| Περίληψη |
Το γονίδιο p73 διαθέτει έναν εξωτερικό υποκινητή (P1) και έναν εσωτερικό
υποκινητή (P2), από τους οποίους συντίθενται οι ισομορφές TAp73 πλήρους μήκους
και οι ισομορφές ΔNp73 με περικομμένο αμινοτελικό άκρο, αντίστοιχα. Το τελικό
αποτέλεσμα του γονιδίου p73 πιστεύεται ότι εξαρτάται από την αναλογία των
αποπτωτικών ισομορφών TAp73 προς τις αντιαποπτωτικές ισομορφές ΔNp73. Η
επιλεκτική ενεργοποίηση των υποκινητών του γονιδίου p73 θα μπορούσε να επάγει
την έκφραση είτε των αποπτωτικών είτε των αντιαποπτωτικών ισομορφών του p73,
μετατοπίζοντας με αυτό τον τρόπο την αναλογία ΔN/ΤΑ προς μια ογκογόνο ή
ογκοκατασταλτική κατεύθυνση. Κατά συνέπεια, οι επιγενετικοί και οι μεταγραφικοί
παράγοντες οι οποίοι ενεργοποιούν με διαφορικό τρόπο τους υποκινητές P1 και P2
αποτελούν σημαντικούς καθοριστικούς συντελεστές του ρόλου του γονιδίου p73,
αφού μπορούν να μεταβάλλουν την αναλογία ΔN/ΤΑ. Ο στόχος της παρούσας
μελέτης ήταν η ταυτοποίηση νέων επιγενετικών και μεταγραφικών παραγόντων οι
οποίοι επηρεάζουν τη σύνθεση των ισομορφών TAp73 και ΔNp73 στον καρκίνο του
πνεύμονα, στον οποίο έχουν βρεθεί υπερεκφρασμένες και οι δύο τάξεις ισομορφών.
Αρχικά, διερευνήθηκε η κατάσταση μεθυλίωσης του DNA και των δύο υποκινητών,
προκειμένου να καθοριστεί η επιγενετική ρύθμιση της μεταγραφής των αντίστοιχων
ισομορφών τους σε 102 πρωτοπαθείς όγκους ασθενών με μη μικροκυτταρικό καρκίνο
του πνεύμονα (NSCLC). Καταδείχτηκε ότι η μείωση των επιπέδων mRNA του
TAp73 η οποία οφείλεται σε υπερμεθυλίωση του υποκινητή P1 είναι σπάνια, ενώ
αντίθετα η υπερέκφραση του mRNA του ΔNp73 η οποία οφείλεται σε υπομεθυλίωση
του υποκινητή Ρ2 είναι ένα συχνό συμβάν, ιδιαίτερα μεταξύ ασθενών με καρκίνο του
πνεύμονα εκ πλακωδών κυττάρων. Ο υποκινητής P1 παρέμεινε ουσιαστικά μη
μεθυλιωμένος στην πλειονότητα των καρκινωμάτων του πνεύμονα. Από την άλλη
πλευρά, η υπομεθυλίωση του υποκινητή P2 συσχετίσθηκε έντονα με την
υπομεθυλίωση του μεταθετονίου LINE-1, το οποίο αποτελεί δείκτη συνολικής
υπομεθυλίωσης του DNA. Το γεγονός αυτό υποδεικνύει ότι η υπερέκφραση του
ΔNp73 ενδέχεται να αποτελεί παθητική συνέπεια της συνολικής υπομεθυλίωσης του
DNA. Καθώς η υπερέκφραση των ισομορφών TAp73 δεν ήταν δυνατό να αποδοθεί
σε μεταβολή της κατάστασης μεθυλίωσης του υποκινητή P1, διατυπώθηκε η εύλογη
υπόθεση ότι θα μπορούσε πιθανόν να οφείλεται σε απορρυθμισμένη ενεργότητα
ειδικού ή ειδικών μεταγραφικών παραγόντων. Με βάση αυτή την υπόθεση,
αναζητήθηκαν, στη συνέχεια, νέοι μεταγραφικοί παράγοντες οι οποίοι μπορούν να
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
viii
ενεργοποιήσουν τον υποκινητή Ρ1 και να προκαλέσουν υπερέκφραση των ισομορφών
TAp73 στον καρκίνο του πνεύμονα. Χρησιμοποιώντας εργαλεία βιοπληροφορικής,
προσδιορισμούς πρόσδεσης in vitro και ανάλυση ανοσοκατακρήμνισης χρωματίνης,
χαρακτηρίστηκε μια περιοχή που εκτείνεται από -233 έως -204 bp (ζεύγη βάσεων)
ανοδικά της θέσης έναρξης της μεταγραφής του υποκινητή Ρ1 του ανθρώπινου
γονιδίου p73 και οι οποία περιέχει συντηρημένες θέσεις δέσμευσης του
μεταγραφικού παράγοντα Sp1. Η επεξεργασία των κυττάρων με RNAi Sp1 καθώς και
με έναν αναστολέα της πρωτεΐνης Sp1 προκαλεί λειτουργική αναστολή της έκφρασης
των ισομορφών TAp73, γεγονός το οποίο υποδεικνύει θετική ρύθμιση του P1 από την
πρωτεΐνη Sp1. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η αναστολή ή η σίγηση της
πρωτεΐνης Sp1 μπορεί να μειώσει, επίσης, και τα επίπεδα των ισομορφών ΔΝp73.
Συνεπώς, ο μεταγραφικός παράγοντας Sp1 ρυθμίζει άμεσα τη μεταγραφή των
ισομορφών TAp73 και επηρεάζει τα επίπεδα της πρωτεΐνης ΔΝp73 στον καρκίνο του
πνεύμονα. Επιπρόσθετα, καταδείχτηκε ότι η ισομορφή TAp73γ ήταν η μόνη
ισομορφή TAp73 που υπερεκφράζεται σε πολλές κυτταρικές σειρές από καρκίνο του
πνεύμονα και σε 26 όγκους από ασθενείς με μη μικροκυτταρικό καρκίνο του
πνεύμονα, Το προφίλ υπερέκφρασης αυτής της ισομορφής ήταν σύμφωνο με το
προφίλ υπερέκφρασης της πρωτεΐνης Sp1 σε αυτά τα κύτταρα. Η αποκλειστική
υπερέκφραση της πρωτεΐνης TAp73γ θέτει ερωτήματα σχετικά με τον αποπτωτικό
ρόλο αυτής της συγκεκριμένης ισομορφής p73 στον καρκίνο του πνεύμονα.
|
Μελέτη του ρόλου των ισόμορφων του γονιδίου ρ73 στον καρκίνο του πνεύμονα
