| Περίληψη |
Η παρούσα διπλωματική εργασία αποτελεί μια προσπάθεια διερεύνησης των ικανοτήτων των μαθητών στη παραγωγή παράγωγων και σύνθετων λέξεων, μέσω αποτίμησης των μαθησιακών αποτελεσμάτων, όπως αυτά προκύπτουν από γραπτές δοκιμασίες. Συγκεκριμένα, διερευνάται κατά πόσο οι μαθητές είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν σε δοκιμασίες που αφορούν στις παράγωγες και σύνθετες λέξεις, σχηματίζοντας οι ίδιοι μεγεθυντικά και υποκοριστικά ουσιαστικά, αναγνωρίζοντας το συνδετικό φωνήεν μεταξύ των μερών μιας σύνθετης λέξης και επιλέγοντας κάθε φορά την κατάλληλη κατάληξη για τον σχηματισμό των παραπάνω. Για τη συλλογή όλων των απαραίτητων για την έρευνα στοιχείων, σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε εκπαιδευτική παρέμβαση με μαθητές, που περιλαμβάνει εκπαιδευτική παρέμβαση σχεδιασμένη σύμφωνα με τη διδασκαλία των παράγωγων και σύνθετων λέξεων. Η εκπαιδευτική αυτή παρέμβαση βασίστηκε στην ανάγνωση δύο παραμυθιών, της «ΑΚΙΑΡΟΣΙΤΣΑΣ» που αφοράτις παράγωγες λέξεις και της «ΔΥΟΝΟΜΑΣΙΑΣ» για τις σύνθετες λέξεις, και στη συνέχεια σε φύλλα εργασίας που διαμοιράστηκαν στους μαθητές. Σε όλη τη διαδικασία ο ρόλος της ερευνήτριας ήταν υποστηρικτικός και έχοντας προηγηθεί η παραδοσιακή διδασκαλία και κατόπιν η ανάγνωση των παραμυθιών δόθηκαν όλες οι απαραίτητες διευκρινίσεις, ώστε να καλυφθούν απορίες αναφορικά με τα εν λόγω γραμματικά κεφάλαια. Οι παράγωγες λέξεις είναι αυτές που προκύπτουν μετά την προσθήκη επιθημάτων ή προθημάτων και αποτελούν μεγάλο μέρος του καθημερινού λεξιλογίου κάθε ομιλητή. Αντίστοιχα, η σύνθεση αφορά λέξεις που προκύπτουν από την ένωση δύο ή και περισσότερων μερών. Τόσο οι παράγωγες όσο και οι σύνθετες λέξεις αποτελούν σημαντικά κεφάλαια της γραμματικής και διδάσκονται συστηματικά βάσει του Προγράμματος Σπουδών και στη Δ΄ τάξη του δημοτικού, όπου πραγματοποιήθηκε και η παρέμβαση. Πρόκειται για κεφάλαια με τα οποία οι μαθητές ασχολούνται όχι μόνο στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, αλλά και σε όλες τις βαθμίδες. Αυτό καθιστά σαφή την ανάγκη για σωστή εκμάθηση και αφομοίωση της γνώσης που αφορά στις παράγωγες και σύνθετες λέξεις, ώστε οι μαθητές να είναι σε θέση όχι μόνο να τις εντοπίσουν και να τις αναγνωρίσουν, αλλά και να τις εντάξει με ορθό τρόπο τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό τους λόγο. Για τη διερεύνηση του βαθμού ικανοτήτων των μαθητών στον σχηματισμό παράγωγων και σύνθετων λέξεως προγραμματίστηκε μια εκπαιδευτική παρέμβαση, η οποία υλοποιήθηκε σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση με την ανάγνωση των παραμυθιών και το pre test με ασκήσεις πάνω στο εκάστοτε κεφάλαιο και στη δεύτερη φάση με το post test, ώστε να διερευνηθεί η σε βάθος κατανόηση από την πλευρά των μαθητών. Τα ερευνητικά ερωτήματα που τέθηκαν ήταν :
Κατά πόσο οι μαθητές διαθέτουν την ικανότητα να συνθέτουν παράγωγες λέξεις, μεγεθυντικά και υποκοριστικά, επιλέγοντας την κατάλληλη κάθε φορά κατάληξη;
Κατά πόσο οι μαθητές διαθέτουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν το συνδετικό φωνήεν που αναπτύσσεται στις σύνθετες λέξεις, να τονίζουν σωστά τα σύνθετα και να σχηματίσουν σωστά σύνθετες λέξεις; Για την συγκέντρωση των δεδομένων από την εκπαιδευτική παρέμβαση χρησιμοποιήθηκαν κλασσικά εργαλεία, όπως τα tests. Στη συνέχεια, τα δεδομένα αναλύθηκαν ποσοτικά για την εξαγωγή συμπερασμάτων – απαντήσεων στα ανωτέρω ερωτήματα.
|
Παραγωγή και σύνθεση λέξεων στο Δημοτικό Σχολείο
