| Περίληψη |
Η πολλαπλή σκλήρυνση αποτελεί μία απομυελινωτική νόσο του κεντρικού νευρικού συστήματος που μεσολαβείται από το ανοσιακό σύστημα. Η νόσος θεωρείται πολυπαραγοντική και είναι αποτέλεσμα μίας σύνθετης αλληλεπίδρασης μεταξύ γενετικών, αυτοάνοσων και περιβαλλοντικών παραγόντων. Η διερεύνηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των περιβαλλοντικών παραγόντων και του ανοσιακού συστήματος είναι εξαιρετικά σημαντική καθώς το περιβάλλον αποτελεί έναν τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου και συνεπώς η ανίχνευση ενός υπεύθυνου περιβαλλοντικού παράγοντα θα μπορούσε να οδηγήσει στην πρόληψη της νόσου. Στα τέλη του 19ου αιώνα είχε διατυπωθεί η άποψη ότι η πολλαπλή σκλήρυνση είχε λοιμώδη προέλευση. Έκτοτε η θεωρία της μικροβιακής προέλευσης της νόσου βρήκε πρόσφορο έδαφος λόγω της έμμεσης κυρίως ανίχνευσης διαφόρων μικροβιακών παραγόντων. Παρόλο που τα δεδομένα που αποδεικνύουν την αιτιολογική συσχέτιση των μικροβιακών παραγόντων με τη νόσο δε μπορούν να οδηγήσουν σε ασφαλή συμπεράσματα, τα μικρόβια και ιδιαίτερα οι ιοί φαίνεται να διαδραματίζουν ρόλο στη ρύθμιση του ανοσιακού συστήματος σε γενετικά ευπαθή άτομα με συνέπεια την πυροδότηση της εμφάνισης ή την υποτροπή της νόσου. Η παρούσα εργασία παρέχει μία λεπτομερή παρουσίαση των υπάρχοντων δεδομένων της διεθνούς βιβλιογραφίας που μελετούν το ρόλο των λοιμώξεων στην παθογένεση της νόσου. Ακόμη, παρατίθενται οι πιθανοί ανοσολογικοί μηχανισμοί με τους οποίους οι μικροβιακοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν ή να επηρεάσουν την πορεία της νόσου. Οι κυριότεροι από αυτούς είναι η μοριακή μίμηση, η ενεργοποίηση bystander και η εμμένουσα λοίμωξη στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Δεδομένης λοιπόν της πιθανής αρνητικής επίδρασης των βακτηριακών και των ιογενών λοιμώξεων, τα εμβόλια είναι ιδιαίτερα σημαντικά στα γενετικά ευπαθή άτομα και στους ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση καθώς αποτελούν το σημαντικότερο μέσο πρόληψης των λοιμώξεων. Παρόλ’αυτά, η ασφάλειά τους έχει αμφισβητηθεί λόγω της συσχέτισής τους κατά καιρούς με σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως την πολλαπλή σκλήρυνση. Το 1998, οι γαλλικές αρχές αποφάσισαν να διακόψουν τον τακτικό εμβολιασμό έναντι του ιού της ηπατίτιδας Β λόγω του αυξανόμενου αριθμού αναφορών περιπτώσεων πολλαπλής σκλήρυνσης μετά τον εμβολιασμό. Η συσχέτιση του εμβολίου με τη σοβαρή αυτή ανεπιθύμητη ενέργεια επηρέασε σε μεγάλο βαθμό αρνητικά τη συμμόρφωση του γαλλικού πληθυσμού στο εμβόλιο. Το γεγονός αυτό καθιστά αναγκαία την πραγματοποίηση και τη σύνοψη των αποτελεσμάτων των επιδημιολογικών μελετών που διερευνούν την πιθανή αυτή συσχέτιση. Επιπλέον, η γνώση της ασφάλειας ενός εμβολίου στους ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση είναι πολύ σημαντική καθώς παρέχει σαφείς κατευθυντήριες οδηγίες για τους θεράποντες ιατρούς. Η παρούσα εργασία έχει ως σκοπό τη σύνοψη της υπάρχουσας γνώσης σχετικά με το ρόλο των εμβολίων που χρησιμοποιούνται ευρέως τόσο στην πυροδότηση της εμφάνισης όσο και στην πρόκληση υποτροπών της νόσου. Συνολικά, τα διαθέσιμα δεδομένα της διεθνούς βιβλιογραφίας δεν ανιχνεύουν αλλαγή στον κίνδυνο εμφάνισης πολλαπλής σκλήρυνσης μετά από τον εμβολιασμό έναντι του ιού της ηπατίτιδας Β, του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων, της εποχικής γρίπης, της ιλαράς, της ερυθράς και της παρωτίτιδας καθώς και του ιού της πολιομυελίτιδας. Ακόμη, δεν παρατηρείται αλλαγή στον κίνδυνο υποτροπής μετά τον αντιγριπικό εμβολιασμό. Περαιτέρω μελέτη απαιτείται για τη δυνητική θεραπευτική χρήση του εμβολίου έναντι του βακίλου Calmette-Guerin (BCG) στους ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πολλαπλής σκλήρυνσης καθώς και για τον δυνητικά προστατευτικό ρόλο των εμβολίων έναντι του τετάνου και της διφθερίτιδας. Εν κατακλείδι, γίνεται παράθεση των πιθανών βιολογικών μηχανισμών με τους οποίους τα εμβόλια δύναται να προκαλέσουν τη νόσο καθώς και του ενδεχόμενου ρόλου επιμέρους συστατικών των εμβολίων.
|
Εμβόλια και πολλαπλή σκλήρυνση
