| Περίληψη |
Αντικείμενο μελέτης της διπλωματικής εργασίας αποτελεί ο Κατὰ Ἀριστογείτονος Α΄ λόγος του δημοσθένειου corpus. Πρόκειται για έναν από τους τρεις λόγους που συντάχθηκαν ως κατηγορίες εναντίον του Αριστογείτονα, ενός πολιτικού του 4ου αι. π.Χ., τον οποίο ομόφωνα οι πηγές περιγράφουν με τα μελανότερα χρώματα. Ο υπό εξέταση λόγος εστιάζει στην ιδιωτική ζωή και τη δημόσια δράση του Αριστογείτονα. Στο σύνολό του συνιστά μία δριμεία επίθεση στο ήθος του και μόνο εν είδει παρεκβάσεως αναφέρεται στα νομικά ζητήματα.
Η πρώτη ενότητα περιλαμβάνει την υπόθεση του λόγου και την έκθεση των γεγονότων τα οποία οδήγησαν στη σχετική δίκη. Εδώ εντάσσεται και το ζήτημα της χρονολόγησης, το οποίο συναρτάται με τις ιστορικές συνθήκες υπό τις οποίες συντάχθηκε και εκφωνήθηκε ο λόγος. Ακολουθεί εκτενής παρουσίαση της δομής του κειμένου.
Στην επόμενη ενότητα εξετάζεται αναλυτικά το νομικό υπόβαθρο της δίκης. Λόγω της ελλιπούς και αποσπασματικής πραγμάτευσής του από τον ομιλητή ανακύπτουν κάποια προβλήματα κατανόησης της χρήσης ορισμένων νομικών διαδικασιών. Ωστόσο, αυτό είναι πιθανότατα αποτέλεσμα κυρίως της δική μας άγνοιας και όχι της άγνοιας του ομιλητή, όπως ισχυρίζονται όσοι αθετούν τον λόγο. Βέβαια, παρά την περιστασιακή μόνο αναφορά του νομικού πλαισίου, εντούτοις οι νομικές διαδικασίες που αναφέρονται είναι αρκετές και όλες εντάσσονται στο πλαίσιο της συκοφαντικής δράσης του Αριστογείτονα.
Η τέταρτη ενότητα επικεντρώνεται στα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί ο κατήγορος προκειμένου να αμαυρώσει το ήθος του Αριστογείτονα και να τον παρουσιάσει ως ένα άγριο θηρίο που δεν έχει καμία θέση σε μία ευνομούμενη κοινωνία. Η επιχείρηση απομόνωσης και αποβολής του από την κοινωνία ενορχηστρώνεται σε όλο τον λόγο με μεθοδικό τρόπο, ενώ, μέσω της χρήσης των αφηγήσεων που εστιάζουν στην ιδιωτική ζωή του κατηγορουμένου, καθίσταται δυνατή η εναργής περιγραφή συμπεριφορών και ενεργειών που δεν συνάδουν με τους νόμους και τις κοινωνικές νόρμες της κλασικής Αθήνας.
Στην πέμπτη και τελευταία ενότητα εξετάζεται το ζήτημα της πατρότητας του λόγου.
Η γνησιότητα και η αξιοπιστία του είχε αμφισβητηθεί ήδη από την αρχαιότητα και γι’ αυτό παρατίθενται όλες οι αρχαίες πηγές που αναφέρουν τον λόγο και αναλύονται οι αιτίες που οδήγησαν στην αθέτησή του. Διαπιστώνεται, ωστόσο, ότι δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία που να αποδεικνύουν είτε ότι ο λόγος δεν γράφτηκε από τον Δημοσθένη είτε ότι δεν εκφωνήθηκε στο δικαστήριο και γι’ αυτό υιοθετείται η άποψη ότι πρόκειται για γνήσιο λόγο του Παιανιέα ρήτορα που εκφωνήθηκε σε πραγματικές δικανικές συνθήκες. Σε αυτό το συμπέρασμα οδηγεί και η ανάλυση του ύφους του, το οποίο είναι συμβατό με το ύφος των λόγων του Δημοσθένη που θεωρούνται μετά βεβαιότητος γνήσιοι.
|
Νόμος, ρητορική και δικανικές αφηγήσεις στον Κατά Αριστογείτονος Α΄
