| Περίληψη |
Ο θεωρητικός προϊδεασμός σε σχετικά με το αντικείμενο κοινωνιολογικά πεδία –που άπτονται των ζητημάτων της 1. Κοινωνικής Οργάνωσης και Κοινωνικής Μεταβολής και του 2. Πολιτισμού: των Κοινωνικών Πρακτικών και Συγκρούσεων– και η βιωματική μας σχέση μ’ αυτό στάθηκαν αφορμή για την εκπόνηση της εν λόγω Μεταπτυχιακής Διπλωματικής Εργασίας με θέμα: Σταδιοδρομίες Φοιτητών Μεταναστών Δεύτερης Γενιάς. Η σημασία του αισθήματος του (μη) «ανήκειν». Η μελέτη αυτή επιδιώκει να κατανοήσει την κοινωνική σημασία του αισθήματος του (μη) «ανήκειν» για τους φοιτητές μετανάστες δεύτερης γενιάς και την εν δυνάμει επιρροή του στις εκπαιδευτικές τους σταδιοδρομίες. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού πραγματοποιούμε μια εν εξελίξει εμπειρική κοινωνική έρευνα, η οποία διεξάγεται μέσα από ποιοτικές μεθόδους έρευνας και, συγκεκριμένα, μέσα από ανοικτού τύπου βιογραφικές αφηγηματικές συνεντεύξεις. Καθώς ως βασικές προϋποθέσεις μελέτης του αντικειμένου της προκρίνονται η εφαρμογή της θεωρίας της στην εμπειρία και αντιστρόφως, η ερμηνευτική προσέγγιση της θέσης των φοιτητών μεταναστών δεύτερης γενιάς και η βιογραφική αφηγηματική ανάλυση και ολιστική ανακατασκευή του πρωτογενούς μας υλικού. Στο πλαίσιο αυτό της διερεύνησης του αντικειμένου της, αξιοποιείται ενδεικτικά η μελέτη περίπτωσης της Ζ. Μιας ενεργής φοιτήτριας μετανάστριας δεύτερης γενιάς, η οποία μεταβαίνει μικρή σε μικρή σε ηλικία με την οικογένειά της από την Αλβανία στην Ελλάδα, όπου και διαμένουν μόνιμα από τότε. Συνοπτικά, μέσα από την ανάλυση της δικής της περίπτωσης παρατηρούμε τα εξής. Ότι η σημασία του αισθήματος του (μη) «ανήκειν» είναι κοινωνικά καθορισμένη, ιστορικά προσδιορισμένη και υποκειμενικά ενσωματωμένη. Ότι με τη μετάβαση της ίδιας και των μελών της οικογένειάς της στην Ελλάδα έρχεται αντιμέτωπη με μια γενική παραγνώριση (σε στέγη, παιδεία, υγεία, εργασία, πολιτεία, θρησκεία, κ.ά.) της υποκειμενικά ενσωματωμένης κοινωνικής της αξίας. Και ότι, εξαιτίας της διαχρονικής αναντιστοιχίας που βιώνει μεταξύ των υποκειμενικών της προδιαθέσεων και των αντικειμενικών της δυνατοτήτων, το αίσθημα υποτίμησης της βίωσης αυτής της παραγνώρισης, αν και λιγότερο αντιληπτό, γίνεται εντονότερο με το πέρασμα των χρόνων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, κατανοούμε ότι από τη στιγμή που οι αντικειμενικές δομές είναι παντελώς απούσες ή ανεπαρκώς παρούσες, δεν δύνανται να λειτουργήσουν ως σταθερές για τα άτομα αναφορές στον χώρο και στον χρόνο. Και, επομένως, ότι εκπαιδευτικές επενδύσεις αυτού του μεγέθους (δηλ. μεγάλες σε κόπο, χρόνο, χρήμα κ.ά.) δεν μπορούν να προκύψουν άμεσα από αυτές.
Συνεπώς, τέτοιου είδους εκπαιδευτικές επενδύσεις μπορούν να στηριχθούν και να υποστηριχθούν μόνο μέσω των ήδη ενσωματωμένων δομών. Δηλαδή, των μόνων σταθερά ανθεκτικών και ανθεκτικά σταθερών στον χώρο και στον χρόνο. Ως εκ τούτου, χάρις στην ύπαρξη ενός ανώτερου πολιτισμικού κεφαλαίου στην οικογένεια. Πέραν αυτού, όμως, επενδύει ολοένα και περισσότερο στην εκπαίδευση λόγω και της υποτίμησης που βιώνει ως μετανάστρια. Αφενός γιατί είναι μη κοινωνικά δυνάμενη να επενδύσει και, μάλιστα, στον ίδιο βαθμό σε άλλες μορφές κεφαλαίου. Όχι μόνο λόγω του κοινωνικού της αποκλεισμού αλλά και λόγω του ίδιου της του αποκλεισμού. Δηλαδή, εξαναγκαζόμενη και από την κοινωνική της αναγκαιότητα, να προκρίνει ως σημαντικότερη όλων την πίστη της στην κουλτούρα. Αφετέρου επειδή είναι κοινωνικά δυνάμενη να αμύνεται στην υποτίμηση μέσω της πίστης της στην κουλτούρα. Δηλαδή, λόγω της δυνατότητας επικύρωσης των εκπαιδευτικών της γνώσεων και, κατ’ επέκταση, του πολιτισμικού της κεφαλαίου όχι μόνο σε θεσμικό επίπεδο αλλά και σε ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο. Με άλλα λόγια, λόγω της διαρκούς και ολοένα και μεγαλύτερης αναγνώρισης και παραδοχής της συμβολικής τους εξουσίας και, άρα, της αξίας τους τόσο σε επίπεδο δομών όσο και σε επίπεδο καθημερινών πρακτικών και νοημάτων.
|
Σταδιοδρομίες φοιτητών μεταναστών δεύτερης γενιάς : η σημασία του αισθήματος του (μη) "ανήκειν" / Ανίλα Αλιάι.
