Περίληψη |
Προκειμένου να κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα της εξελικτικής ιστορίας των πράσινων βατράχων του γένους Rana στα Βαλκάνια, μελετήσαμε την ποικιλότητα του μιτοχονδριακού και πυρηνικού DNA σε πληθυσμούς της Σερβίας, Μαυροβουνίου και Ελλάδας. Εξετάστηκαν δύο περιοχές του μιτοχονδριακού DNA, μέρος του 16S rRNA και του κυτόχρωματος β, καθώς και έξι μικροδορυφορικοί τόποι.
Από τους έξι πληθυσμούς, δύο μόνο, εκ των οποίων ο ένας στη Σερβία και ο άλλος στην Ελλάδα, αποτελούνται κατά κύριο λόγο από ένα "καθαρό" είδος, το R. ridibunda και το R. epeirotica, αντίστοιχα. Οι υπόλοιποι τέσσερις πληθυσμοί περιέχουν το R. ridibunda σε συνύπαρξη με υβρίδιά του με ένα άλλο είδος, που διαφέρει ανάλογα με την περιοχή. Στους βορειότερους πληθυσμούς (Σερβία και Μαυροβούνιο) το "καθαρό" R. ridibunda συνυπάρχει με το υβρίδιο του με τη R. lessonae γνωστό μέχρι τώρα ως R. esulenta. Στα Ιωάννινα το "καθαρό" R. ridibunda συνυπάρχει με το "καθαρό" είδος R. epeirotica, αλλά και με υβρίδιά τους, Στα υβρίδια παρατηρείται "υβριδογένεση", φαινόμενο σύμφωνα με το οποίο τα υβρίδια κατά τη μείωση διατηρούν μόνο μια πλήρη σειρά χρωματοσωμάτων που προέρχεται από το ίδιο πάντα γονεϊκό είδος. Το είδος αυτό είναι, ανάλογα με την περιοχή, είτε του R. lessonae στη Σερβία και το Μαυροβούνιο, είτε του R. epeirotica στα Ιωάννινα. Γενικότερα, στα υβρίδια παρατηρούνται και τα δύο φύλα, εκτός από τις περιοχές του Pancevo και των Ιωαννίνων όπου το υβριδικό αρσενικό δεν απαντάται. Η μελέτη του μιτοχονδριακού DNA αποκάλυψε τέσσερις κυρίες ομάδες: "ridibunda", "epeirotica", "lessonae" και "lessonae U".
Βρέθηκε εκτενής ετεροπλασμία, με το πιό συχνό πρότυπο του mtDNA να αντιστοιχεί στο εκάστοτε μητρικό είδος και ένα δεύτερο πρότυπο, το λιγότερο συχνό, να αντιστοιχεί στο πατρικό έιδος. Το γεγονός ότι η ετεροπλασμία διατηρείται στο πληθυσμό και στις επόμενες γενιές, αποτελεί φαινόμενο που δεν έχει περιγραφεί προηγουμένως σε κανένα ζωικό πληθυσμό. Παρέχουμε μια εξήγηση αυτού του φαινομένου που βασίζεται:
α)στο υβριδογενικό σύστημα της αναπαραγωγής,
β)στο μηχανισμό που αποτρέπει ή επιτρέπει τη διαρροή του πατρικού mtDNA στα υβρίδια.
γ)και στην συσσώρευση θνησιγόνων υπολειμματικών μεταλλαγών στο Χ χρωμόσωμα του γονιδιώματος που δεν αποβάλλεται κατά την υβριδογένηση, λόγου έλλειψης ανασυνδυασμού.
|