| Περίληψη |
Το κάθε άτομο που λαμβάνει μέρος σε μία οφθαλμολογική μελέτη συνήθως συνεισφέρει πληροφορίες από το κάθε του μάτι, και οι μετρήσεις από τους δύο οφθαλμούς συνήθως σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό. Σκοπός της μελέτης ήταν να γίνει σύνοψη των αναλυτικών προσεγγίσεων των οφθαλμολογικών δεδομένων και των κατάλληλων στατιστικών τεχνικών για μελέτες με συνεχείς και δυαδικές οφθαλμικές μετρήσεις. Επιπλέον, συγκρίθηκαν οι διάφορες προσεγγίσεις με ανάλυση πραγματικών συνεχών και δυαδικών εκβάσεων.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ :
Αρχικά έγινε ανασκόπηση των 78 κλινικών μελετών που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Investigative Ophthalmology and Visual Science (IOVS) το πρώτο τρίμηνο του 2007 ώστε να καταγραφούν οι αναλυτικές προσεγγίσεις ανάλογα με το σχεδιασμό της μελέτης και την έκβαση. Από αυτές τις δημοσιεύσεις, έγινε εκτίμηση κατά πόσον σε κάθε περίπτωση χρησιμοποιήθηκε η πιο κατάλληλη στατιστική προσέγγιση. Έπειτα έγινε σύνοψη των κατάλληλων μεθόδων ανάλογα με το σχεδιασμό της μελέτης, τη μονάδα μέτρησης και το είδος της μεταβλητής.
Τέλος, για τη πρακτική εφαρμογή, χρησιμοποιήθηκαν πραγματικά στοιχεία από δύο μελέτες με συνεχή και δυαδικά δεδομένα αντίστοιχα, με σχετιζόμενες και ανεξάρτητες παρατηρήσεις μεταξύ των οφθαλμολογικών μετρήσεων ώστε να ερευνηθούν οι διάφοροι τρόποι προσέγγισης και να συγκριθούν τα αποτελέσματα. Η ανάλυση των συνεχών εκβάσεων περιλάμβανε δεδομένα από Οπτικά Προκλητά δυναμικά (Pattern VEP) με πληροφορίες από 28 δεξιούς και 35 αριστερούς οφθαλμούς (63 οφθαλμοί) και μετρήσεις Ηλεκτρο-αμφιβληστροειδογραφίας (Pattern ERG), με πληροφορίες από 30 δεξιούς και 37 αριστερούς οφθαλμούς (67 οφθαλμοί). Η ανάλυση των δυαδικών
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΓΩΓΗ ΜΕ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ ΑΝΝΑ 10
δεδομένων περιλάμβανε δεδομένα μειωμένης οπτικής οξύτητας από μαθητές της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με 301 Έλληνες μαθητές (602 οφθαλμοί) και 161 μαθητές (322 οφθαλμοί) με καταγωγή από τη Βουλγαρία.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ :
Η χρήση και των δύο ματιών για την ανάλυση είναι συνέπεια του σχεδιασμού της μελέτης (διόφθαλμη διάγνωση, μελέτη έκβασης στο άτομο, παρατηρήσεις κατά ζεύγη), σε ποσοστό 12,8% των μελετών. Στις μελέτες όπου δεν απαιτείται η χρήση και των δύο ματιών (77,6%), οι πλείστοι ερευνητές επιλέγουν τη χρήση ενός μόνο ματιού (79,5%) και μόνο το 20,5% επιλέγουν και τα δύο μάτια για την ανάλυση. Η ανάλυση με τη χρήση και των δύο ματιών σπάνια λαμβάνει υπόψη την ενδοατομική συσχέτιση (13,3%). Ένα ποσοστό 9,6% των αναλύσεων εφαρμόζει ποιοτικές αναλύσεις ή οι ερευνητές δεν αναφέρουν ποιά προσέγγιση έχουν επιλέξει.
Η ανάλυση των ποσοτικών δεδομένων περιλάμβανε μικρό δείγμα παρατηρήσεων και σημαντικές απώλειες δεδομένων. Εκτιμήθηκε ότι υπάρχει ισχυρή ενδοατομική συσχέτιση ανάμεσα στις μετρήσεις VEPRATIO του δεξιού και αριστερού οφθαλμού (ΙCC=67%) και μικρή ενδοατομική συσχέτιση στις μετρήσεις ERGRATIO (ICC=29%). Βρέθηκε ότι η χρήση των μετρήσεων από τον κάθε οφθαλμό χωριστά, οδήγησε σε διαφορετικές τιμές του Pvalue και τελικά σε αντίθετα συμπεράσματα, όσον αφορά την ύπαρξη ή όχι διαφοράς τιμών μεταξύ των τριών ομάδων ασθενών. Τα δεδομένα μειωμένης οπτικής οξύτητας παρουσίασαν ισχυρή ενδοατομική συσχέτιση (ICC=0,7062 και Effective number of eyes ==1,17). Η ανάλυση τόσο των ποσοτικών όσο και των ποιοτικών δεδομένων με χρήση και των δύο οφθαλμών μαζί, οδήγησε σε πολύ μικρότερες τιμές του Pvalue από ότι με τη μέθοδο που λαμβάνει υπόψη τη αλληλοσυσχέτιση μεταξύ οφθαλμών. ˆe
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ :
Φαίνεται ότι στις περισσότερες οφθαλμολογικές μελέτες οι ερευνητές επιλέγουν τη χρήση ενός μόνο οφθαλμού. Όταν επιλέγεται αυτή η προσέγγιση, χρειάζεται να
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΓΩΓΗ ΜΕ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ ΑΝΝΑ 11
υπάρχει δείγμα με ικανοποιητικό μέγεθος και να γίνεται ξεχωριστή ανάλυση δεξιού και αριστερού οφθαλμού, ανεξαρτήτως της δομής συσχέτισης, ώστε να αποδεικνύεται η ομοιότητα των αποτελεσμάτων. Η ανάλυση με τη χρήση του μέσου όρου, αποτελεί αποτελεσματική προσέγγιση, αρκεί να μην υπάρχουν ελλιπή δεδομένα και ο αριθμός των παρατηρήσεων να είναι ικανοποιητικός. Σε περιπτώσεις όπου το δείγμα είναι μικρό, η ανάλυση με χρήση και των δύο ματιών είναι περισσότερο αποδοτική. Είναι απαραίτητο όμως, να εκτιμηθεί η ενδοατομική συσχέτιση πριν από την επιλογή της μεθόδου ανάλυσης. Στην περίπτωση όπου παρατηρηθεί να υπάρχει συσχέτιση, χρειάζονται μέθοδοι που να συνυπολογίζουν αυτό το ενδεχόμενο ώστε να αποφευχθούν οι μικρότερες εκτιμήσεις του πραγματικού Pvalue και η αύξηση στην πιθανότητα του σφάλματος τύπου Ι (απόρριψη της H0 όταν αυτή είναι αληθής).
|
Στατιστική επαγωγή με οφθαλμολογικά δεδομένα
