| Περίληψη |
Έχοντας ως δεδομένο την ύπαρξη της εκπαιδευτικής ανισότητας ,η οποία έχει αποδειχθεί από πολλές έρευνες η παρούσα εργασία προσπαθεί να δώσει απάντηση πως ,γιατί και μέσα από ποιες διαδικασίες προκύπτει αυτή η ανισότητα. Επιλέξαμε να μελετήσουμε έναν από τους πολλούς παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτή την ανισότητα το παράγοντα γλώσσα και αυτό δεν έγινε τυχαία.
Η επιλογή της γλώσσας έγινε επειδή η γλώσσα έχει καθοριστική σημασία για την αξιολόγηση-βαθμολογία του μαθητή στο σχολείο και αποτελεί καθοριστικό στοιχείο της σχολικής πορείας του .Επίσης η γλώσσα αν και φαίνεται αρχικά να έχει μια ουδέτερη και ανυποψίαστη σχέση με τη πολιτική λειτουργία εντούτοις αποδεικνύεται πως έχει μια έντονη πολιτική δυναμική αφού πρόκειται για μια καθαρά πολιτική λειτουργία μέσω της οποίας γίνεται η διαφοροποίηση και η ένταξη των ατόμων στο κοινωνικό σύστημα .Κυρίαρχη θέση στην τοποθέτηση των σημερινών μαθητών στο αυριανό κοινωνικό σύστημα διαδραματίζει η σχολική τους επίδοση η οποία προσδιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τη γλωσσική τους εξέλιξη και από το γλωσσικό κώδικα που τα παιδιά έχουν ενστερνιστεί ερχόμενα στο σχολείο.
Με την έννοια αυτή είναι σημαντικό να μελετηθεί στην πράξη αν τα παιδιά από τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα τα οποία φοιτούν στα ελληνικά σχολεία διαφοροποιούνται από τα παιδιά των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων. Αν δηλαδή το περιβάλλον των παιδιών επηρεάζει τη γλωσσική τους εξέλιξη και δημιουργεί γι’ αυτά αρνητικές συνθήκες για την επιτυχία τους στο σχολείο ή μήπως δεν υπάρχει διάκριση στη γλωσσική εξέλιξη των παιδιών από τα χαμηλότερα και τα υψηλότερα κοινωνικά στρώματα και άρα έχουν όλα κοινή γλωσσική αφετηρία κατά τη φοίτηση τους στο σχολείο.
Ως εργαλείο μέτρησης επιλέχθηκε η γραπτή έκθεση των παιδιών με καταγεγραμμένο το επάγγελμα των γονέων βάση του οποίου έγινε η κατανομή των μαθητών στα κοινωνικά στρώματα. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δύο σχολεία του νομού Λασιθίου και ένα σχολείο του Νομού Ηρακλείου σε μαθητές της πέμπτης τάξης των Δημοτικών σχολείων το Δεκέμβριο του 2016. Η μέθοδος της έρευνας που επιλέχθηκε ήταν η ποιοτική προσέγγιση (μέθοδος ανάλυσης περιεχόμενου )με κάποια στοιχεία ποσοτικής προσέγγισης .Η διερεύνηση της έκθεσης πραγματοποιήθηκε σε δύο στάδια .Στο α΄ στάδιο διερευνήσαμε το συνολικό αριθμό των λέξεων ανά μαθητή ,τις επαναλαμβανόμενες λέξεις ,τα ιδιωματικά στοιχεία ,τη χρήση αφηρημένων και συγκεκριμένων ουσιαστικών ,τη χρήση επιθέτων και ρημάτων αλλά και τη συντακτική δομή (κύριες και δευτερεύουσες προτάσεις ).Στο β΄ στάδιο διερευνήσαμε το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο των γονέων σε συνάρτηση με το γλωσσικό επίπεδο των μαθητών .
Τα αποτελέσματα της έρευνας μας επιβεβαίωσαν τη θεωρία του Bernstein αφού οι εκθέσεις των μαθητών των διαφορετικών κοινωνικών στρωμάτων παρουσίαζαν έντονη ανομοιομορφία. Πιο συγκεκριμένα οι εκθέσεις των μαθητών του μεσαίου κοινωνικού στρώματος ήταν περισσότερο ορθογραφημένες ,με περισσότερο ευανάγνωστα γράμματα πλουσιότερο λεξιλόγιο και καλύτερη συντακτική δομή από τις εκθέσεις των μαθητών του κατώτερου κοινωνικού στρώματος .
Συνεπώς αποδεικνύεται πως η γλώσσα είναι αποτέλεσμα κοινωνικοοικονομικών διαδικασιών που αφορούν το σύστημα των τάξεων .Το σύστημα των τάξεων είναι ταυτόχρονα και ένα σύστημα παραγωγής το οποίο επηρεάζει οποιαδήποτε άλλη μορφή παραγωγής ,όπως τη γλωσσική παραγωγή .Η κάθε κοινωνική τάξη διαμορφώνει τη δική της γλώσσα στο περιβάλλον της με αποτέλεσμα να αποτελεί ένα τρόπο κεφαλαιοκρατικής παραγωγής .Για να αντιμετωπιστούν λοιπόν οι υπάρχουσες εκπαιδευτικές ανισότητες και να έχουμε ένα ίσο εκπαιδευτικό σύστημα η εκπαιδευτική διαδικασία πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω του μακρό και μικροκοινωνιολογικού χώρου. Αυτό που πρέπει να αλλάξει είναι το κοινωνικό περιβάλλον του ατόμου ,η δομή της κοινωνίας αφού το άτομο είναι ένα αλληλεπιδρών άτομο μέσα σε ένα δοσμένο κοινωνικό περιβάλλον και δεν είναι έρμαιο των μακροκοινωνικών επιρροών.
|
Εκπαιδευτική ανισότητα και ελληνική εκπαιδευτική πολιτική
