| Περίληψη |
Η έρευνα αυτή εξέτασε διαχρονικά την ανάπτυξη των μεταμορφολογικών ικανοτήτων
παιδιών από το νηπιαγωγείο στη Β΄ τάξη δημοτικού και τη σχέση τους με τη μάθηση
ανάγνωσης και της ορθογραφημένης γραφής. Η μορφολογική επίγνωση αξιολογήθηκε τόσο
νηπιαγωγείο όσο και στις δύο πρώτες τάξεις του δημοτικού με εφτά κριτήρια μέτρησης, καθένα από τα οποία αξιολογούσε διαφορετική μεταμορφολογική ικανότητα. Παράλληλα,
νηπιαγωγείο τα παιδιά αξιολογήθηκαν ως προς τις γενικές γνωστικές τους ικανότητες
βραχύχρονη μνήμη, εκφραστικό λεξιλόγιο) και τις πρώιμες δεξιότητες γραμματισμού (π.χ. γνώση ήχου γραμμάτων, φωνολογική επίγνωση). Συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν επίσης οι νηπιαγωγοί και οι γονείς των παιδιών από τους οποίους ζητήθηκε να απαντήσουν μέσω ερωτηματολογίων
τη συχνότητα των διδακτικών πρακτικών ως προς την καλλιέργεια των μορφολογικών γνώσεων και για τη συχνότητα επαφής των παιδιών με το γραπτό λόγο κατά την προσχολική ηλικία αντίστοιχα. Στο τέλος τόσο της Α΄ όσο και της Β΄ τάξης του δημοτικού αξιολογήθηκε
αναγνωστική ικανότητα ως προς την ακρίβεια και την ταχύτητα ανάγνωσης λέξεων
ψευδολέξεων και ως προς την αναγνωστική κατανόηση, καθώς και η ικανότητα ορθογραφημένης γραφής κλιτικών επιθημάτων και θεματικών ριζών σε λέξεις - ψευδολέξεις.
Τα αποτελέσματα της έρευνας επισήμαναν αφενός την εξελικτική πορεία και το διαφορετικό ρυθμό ανάπτυξης των μεταμορφολογικών ικανοτήτων και αφετέρου τη στενή σχέση τους
συγκεκριμένους γνωστικούς και μεταγλωσσικούς παράγοντες. Επίσης, ανέδειξαν
προγνωστικό ρόλο της μορφολογικής επίγνωσης στην αναγνωστική κατανόηση και σε
δεύτερο βαθμό στην ακρίβεια ανάγνωσης λέξεων με μορφηματικά χαρακτηριστικά. Αντίθετα,
κατέγραψαν οποιαδήποτε συμβολή των μεταμορφολογικών ικανοτήτων στην ταχύτητα ανάγνωσης λέξεων και ψευδολέξεων ανεξάρτητα από τη μορφηματική τους δομή. Επιπλέον, επισήμαναν τον προγνωστικό ρόλο της μορφολογικής επίγνωσης στην ορθογραφημένη γραφή
κλιτικών επιθημάτων των λέξεων και όχι των ψευδολέξεων. Τέλος, κατέδειξαν ότι συγκεκριμένες μεταμορφολογικές ικανότητες τόσο στο νηπιαγωγείο όσο και στην Α΄ τάξη συνέβαλαν σημαντικά στην ορθογραφημένη γραφή των θεματικών ριζών λέξεων και ψευδολέξεων στην Α΄ και
τάξη αντίστοιχα.
Τα ευρήματα της παρούσας έρευνας μπορούν να χρησιμεύσουν στο σχεδιασμό ειδικότερων ερευνητικών προσεγγίσεων των γνωστικών λειτουργιών της ανάγνωσης και της ορθογραφημένης γραφής με βάση το αναπτυξιακό πλαίσιο των επιμέρους μεταμορφολογικών ικανοτήτων.
|
Η ανάπτυξη των μορφολογικών ικανοτήτων παιδιών από το νηπιαγωγείο στη Β΄τάξη δημοτικού και η σχέση τους με τη μάθηση της ανάγνωσης και της ορθογραφημένης γραφής
