| Περίληψη |
Οι ιοί του θηλώματος του ανθρώπου (HPVs) είναι μικροί διπλής έλικας DNA ιοί, οι
οποίοι συνιστούν μια οικογένεια από περισσότερους από 130 γενοτύπους. Οι ιοί HPVs έχουν
παγκόσμια κατανομή και προκαλούν ένα ευρύ φάσμα από καλοήθεις και κακοήθεις
αλλοιώσεις στον άνθρωπο. Παρά το γεγονός πως η λοίμωξη με τον ιό HPV θεωρείται
σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, οι ιοί HPVs μπορούν επίσης να μεταδοθούν μέσω και
άλλων μη σεξουλικών οδών όπως η κάθετη μετάδοση, ο αυτοενοφθαλμισμός και ο
ετεροενοφθαλμισμός και πιθανόν η έμμεση μετάδοση μέσω φομιτών. Πρόσφατες μελέτες
προτείνουν ότι η περιγενετική λοίμωξη και ο αυτοενοφθαλμισμός ή ο ετεροενοφθαλμισμός
συμβαίνουν πολύ πιο συχνά από ό,τι πιστευόταν στο παρελθόν. Έχει βρεθεί πως η κάθετη
μετάδοση του ιού HPV από HPV-θετικές μητέρες στα νεογέννητα βρέφη οδηγεί σε
επιμένουσα λοίμωξη στα πρώτα 3 χρόνια της ζωής τους. Οι λοιμώξεις στα νεογέννητα
προκαλούνται κυρίως από τους τύπους ΗPV 16 και 18 και ανιχνεύονται τόσο στη γενετική
περιοχή όσο και στη στοματική τους κοιλότητα. Ωστόσο είναι ασαφές πόσο συχνά οι
περιγεννητικές λοιμώξεις εξελίσσονται σε κλινικές αλλοιώσεις.
Οι ιοί HPV μπορούν να ταξινομηθούν σε δερματικούς και βλεννογόνιους ανάλογα
με τη θέση της λοίμωξης. Οι δερματικοί HPV τύποι προσβάλλουν το επιθήλιο του δέρματος
και προκαλούν καλοήθη δερματικά θηλώματα, όπως το κοινό θήλωμα, το ακροχορδώδες
θήλωμα και το επίπεδο θήλωμα. Οι βλεννογόνιοι HPV τύποι προσβάλλουν το βλεννογόνο
του τραχήλου της μήτρας, του ανώτερου αναπνευστικού σωλήνα και του οισοφάγου και
αποτελούν τον κύριο αιτιολογικό παράγοντα για την ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία και τον
καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Ωστόσο, παρά το γεγονός πως η παρουσία «υψηλού
κινδύνου» ιών HPV έχει προταθεί ως αναγκαία συνθήκη για την αθανατοποίηση των
επιθηλιακών κυττάρων, πειράματα in vitro έχουν δείξει πως η μόλυνση από μόνη της δεν
είναι ικανή να οδηγήσει στον κακοήθη μετασχηματισμό του τραχήλου της μήτρας. Οι
παρατηρήσεις αυτές επιβεβαιώνονται στην κλινική πράξη λόγω τόσο της χαμηλής επίπτωσης
του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας σε σχέση με την ευρεία διασπορά του ιού HPV
παγκόσμια, όσο και λόγω του μεγάλου χρονικού διαστήματος που διαρκεί η εξέλιξη της
HPV-επαγώμενης νεοπλασίας του τραχήλου της μήτρας. Επιπρόσθετοι περιβαλλοντικοί και
γενετικοί παράγοντες, όπως η ενεργοποίηση ογκογονιδίων του κυττάρου ξενιστή είναι
πιθανόν να συμμετέχουν στην εξέλιξη της HPV λοίμωξης σε καρκίνο του τραχήλου της
μήτρας.
Η οικογένεια των ογκογονιδίων ras αποτελείται από τρία καλά χαρακτηρισμένα
γονίδια, το Harvey (H)-ras, το Kirsten(K)-ras και το Neuroblastoma (N)-ras, τα οποία
κωδικοποιούν μια πρωτεΐνη μεγέθους 21 kDa (p21) με ενεργότητα GTPάσης, η οποία
συμμετέχει στην μετάδοση κυτταρικών μηνυμάτων. Η υπερέκφραση των ογκογονιδίων ras
παίζει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της καρκινογένεσης και έχει παρατηρηθεί σε αρκετά
είδη καρκίνου στον άνθρωπο, όπως στο καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου, της
κεφαλής-τραχήλου, της ουροδόχου κύστης και του πνεύμονα. Στόχος της παρούσας
διατριβής ήταν να εκτιμηθούν οι ποσοτικές και οι ποιοτικές αλλαγές στην έκφραση των
ογκογονιδίων ras σε γυναίκες με φυσιολογικό τράχηλο, με ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία CIN
και με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και να εξεταστεί η σχέση των αλλαγών αυτών με
την παρουσία του ιού HPV. Η έκφραση των επιπέδων mRNA των ογκογονιδίων ras
εξετάστηκε με τη μέθοδο της αντίστροφης μεταγραφής-αλυσιδωτής αντίδρασης της
πολυμεράσης RT-PCR. Επιπλέον, μελετήθηκε η συχνότητα ανεύρεσης σημειακών
μεταλλάξεων στο κωδικόνιο 12 των ογκογονιδίων ras με τη χρήση της αλυσιδωτής
αντίδρασης της πολυμεράσης PCR και της ανάλυσης πολυμορφισμού μεγέθους
περιοριστικών θραυσμάτων RFLP. Η ανίχνευση και η τυποποίηση των ιών HPV έγινε με
PCR με τη χρήση κατάλληλων γενικών και ειδικών εκκινητών. Τα επίπεδα έκφρασης mRNA
των ογκογονιδίων H-ras και N-ras ήταν στατιστικώς σημαντικά υψηλότερα στην ομάδα
ασθενών με καρκίνο του τραχήλου σε σχέση με τις ομάδες ασθενών με CIN και φυσιολογικό
τράχηλο, ενώ τα αντίστοιχα επίπεδα έκφρασης mRNA του ογκογονιδίου Κ-ras δεν
παρουσίαζαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στις τρεις ομάδες των ασθενών της μελέτης.
Στις HPV θετικές ασθενείς, τα επίπεδα έκφρασης των ογκογονιδίων H-, K- and N-ras ήταν
μεγαλύτερα σε γυναίκες με καρκίνο της μήτρας θετικές για τους ιούς «υψηλού κινδύνου»
HPV 16 ή 18. Διαφορές παρατηρήθηκαν επίσης στην έκφραση των ογκογονιδίων ras σε
ασθενείς με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας μεταξύ γυναικών με πολλαπλή και μονήρη
HPV λοίμωξη. Τα ευρήματα της μελέτης μας παρουσιάζουν την έκφραση σε μεταγραφικό
επίπεδο των ογκογονιδίων ras στον τράχηλο της μήτρας και υποδεικνύουν την πιθανή
συμμετοχή της στην παθογένεια του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Τα αποτελέσματα
μας ενισχύουν την υπόθεση της αλληλεπίδρασης των ογκονιδίων ras του κυττάρου ξενιστή
με τους ιούς «υψηλού κινδύνου» HPV 16 ή 18. Περαιτέρω έρευνα απαιτείται για τη μελέτη
του ρόλου της ενεργοποίησης των ογκογονιδίων ras στη επιμονή και την εξέλιξη της HPV
λοίμωξης.
Επίσης, μελετήσαμε τη συχνότητα της ΗPV λοίμωξης σε παιδιά με καλοήθη
υπερπλασία των αδενοειδών ή/και των αμυγδαλοειδών εκβλαστήσεων. Μέχρι σήμερα
αρκετοί ερευνητές έχουν αξιολογήσει την παρουσία του ιού HPV στην στοματική κοιλότητα
στην παιδική ηλικία μελετώντας το σάλιο ή στοματικά εκπλύματα, ωστόσο τα δεδομένα
σχετικά με την HPV λοίμωξη σε βιοψιακό υλικό του μη καρκινικού βλεννογόνου της
στοματικής κοιλότητας είναι περιορισμένα. Στη μελέτη μας, το DNA του ιού HPV
ανιχνεύτηκε με τη χρήση της αντίδρασης PCR με γενικούς εκκινητές και η τυποποίηση του
ιού πραγματοποίηθηκε με PCR με τη χρήση ειδικών εκκινητών. Ο ιός HPV ανιχνεύτηκε σε 9
(8,5%) από τα 106 δείγματα που μελετήθηκαν. Ο ιός HPV 16 ήταν κυρίαρχος, ενώ ο ιός
HPV 11 ανιχνεύτηκε λιγότερο συχνά. Η μέση ηλικία των παιδιών με HPV–θετικά δείγματα
ήταν μικρότερη σε σχέση με τα HPV–αρνητικά παιδιά. Δεν παρουσιάστηκε στατιστικά
σημαντική διαφορά στη συχνότητα ανίχνευσης του ιού ανάμεσα στις αδενοειδείς και τις
αμυγδαλοειδείς εκβλαστήσεις. Οι επιπτώσεις της παρουσίας του ιού HPV, παρά το γεγονός
της χαμηλής της συχνότητας, στις αμυγδαλοειδείς και αδενοειδείς εκβλαστήσεις στα παιδιά
απομένει να διευκρινισθεί. Περαίτερω έρευνα όσον αφορά τη λοίμωξη με τον ιό στα παιδία
θα μας βοηθήσει στο να κατανοήσουμε τη φυσική ιστορία του ιού και τον πιθανό ρόλο του
στην ανάπτυξη καλοήθους υπερπλασίας των αδενοειδών και των αμυγδαλοειδών
εκβλαστήσεων στα παιδιά.
|
Ο ιός του θηλώματος του ανθρώπου HPV σε ενήλικες και παιδιά : αλληλεπίδραση του ιού με τα ογκογονίδια ras στον τράχηλο της μήτρας και ανίχνευσή του σε αδενοειδείς και αμυγδαλοειδείς εκβλαστήσεις σε παιδιά
