| Περίληψη |
Εισαγωγή: Κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 αρκετοί επιστήμονες σε διάφορες
χώρες του κόσμου έκαναν ταυτόχρονα την ίδια παρατήρηση: η προσέλευση των
περιστατικών με υποψία πρώιμης ή νωρίς ήβης αυξήθηκε σημαντικά συγκριτικά με τα
προηγούμενα έτη. Έτσι διενεργήθηκε ένας μεγάλος αριθμός ερευνών πάνω στο
συγκεκριμένο θέμα με σκοπό την επιβεβαίωση της αρχικής παρατήρησης και τη συσχέτιση
με τις αλλαγές που επέφερε η πανδημία είτε άμεσα είτε έμμεσα στο ανθρώπινο σώμα και
ειδικά στον παιδιατρικό πληθυσμό.
Σκοπός: Αυτή η αναδρομική μελέτη στοχεύει στην αξιολόγηση των χαρακτηριστικών των
παιδιών που προσήλθαν για πρώτη φορά ή παρακολουθούνταν ήδη σε ιδιωτικό
παιδοενδοκρινολογικό ιατρείο στο Ηράκλειο της Κρήτης και εμφάνισαν πρώιμα ή νωρίς
δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου, κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19
(Απρίλιος 2020- Μάρτιος 2022) συγκριτικά με τους αντίστοιχους ασθενείς τα 5
προηγούμενα έτη (Μάρτιος 2015 – Μάρτιος 2020).
Μεθοδολογία: O πληθυσμός της μελέτης (134 παιδιά) χωρίστηκε αρχικά σε 2 ομάδες
ανάλογα με την περίοδο της κλινικής διαπίστωσης των σημείων ήβης, πριν ή μετά την
πανδημία Covid-19. Έπειτα χωρίστηκαν στις επιμέρους υποομάδες ανάλογα με την τελική
διάγνωση, σε παιδιά με ΚΠΗ (Κεντρική Πρώιμη Ήβη) πριν και μετά την πανδημία (θήλεα <8
ετών και άρρενα <9 ετών), παιδιά με ΝΗ (Νωρίς Ήβη) πριν και μετά την πανδημία (θήλεα
>8 αλλά <9 ετών και άρρενα >9 και <
10 ετών), θήλεα με πρώιμη παροδική θηλαρχή πριν
και μετά την πανδημία (Τanner II στήθους <8 ετών).
Αποτελέσματα: Από το σύνολο των 134 ασθενών που συμμετείχαν στη μελέτη, οι 70
(49,2%) παρουσίασαν πρώιμα ή νωρίς δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου κατά την
πανδημία (Απρίλιος 2020 – Μάρτιος 2022) ενώ οι υπόλοιποι 64 (47,7%) πριν από αυτή
(Μάρτιος 2015 – Μάρτιος 2022). Παρατηρήσαμε λοιπόν αύξηση από 13 περιστατικά /έτος
πριν την πανδημία σε 35 περιστατικά /έτος κατά την πανδημία, αύξηση 169,2% / έτος των
περιστατικών πρώιμης ή νωρίς εμφάνισης δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου στην
περίοδο της πανδημίας Covid-19 συγκριτικά με τα προηγούμενα έτη. Συγκεκριμένα στην
περίοδο πριν την πανδημία διαγνώστηκαν 28 (43.8%) ασθενείς με ΚΠΗ, 36 ασθενείς με ΝΗ
(56.3%) και κανένας ασθενής με παροδική θηλαρχή. Στην περίοδο κατά τη διάρκεια της πανδημίας 28 ασθενείς (40%) διαγνώστηκαν με ΚΠΗ, 38 (54.3%) με ΝΗ και 4 (5.7%)
διαγνώστηκαν με παροδική πρώιμη θηλαρχή. Στους ασθενείς που διαγνώστηκαν με
πρώιμη ή νωρίς εμφάνιση των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου κατά την
πανδημία παρατηρήθηκε καθυστέρηση με μέση τιμή 5 μήνες από την παρατήρηση των
πρώτων σημείων ήβης μέχρι της εξέτασης από ειδικό ιατρό συγκριτικά με τους ασθενείς
που διαγνώστηκαν πριν την περίοδο της πανδημίας (p=0.035). Τα βασικά χαρακτηριστικά
των ασθενών όπως το βάρος γέννησης, ο τρόπος τοκετού και η ηλικία εμμήνου ρύσεως της
μητέρας δεν εμφάνισαν στατιστικά σημαντική διαφορά για τις ομάδες πριν και μετά την
πανδημία. Οι ασθενείς με διάγνωση ΚΠΗ κατά τη διάρκεια της πανδημίας παρουσίασαν
μεγαλύτερη μέση τιμή ΒΜΙ συγκριτικά με τους ασθενείς με αντίστοιχη διάγνωση πριν την
πανδημία (18.3±2.3 vs 17±2.5) , P=0.05. Οι υπόλοιποι ανθρωπομετρικοί παράμετροι : το
ύψος το βάρος και ο ρυθμός κατά μήκους αύξησης/6μηνο ήταν παρόμοιοι στις επιμέρους
ομάδες πριν και κατά την πανδημία. Όσον αφορά τον ορμονολικό έλεγχο, παρατηρήθηκε
στατιστικά σημαντική αύξηση στη μέση τιμή της Ε2 στην ομάδα των ασθενών με ΝΗ κατά
την πανδημία, συγκριτικά με την ίδια τιμή στην αντίστοιχη ομάδα πριν την πανδημία (26,8
± 23,7 pg/ml vs 15,8 ± 11 pg/ml ) , P=0.025. Τέλος τα ευρήματα από τον απεικονιστικό
έλεγχο και η διαφορά ΟΗ – ΧΗ ήταν παρόμοια στις ομάδες ΚΠΗ και ΝΗ πριν και μετά την
πανδημία.
Συμπεράσματα: Στην περίοδο των 2 ετών της πανδημίας Covid-19 καταγράφηκε
μεγαλύτερη μέση τιμή ΒΜΙ, στατιστικά σημαντική αύξηση στη μέση τιμή της Ε2 στην ομάδα
των ασθενών με ΝΗ και κυρίως αύξηση κατά 169,2 % των περιστατικών πρώιμης ή νωρίς
εμφάνισης δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου συγκριτικά με τα προηγούμενα 5
έτη. Επίσης, διαπιστώθηκε καθυστέρηση μέσης τιμής τους 5 μήνες όσον αφορά το χρονικό
διάστημα από την πρώτη παρατήρηση των σημείων ήβης μέχρι την πρώτη εξέταση στο
παιδοενδοκρινολογικό ιατρείο για τους ασθενείς που διαγνώστηκαν κατά την πανδημία. Η
παρούσα μελέτη υποστηρίζει τη ραγδαία μεταβολή του τρόπου ζωής λόγω της πανδημίας
και του κοινωνικού αποκλεισμού με την υψηλότερη επίπτωση της πρώιμης ή νωρίς
εμφάνισης των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου στον παιδιατρικό πληθυσμό.
|
Επιδράσεις της πανδημίας Covid-19 στην πρώιμη ανάπτυξη δευτερευόντων χαρακτηριστικών του φύλου
