| Περίληψη |
Εξετάστηκαν οι αλλαγές στην σύσταση των πλαγκτονικών πληθυσμών ως προς την απόκρισή τους στον εμπλουτισμό με θρεπτικά από τις ιχθυοκαλλιέργειες. Η μελέτη διεξήχθη σε αποστάσεις από ιχθυοτροφεία στο Βόρειο Αιγαίο και στα νότια παράλια της Κύπρου, σε τρείς διαφορετικές εποχές. Και οι δύο περιοχές ήταν εκτεθειμένες, με έντονο υδροδυναμικό καθεστώς και συλλέχτηκαν δείγματα κατάντη και ανάντη της κύριας διεύθυνσης του ρεύματος. Δόθηκε ιδιαίτερο βάρος σε αυτό καθώς η επιλογή των σταθμών γινόταν επιτόπου με παρασυρόμενους ρευματογράφους Εξετάστηκαν φυσικοχημικές παράμετροι καθώς και δείγματα όλων των πλαγκτονικών ομάδων από βακτήρια έως και μεσοζωοπλαγκτόν. Παράλληλα, προσαρμόστηκε στις τοπικές συνθήκες και εφαρμόστηκε στις δύο περιοχές ένα τρισδιάστατο βιογεωχημικό μοντέλο (ΒΓΧ) του κατώτερου τροφικού πλέγματος, προκειμένου να αποτυπωθεί η πορεία των θρεπτικών που εκλύονται και να αποτιμηθεί αν οι αλλαγές που προκύπτουν με βάση τις προβλέψεις του, περιγράφουν το σύστημα ικανοποιητικά. Με το μοντέλο εφαρμόστηκαν και σενάρια, για να εκτιμηθούν επιπτώσεις με πιθανές μελλοντικές συνθήκες και προσαρμόστηκαν οι τροφικές σχέσεις ώστε να είναι αντιπροσωπευτικές της περιοχής. Τα αποτελέσματα από την Κύπρο έδειξαν ότι οι αλλαγές στο τροφικό πλέγμα οφείλονται κυρίως σε εποχιακές διακυμάνσεις και μόνο η αφθονία των βακτηρίων ήταν σημαντικά υψηλότερη στους σταθμούς κοντά στους ιχθυοκλωβούς τον Ιούλιο, ενώ την ίδια εποχή η αφθονία των διατόμων ήταν χαμηλότερη. Η προσομοίωση του ΒΓΧ μοντέλου για την περιοχή της Κύπρου ήταν ικανοποιητική, η σύγκριση των τιμών που προέκυψαν από την προσομοίωση του συστήματος με μετρήσεις πεδίου και από την βιβλιογραφία έδειξαν ότι οι εκτιμήσεις του μοντέλου ήταν εντός αυτού του εύρους τιμών. Οι αλλαγές που προέβλεψε το μοντέλο ως αποτέλεσμα των εισροών ήταν μικρές. Με την εφαρμογή του σεναρίου διπλασιασμού της δυναμικής των ιχθυοκαλλιεργειών το μοντέλο προέβλεψε αύξηση της βιομάζας των βακτηρίων στην περιοχή κοντά στους κλωβούς. Στην Λέσβο, μετρήθηκαν στο πεδίο σημαντικές αλλαγές στο τροφικό πλέγμα τον Απρίλιο και τον Ιούλιο. Παρά τις διαφορές στην ταχύτητα και την διεύθυνση του ρεύματος, οι περισσότερες αλλαγές εντοπίστηκαν στην ίδια απόσταση, 100 m κατάντη από το ιχθυοτροφείο. Τον Ιούλιο τα αποτελέσματα έδειξαν αυξημένη αφθονία σε βακτήρια, νανομαστιγωτά και μεσοζωοπλαγκτόν σε συνδυασμό με μείωση στην αφθονία διατόμων, καθώς και αύξηση στο ποσοστό μεγάλων δινομαστιγωτών και βλεφαριδωτών κατάντη του ιχθυοτροφείου. Τον Απρίλιο, που επικρατούσαν και συνθήκες άνθησης στην περιοχή, τα βακτήρια μειώθηκαν σημαντικά στα 100 m κατάντη ενώ στην ίδια απόσταση ήταν αυξημένη η αφθονία των διατόμων. Η αφθονία των δινομαστιγωτών αυξήθηκε κατάντη των κλωβών όπως επίσης και συνολικά το μικροπλαγκτόν. Τα αποτελέσματα του ΒΓΧ μοντέλου στην Λέσβο ήταν εντός του εύρους τιμών που μετρήθηκαν στο πεδίο. Οι προσομοιώσεις και η εφαρμογή σεναρίων έδειξαν διαφοροποιήσεις μόνο σε παραμέτρους θρεπτικών αν και η διακριτότητα του μοντέλου ήταν πολύ υψηλή. Σε προσομοίωση με μηδενική κυκλοφορία φάνηκε περισσότερο η επίδραση του ιχθυοτροφείου με αύξηση στο πικοπλαγκτόν και το μεσοζωοπλαγκτόν άλλα όχι στο μικροφυτοπλαγκτόν. Οι προσαρμογές που έγιναν στο τροφικό πλέγμα συνέβαλαν σημαντικά στην καλύτερη αποτύπωση του συστήματος και της επίδρασης της μονάδας. Συνοψίζοντας, το πρότυπο αλλαγής φάνηκε να είναι παρόμοιο, αλλά διαφορετικής έκτασης, και στις δύο περιοχές. Η διεύθυνση και η ταχύτητα του ρεύματος έχουν καταλυτικό ρόλο στην ανίχνευση διαφορών και η απόκριση του πλαγκτού στον εμπλουτισμό ήταν πιό εμφανής σε ενδιάμεσες αποστάσεις από τους κλωβούς. Η χρήση ΒΓΧ μοντέλου ανέδειξε τις ομάδες που επηρεάζονται και περιέγραψε το σύστημα ικανοποιητικά ενώ αναδείχθηκαν και οι βελτιώσεις που επιδέχεται. Εκτός από την σημασία των αποτελεσμάτων ως προς τις αλληλεπιδράσεις των ιχθυοτροφείων με το περιβάλλον, τα αποτελέσματα μπορούν να συνδράμουν στην αποτίμηση της απόκρισης των βιοκοινοτήτων σε διαταραχές σε ένα δυναμικό περιβάλλον.
|
Απόκριση των πλαγκτονικών κοινοτήτων στην προσθήκη θρεπτικών : εποχιακή μελέτη στο πεδίο και εφαρμογή μαθηματικών μοντέλων / Τατιάνα Μ. Τσαγκαράκη; τριμλής συμβουλευτική επιτροπή, Καρακάσης Ιωάννης, Πήττα Παρασκευή, Λύκα Κωνσταντία.
