη).
Τα ερευνητικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν περιλαμβάνουν ένα ειδικά σχεδιασμένο ερωτηματολόγιο για την καταγραφή των κοινωνικο - δημογραφικών χαρακτηριστικών και της δομή της οικογένειας, το μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο των γονέων, καθώς και σωματομετρικών χαρακτηριστικών και ιατρικό ιστορικό (γονέων και παιδιών).
Για την καταγραφή του τρόπου ζωής της οικογένειας χρησιμοποιήθηκαν: ο δείκτης αποτίμησης της προσκόλλησης στη Μεσογειακή Διατροφική (MedDietScore), και παράμετροι που προσδιορίζουν τη σωματική άσκηση των γονέων, καθώς και συνήθειες όπως το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ. Αναφορικά με τον τρόπο ζωής των παιδιών καταγράφηκαν παράμετροι που περιγράφουν διάφορες
6
καθημερινές δραστηριότητες, τη σωματική άσκηση, καθώς και τη διάρκεια του ύπνου.
Το επίπεδο εγγραμματοσύνης σε θέματα υγείας μετρήθηκε με τη σύντομη εκδοχή του ερωτηματολογίου Health Literacy Questionnaire (HLS)-EU 16 το οποίο είναι σταθμισμένο στα ελληνικά . Η εκτίμηση της συνοχής και προσαρμοστικότητας της οικογένειας (Family Αdaptation and Cohesion Evaluation) έγινε με τη χρήση των σταθμισμένων στην ελληνική γλώσσα κλιμάκων FACES IV.
Για να εκτιμηθούν οι συμπεριφορές υγείας και οι παράγοντες που τις επηρεάζουν κάθε γονέας ανέφερε τα χαρακτηριστικά και τις συμπεριφορές που επηρεάζουν την υγεία του/της συζύγου καθώς και των παιδιών τους.
Ο συντελεστής rho του Spearman χρησιμοποιήθηκε για την αποτίμηση συσχετίσεων μεταξύ διατάξιμων κατηγορικών μεταβλητών, ενώ η λογιστική παλινδρόμηση για την αξιολόγηση.
Αποτελέσματα: Η ακαμψία της οικογένειας σχετίστηκε με αυξημένο δείκτη μάζας σώματος των παιδιών (rho=0.530, p<0.05) και η εμπλοκή της οικογένειας με την αυξημένη νοσηρότητα των παιδιών (rho=0.406, p<0.05).
H νοσηρότητα της μητέρας σχετίζεται σημαντικά με αυξημένη νοσηρότητα των παιδιών (rho=0.308, p<0.05) και με μειωμένη οργανωμένη δραστηριότητα τους (ώρες/εβδομάδα) (rho=-0.359, p<0.05) ενώ η παρουσία συμπεριφορικών παραγόντων Κινδύνου (ΣΠΚ) του πατέρα συσχετίζεται με αυξημένες ώρες καθιστικής ζωής των παιδιών (rho=0.297, p&lr;0.05). Η μεγαλύτερη ηλικία του πατέρα συσχετίστηκε με μικρότερη πιθανότητα για αυξημένη παρουσία συμπεριφορικών παραγόντων κινδύνου (OR=0,63, 95% ΔΕ 0,42,-0,94, p=0,024), σε αντίθεση με την ηλικία της μητέρας που συσχετίστηκε με μεγαλύτερη πιθανότητα υιοθέτησης περισσότερων ΣΠΚ (OR=2,08, 95%ΔΕ 1,10- 3,91, p=0,023). Επίσης, αύξηση του εκπαιδευτικού επιπέδου του πατέρα συσχετίζεται με μικρότερη πιθανότητα για αυξημένη παρουσία ΣΠΚ (OR=0,12, 95%ΔΕ 0,02-0.6, p=0,015).
Συμπέρασμα: Σημαντικά ευρήματα όσον αφορά την συνοχή και προσαρμοστικότητα της οικογένειας προέκυψαν από την παρούσα μελέτη. Η ακαμψία της οικογένειας συσχετίζεται με τον αυξημένο δείκτη μάζας σώματος των εφήβων και η εμπλοκή της οικογένειας με αυξημένη νοσηρότητα των εφήβων.
7
Επίσης στη μελέτη αυτή βρέθηκε ότι οι συμπεριφορικοί παράγοντες κινδύνου για τον πατέρα συσχετίζονται με αυξημένες ώρες καθιστικής ζωής στους έφηβους
|
Ο ρόλος της εγγραμματοσύνης της υγείας & της συνοχής της οικογένειας στην υγεία της οικογένειας : Σχέση με επιλεγμένους προσδιοριστές της καρδιαγγειακής νόσου
