| Περίληψη |
Το επάγγελμα του στρατιωτικού συνδυάζει δύο σημαντικές κοινωνικές δραστηριότητες. Την εργασία, η οποία κατέχει κεντρική κοινωνική αξία και την ενασχόληση με το διαχρονικό κοινωνικό φαινόμενο του πολέμου. Το στρατιωτικό επάγγελμα, στη διάρκεια του χρόνου, υπέστη σημαντικές μεταβολές με πιο πρόσφατη αυτή της σταδιακής μετάπτωσης των μαζικών στρατών σε επαγγελματικούς. Η εξέλιξη αυτή αντιμετωπίστηκε, σε θεωρητικό επίπεδο, με επιφύλαξη σε ότι αφορά τη διατήρηση της παραδοσιακής μορφής του επαγγελματισμού που υιοθετούσαν τα μέλη του.
Η Ελλάδα αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση καθώς η επαγγελματικοποίηση των Ενόπλων Δυνάμεων, αφενός είναι μια σχετικά πρόσφατη εξέλιξη και αφετέρου δεν είναι πλήρης αφού συνεχίζει να υφίσταται ο θεσμός της θητείας.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, οργανώθηκε μια ποιοτική έρευνα, προκειμένου να διερευνηθεί ο τρόπος με τον οποίο οι Έλληνες στρατιωτικοί νοηματοδοτούν την ερ-γασία τους, την ιδιότητα του επαγγελματία στρατιωτικού. Τα ερευνητικά ερωτήματα αφορούν στη διερεύνηση των νοημάτων που αποδίδουν οι επαγγελματίες της Πολεμικής Αεροπορίας στην ιδιότητα τους. Την έρευνα απασχόλησαν επίσης, το νόημα που αποδίδεται από τα στελέχη της Πολεμικής Αεροπορίας στην έννοια του επαγγελματισμού και η μορφή του επαγγελματισμού που υιοθετείται. Με βάση αυτά τα νοήματα, διερευνήθηκε ειδικότερα η διαμόρφωση διακριτών συλλογικών εργασιακών ταυτοτήτων μεταξύ επαγγελματιών με διαφορετικές θέσεις στον εσωτερικό καταμερισμό εργασίας, ανάλογα με την εκπαιδευτική προέλευση, την ειδικότητα ή τα χρόνια υπηρεσίας. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη λήψη ημιδομημένων συνεντεύξεων και η επεξεργασία των ποιοτικών δεδομένων με τη μέθοδο της θεματικής ανάλυσης.
Από την έρευνα καταδεικνύεται ότι οι επαγγελματίες στρατιωτικοί αντιλαμβάνονται την εργασία τους ως ένα επάγγελμα με πολύ ιδιαίτερες απαιτήσεις από το προσωπικό και πολύ ιδιαίτερη αποστολή όπως η προάσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας αλλά και η παροχή των δυνατοτήτων των Ενόπλων Δυνάμεων με τη μορφή της κοινωνικής προσφοράς τους. Αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά το καθιστούν «λειτούργημα», καθώς χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα αλτρουισμού και επιτελεί σημαντικές κοινωνικές λειτουργίες, χωρίς ιδιαίτερα υλικά ανταλλάγματα για τα μέλη του.
Συνολικά φαίνεται ότι, με μικρές διαφοροποιήσεις, υιοθετείται μια στρατηγική που περιλαμβάνει έναν ηθικό κώδικα βασισμένο στη διάθεση για προσφορά στα κοινά, προσδοκίες του προσωπικού που εστιάζονται στην ηθική αναγνώριση και στην αυτό-εκπλήρωση, υψηλά επίπεδα δέσμευσης και αφοσίωσης στο στρατιωτικό οργανισμό καθώς και επιθυμία για σταδιοδρομία ανάλογα με τη θέση και το ρόλο καθενός μέσα σ’ αυτόν.
Η έννοια του επαγγελματισμού αποδίδεται με όρους συνέπειας και αποτελεσματικότητας στην εργασία. Γενικότερα διαπιστώνεται η υιοθέτηση μιας «πραγματιστικής» μορφής επαγγελματισμού, στην οποία όλα τα παραδοσιακά στοιχεία του στρατιωτικού επαγγέλματος συνυπάρχουν με τις ανησυχίες των στρατιωτικών για ζητήματα που σχετίζονται με τη διαβίωση και την οικονομική κατάσταση και επηρεάζονται και διακυμαίνονται σε σχέση με ευρύτερους κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες.
Με βάση τα παραπάνω στοιχεία διαμορφώνονται αφενός μια ισχυρή συνολική συλλογική ταυτότητα των εργαζομένων στην ΠΑ αλλά και επιμέρους συλλογικές εργασιακές ταυτότητες ανάλογα με τη θέση και το ρόλο τους μέσα σ’ αυτήν.
|
Εργασία & ένοπλες δυνάμεις : νοηματοδοτήσεις της επαγγελματικής ιδιότητας ελλήνων στρατιωτικών
