Περίληψη |
Η μελατονίνη, Ν-ακέτυλο-5-μεθοξυτρυπταμίνη, είναι ένα ινδολοαμίδιο γνωστό για τη δράση του ως εσωτερικός «χρονοδείκτης» καθώς μετατρέπει τη φωτεινή πληροφορία σε χημικό σήμα. Οι ημερήσιοι κύκλοι της φωτεινότητας είναι μέχρι σήμερα ο κύριος περιβαλλοντικός παράγοντας επίδρασης στην παραγωγή μελατονίνης. Στα ψάρια, όπως και στα άλλα σπονδυλωτά, η μελατονίνη συντίθεται από την επίφυση και απελευθερώνεται στο αίμα με ρυθμικό τρόπο. Στα είδη που έχουν ερευνηθεί μέχρι σήμερα, η παραγωγή μελατονίνης από την επίφυση καταστέλλεται από το φως αλλά διεγείρεται από το σκοτάδι. Συνεπώς κατά τη διάρκεια της μέρας εμφανίζονται χαμηλά επίπεδα μελατονίνης και υψηλά κατά τη διάρκεια της νύχτας. Εκτός από τον ρόλο της στο βιολογικό ρολόι, η μελατονίνη συμμετέχει επίσης στον έλεγχο πολλών άλλων βιολογικών λειτουργιών, όπως η αύξηση, η ανάπτυξη, η αναπαραγωγή, η γήρανση, η κυτταρική ανοσία, ο χρωματισμός, η θερμορύθμιση, ο ύπνος και η οσμωρύθμιση. Ο σκοπός της συγκεκριμένης μελέτης ήταν (α) η ανάπτυξη και αξιολόγηση της μεθόδου προσδιορισμού της μελατονίνης στο πλάσμα ενός θαλάσσιου είδους, του φαγκριού Pagrus pagrus, (β) η διερεύνηση της ύπαρξης ενδογενούς ρυθμού παραγωγής μελατονίνης στο υπό μελέτη είδος, (γ) η περιγραφή του προφίλ της μελατονίνης του είδους και (δ) ο έλεγχος των νυχθημερήσιων διακυμάνσεων της ορμόνης υπό διαφορετικές φωτοπεριόδους (12L:12D, LL, DD), μήκη κύματος (λευκό, μπλε, κόκκινο) και εντάσεις (υψηλή, χαμηλή) φωτός, και θερμοκρασίες (15 oC, 19 oC, 23 oC). Η ραδιοανοσοανάλυση (RIA) που αναπτύχθηκε στην παρούσα μελέτη παρέχει αφενός το οικονομικό και χρονικό πλεονέκτημα της παράκαμψης του σταδίου της εκχύλισης και αφετέρου ακρίβεια και επαναληψιμότητα. Επιπρόσθετα, αποτελεί σημαντικό «εργαλείο» για τον προσδιορισμό της μελατονίνης και σε άλλους Μεσογειακούς θαλασσινούς ιχθείς. Το προφίλ της μελατονίνης που περιγράφεται για το είδος Pagrus pagrus παρουσιάζει ομοιότητες με των υπολοίπων ιχθύων. Κατά τη φωτόφαση η συγκέντρωση της μελατονίνης είναι χαμηλή (12.5?102 pg/ml) και κατά τη σκοτόφαση τετραπλασιάζεται (118.3?469 pg/ml). Τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας έδειξαν για πρώτη φορά πως στο φαγκρί σε αντίθεση με την πλειοψηφία των τελεόστεων - δεν υπάρχει ενδογενής ρυθμός παραγωγής μελατονίνης. Η σύνθεση της ορμόνης εξαρτάται από την παρουσία ή απουσία φωτός. Επιπλέον, η περιβαλλοντική θερμοκρασία επηρεάζει τη συγκέντρωση της μελατονίνης, καθώς αυξάνεται σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες. Ωστόσο, δε συμβαίνει το ίδιο με το μήκος κύματος και την ένταση του φωτός. Τέλος, οι δείκτες stress (γαλακτικό οξύ, γλυκόζη) δεν παρουσίασαν καμία συσχέτιση με την παραγωγή της ορμόνης, υποδεικνύοντας πως πιθανότατα η μελατονίνη δεν συνδέεται με την καταπόνηση.
|