Περίληψη |
Η κατανομή πόρων στην Εντατική Θεραπεία και στην Ιατρική γενικότερα εφαρμόζεται σε δύο συμπληρωματικά επίπεδα περίθαλψης (μάκρο-και μίκρο- επίπεδο).Tο επίπεδο της μακρο-κατανομής, αφορά την οργάνωση της δημόσιας υγείας και τη χάραξη πολιτικών υγείας, ενώ στο επίπεδο της μικρο-κατανομής εμπλέκονται οι επαγγελματίες υγείας που καλούνται στην καθημερινή κλινική πράξη να αποφασίσουν για τη χρήση των πόρων που τους διατίθενται. Συχνά μάλιστα, παρατηρείται το φαινόμενο η ζήτηση να υπερβαίνει την προσφορά, καθώς ο αριθμός των βαρέως πασχόντων που χρήζουν ανάγκης μηχανικής υποστήριξης σε μονάδα εντατικής θεραπείας, υπερβαίνει τον αριθμό των διαθέσιμων κλινών ΜΕΘ. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να καθορίσει μία σειρά από ηθικές κατευθυντήριες γραμμές για μία δίκαιη και βασισμένη σε αρχές κατανομή των πόρων υγείας στις μονάδες εντατικής θεραπείας.
Για τον σκοπό αυτό θα αντιπαρατεθούν και θα συγκριθούν δύο διαφορετικές προσεγγίσεις. Από τη μία η ωφελιμιστική θεώρηση της διανομής των πόρων στην υγεία, σύμφωνα με την οποία ο σεβασμός των προσώπων και των δικαιωμάτων τους σταθμίζεται πάντοτε με βάση την παραγόμενη ωφέλεια και συνεπώς οι διαθέσιμοι πόροι πρέπει να κατανεμηθούν με στόχο τη μεγιστοποίηση της ευημερίας των πολλών, βάσει αλγορίθμων. Κι από την άλλη πλευρά μία πραξεοκεντρική θεώρηση που έχει ως αφετηρία την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και την ισότητα και η οποία οριοθετείται από ηθικούς προβληματισμούς που συνδέονται θεμελιωδώς με την αρχή της αυτονομίας των προσώπων.
Στην προσπάθεια μας, μεταξύ άλλων, θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε μέσα από αυτή την εννοιολογική μελέτη στα ακόλουθα ερωτήματα:
• Σε ένα οικονομικά κλειστό σύστημα, εάν διατίθενται περισσότεροι πόροι σε υπηρεσίες ΜΕΘ, λιγότεροι πόροι είναι διαθέσιμοι για άλλες υπηρεσίες και αντίστροφα. Ενόψει αυτού του ανταγωνισμού και του υψηλού κόστους παροχής εντατικής θεραπείας, σε ποιες βάσεις θα πρέπει ένα σύστημα υγείας να διαθέσει τους πόρους του για τις ΜΕΘ;
• Είναι ηθικό να σταθμιστεί το δικαίωμα στην Υγεία, με γνώμονες φυσικής (ηλικία, συννοσηρότητες) ή κοινωνικής (επιστήμονας, τρόπος ζωής) διάκρισης; Για παράδειγμα, οι εμβολιασμένοι έναντι της Covid19 δικαιούνται ή όχι να έχουν προτεραιότητα σε μία κλίνη ΜΕΘ σε σχέση με έναν ανεμβολίαστο ασθενή;
• Κάτω από ποιες συνθήκες είναι ηθικά ορθό να αποσύρουμε τη μηχανική υποστήριξη ή να διακόψουμε τη φαρμακευτική αγωγή ενός ασθενή στη ΜΕΘ;
• Είναι ηθικό να αφαιρέσουμε τον αναπνευστήρα από έναν ασθενή, προκειμένου να τον χορηγήσουμε σε έναν άλλο;
Πιο συγκεκριμένα το πρώτο κεφάλαιο της εργασίας αποτελεί μία εισαγωγή στην Εντατική Θεραπεία που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: βασικές έννοιες-αρχές λειτουργίας και στατιστικά δεδομένα για τις ΜΕΘ ανά τον κόσμο, ενώ με αφορμή την πρόσφατη εμπειρία από την πανδημία Covid-19 επισημαίνονται παράγοντες που αυξάνουν τη θνητότητα στις ΜΕΘ σε περιόδους κρίσης και οι οποίοι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την οργάνωση κάθε συστήματος υγείας. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι βασικές πτυχές τις ωφελιμιστικής θεωρίας και στο τρίτο κεφάλαιο αναλύεται η ωφελιμιστική θεώρηση για την κατανομή των κλινών ΜΕΘ σε περιόδους κρίσης. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι θεμελιώδεις έννοιες της ηθικής της αυτονομίας ,ενώ στο πέμπτο κεφάλαιο πραγματοποιείται κριτική στις θέσεις των ωφελιμιστών για την κατανομή των κλινών ΜΕΘ κι αναλύεται η πραξεοκεντρική οπτική. Το έκτο κεφάλαιο πραγματεύεται τις βιοηθικές διαστάσεις των πρακτικών της μη κλιμάκωσης (withholding) και της απόσυρσης(withdrawal), ενώ συζητείται σε ένα ευρύτερο ηθικό πλαίσιο η πρόταση της απόσυρσης της μηχανικής υποστήριξης από έναν ασθενή προκειμένου να χορηγηθεί σε έναν άλλο που τον έχει ανάγκη. Τέλος στο έβδομο κεφάλαιο συμπυκνώνονται ορισμένες προτάσεις μου-συμπεράσματα σε ένα πλαίσιο που είναι σύμφωνο με την ηθική της αυτονομίας και τις βασικές αρχές της Βιοηθικής.
|