| Περίληψη |
Καθώς το προσδόκιμο επιβίωσης επεκτείνεται, παράλληλα αυξάνεται και ο πληθυσμός των ηλικιωμένων, ο οποίος έχει και τις μεγαλύτερες ανάγκες υπηρεσιών υγείας (OECD, 2005).
Το 35% των ηλικιωμένων ζει σε ιδρύματα κλειστής περίθαλψης. Τα γηροκομεία προσφέρουν υποστήριξη σε ηλικιωμένα άτομα που παρουσιάζουν χαμηλή ικανότητα αυτοεξυπηρέτησης και χρόνιες ανάγκες που αφορούν πολλές καθημερινές δραστηριότητες (Dijkstra, 1998). Οι ανάγκες αυτές επηρεάζουν τη Σχετιζόμενη με την Υγεία Ποιότητα Ζωής (Σ.Υ.Π.Ζ.) των ηλικιωμένων ατόμων συμβάλλοντας έτσι στην εξάρτηση τους, από την ιδρυματική φροντίδα (Bavazzano, 1998) (Dijkstra, 2000). Οι αλλαγές στη ζωή των ηλικιωμένων έχουν αναπόφευκτα και ψυχολογικές επιπτώσεις. Ένα από τα κυριότερα ψυχολογικά προβλήματα των ηλικιωμένων σε κλειστές δομές φροντίδας ηλικιωμένων όπως τα γηροκομεία είναι η ιδρυματοποίηση, η οποία μπορεί να καταρρακώσει την προσωπικότητα του ατόμου. Το ίδρυμα αν και παρέχει την απαραίτητη ασφάλεια για την επιβίωση, ταυτόχρονα
Δημόσια Υγεία & Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας
Τμήμα Ιατρικής – Πανεπιστήμιο Κρήτης
8
υποσκάπτει την ψυχολογική ασφάλεια του ατόμου μέσα από τον καθολικό έλεγχο που ασκεί επάνω του. Πολλοί ηλικιωμένοι μετά από μακριά περίοδο ιδρυματοποίησης νοιώθουν μοναξιά, κοινωνική απομόνωση και ανία κυρίως στους οίκους ευγηρίας με 100-500 άτομα.
Η κατάθλιψη έχει αιτιώδη συνάφεια με πολλά κοινωνικά, σωματικά και ψυχολογικά προβλήματα. Μια κατάθλιψη που αποδεδειγμένα προδιαθέτει για άνοια καθώς αποτελεί μάστιγα της τρίτης ηλικίας και για άλλες σωματικές νόσους. Η τρίτη ηλικία (άτομα > των 65 χρόνων) αποτελεί περίπου το 23% του πληθυσμού και είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην κατάθλιψη. Στατιστικά, πάνω από το 15% πάσχει από κατάθλιψη, ποσοστό που ανεβαίνει μέχρι το 25% σε περιβάλλον γηροκομείου. Το τελευταίο μας επιβεβαιώνει ότι οι οικογενειακοί και κοινωνικοί παράγοντες πυροδοτούν την εμφάνιση της νόσου.
Η διερεύνηση των ψυχολογικών επιπτώσεων από την ιδρυματοποίηση των ηλικιωμένων παρουσιάζει επιστημονικό ενδιαφέρον σε επίπεδο Δημόσιας Υγεία. Η ανάγκη αυτή για περαιτέρω μελέτη των συνεπειών ιδρυματοποίησης και κυρίως της κατάθλιψης αποτέλεσε έναυσμα για την ενασχόληση με το συγκεκριμένο θέμα.
Η πραγματοποίηση αυτής της έρευνας αναμένεται να συμβάλλει στην εκτίμηση της παρούσας κατάστασης υγείας των ηλικιωμένων ενοίκων. Επίσης, στην ανάδειξη κ την επιλογή εναλλακτικών παρεμβάσεων όπως τη συμμετοχή των ηλικιωμένων σε δραστηριότητες εκτός οίκου ευγηρίας που φαίνεται να λειτουργεί επίσης ως προστατευτικός παράγοντας στην κατάθλιψη.
Αποτελέσματα: Παρατηρείται σχεδόν ισοκατανομή μεταξύ ανδρών και γυναικών. Στο ίδρυμα υπάρχει σχετική ομοιογένεια ως προς την καταγωγή των ηλικιωμένων ενοίκων καθώς τα αποτελέσματα της έρευνας φανερώνουν ελάχιστη συμμετοχή αλλοδαπών όπου καταγράφεται ως ιδιαίτερος τόπος καταγωγής των ηλικιωμένων που διαμένουν να είναι η Κρήτη. Στο γηροκομείο τα κυριότερα προβλήματα που κατεγράφησαν βάση των δηλώσεων των ηλικιωμένων ήταν κυρίως η αϋπνία και η υψηλή απελπισία για το τι θα επιφέρει το μέλλον. Αξιοπρόσεκτο είναι ότι οι ερωτώμενοι του δείγματος στην ερώτηση για την «Επίγνωση του νοσηρού» βλέπουμε ότι πάνω από το 50% αρνούνται ότι είναι άρρωστοι ή αποδίδουν αλλού την ασθένεια. Μολονότι φαίνεται ότι ο μισός πληθυσμός του δείγματος της μελέτης παρουσιάζει μια ήπια κατάθλιψη (51.0%), ενώ ένα 7.0% παρουσιάζει μια αυστηρή κατάθλιψη, ενώ σημαντικό φαίνεται να αναφερθεί ότι στην ερώτηση για τη «Τάση αυτοκτονίας» 13 άτομα απάντησαν ότι εύχονταν να πεθάνουν ή ότι είχαν ιδέες για αυτοκτονία ή
Δημόσια Υγεία & Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας
Τμήμα Ιατρικής – Πανεπιστήμιο Κρήτης
9
είχαν απόπειρες. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών που είχαν τάσεις αυτοκτονίας (69.2%) και δήλωναν ότι παρουσίαζαν υψηλή απελπισία (54.5%) είχαν και ιστορικό διαταραχής. Στα ευρήματα της μελέτης αξιοπρόσεκτο είναι ότι οι καταθλιπτικοί ασθενείς συχνά εξέφραζαν αισθήματα καθώς και σκέψεις ενοχής για τρέχουσες ή παρελθούσες αποτυχίες. Μεγάλο ήταν το ποσοστό των ερωτηθέντων που εμφάνιζε το αίσθημα αυτομομφής, ότι είχαν απογοητεύσει ανθρώπους γεγονός που ενίσχυε την αιτιώδη συνάφεια με την κατάθλιψη.
Συμπεράσματα: Με βάση λοιπόν την μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο συγκεκριμένο γηροκομείο, φάνηκε ότι λειτουργεί ως κομβική δομή για την κοινωνική προστασία, την μοναξιά, την απομόνωση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη (πρωτοβάθμια περίθαλψη), την διασφάλιση ατομικής υγιεινής, την παροχή στέγασης κ σίτισης, την κάλυψη της ψυχικής και σωματικής υγείας και ακεραιότητας, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την φτώχεια. Ο επιπολασμός της κατάθλιψης στην ομάδα των ηλικιωμένων όπως προέκυψε από την μελέτη μας είναι αρκετά υψηλός
|
Εφαρμογή της μεθόδου Hamilton για την μέτρηση της βαρύτητας της κατάθλιψης σε κλειστή δομή φροντίδας ηλικιωμένων στο Ηράκλειο
