| Περίληψη |
Εισαγωγή
Ως «επείγον περιστατικό» ορίζεται οποιαδήποτε επείγουσα κατάσταση απειλητική για τη ζωή, για ένα ή περισσότερα όργανα ή για ένα ή περισσότερα άκρα του ασθενούς. Τα «επείγοντα» χαρακτηρίζονται από ποικίλη βαρύτητα - πολυπλοκότητα και απαιτούν άμεση, πολυδύναμη και ιεραρχημένη αντιμετώπιση. Από νωρίς έγινε αντιληπτό ότι το επίπεδο γνώσεων του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού σχετίζεται άμεσα με την ποιότητα παροχής υπηρεσιών υγείας σε χώρους υποδοχής επειγόντων περιστατικών. Έτσι έγινε προσπάθεια ποσοτικοποίησης και εξασφάλισης αυτής της απαραίτητης εκπαίδευσης με την οργάνωση κατάλληλων σεμιναρίων βασικής και εξειδικευμένης υποστήριξης της ζωής. Μελέτες έχουν επίσης αναδείξει την σημαντικότητα της δια βίου συνεχιζόμενης εκπαίδευσης του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού σε σταθμούς δεξιοτήτων, τρέχοντες αλγορίθμους και σενάρια επειγόντων παιδιών και ενηλίκων και στη δομημένη προσέγγιση των ασθενών με ανακοπή, βαριά νόσο ή σοβαρό τραύμα.
Σκοπός
Η αξιολόγηση των γνώσεων του προσωπικού των ΤΕΠ, ΕΚΑΒ, Κέντρων Υγείας και ΤOΜΥ στο νομό Ηρακλείου σχετικά με τη δομημένη προσέγγιση σε έκτακτα περιστατικά βαριάς νόσου, σοβαρού τραύματος και ανακοπής τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Επιπλέον έγινε αυτό-αξιολόγηση των γνώσεων και καταγραφή των απόψεων των συμμετεχόντων στην έρευνα γύρω από την εκπαίδευση στην επείγουσα ιατρική.
Μεθοδολογία
Πρόκειται για συγχρονική περιγραφική μελέτη (Cross sectional study) διάρκειας 6 μηνών με τη χρήση αυτοσχεδιαζόμενου ερωτηματολογίου με βάση τις τελευταίες οδηγίες ALS, APLS, BLS, PLS στο Ιατρονοσηλευτικό προσωπικό ΤΕΠ, Κέντρων Υγείας, ΤομΥ, και ΕΚΑΒ. Η στατιστική ανάλυση έγινε με τη χρήση του στατιστικού πακέτου SPSS 26.
Αποτελέσματα
Από τους συμμετέχοντες στην έρευνα, το 48,3% ήταν ιατροί, το 39,6% νοσηλευτές και το 12,1% διασώστες ΕΚΑΒ. Εκπαίδευση στην εξειδικευμένη υποστήριξη της ζωής ενηλίκων είχε το 65,1% των συμμετεχόντων, με υπεροχή των εργαζομένων στα ΤΕΠ ή ΕΚΑΒ (δύο σεμινάρια 42,5%), έναντι των ΚΥ ή ΤΟΜΥ (p=0,019), ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά στην υποστήριξη της ζωής παίδων (PLS) ήταν 12,1% και εκείνων που έχουν εκπαιδευτεί στην εξειδικευμένη υποστήριξη της ζωής παίδων (APLS) ήταν μόλις 6%. Τελευταία εκπαίδευση σε BLS καταγράφεται πριν 11,5±7,9 χρόνια, εξειδικευμένης υποστήριξης πριν 4,7±6 χρόνια, ενώ 8,1% δεν έχουν παρακολουθήσει κανένα σεμινάριο επειγόντων (ΤΟΜΥ 25%, ΚΥ 10%, p=0.046). Συχνότερα επαναληπτικά σεμινάρια καταγράφονται μεταξύ των διασωστών (77,8%) έναντι των ιατρών (38,1%) ή νοσηλευτών (39,7%, p=0,003). Στην καθημερινή πρακτική, σημαντικά διέφεραν τα περιστατικά στα οποία οι εργαζόμενοι χρειάσθηκε να εφαρμόσουν ΚΑΡΠΑ (p<0,002), χορηγήσουν οξυγόνο (p<0,001), φάρμακα αναζωογόνησης (p&llt;0,005), ή να συνδέσουν τον απινιδωτή (p<0,001) σε διαφορετικά κέντρα. Μόλις το 3,4% (ΤΕΠ 5,5%) δηλώνει ότι έχει την εμπειρία τοποθέτησης ενδοοστικής βελόνης, ενώ χειρισμούς απομάκρυνσης ξένου σώματος συχνότερα εφάρμοσαν εργαζόμενοι του ΕΚΑΒ (17%). Από το σύνολο των ερωτήσεων ο μέσος όρος του ποσοστού των ατόμων που απάντησαν σωστά ανά ομάδα ανά ερώτηση ήταν ΕΚΑΒ 49,25%, ΤΕΠ 55,96%, ΚΥ 50,67%, ΤΟΜΥ 43,99%. Περισσότεροι από τους μισούς που απάντησαν αγνοούσαν την αρχική προσέγγιση σε θύμα απώλειας συνείδησης ή σήψης, ενώ χαμηλά ποσοστά γνώριζαν την αρχική αντιμετώπιση σε σπασμούς (56,4%), έγκαυμα (42,3%), πνιγμό (25,5%) και υπερκοιλιακή ταχυκαρδία (35,6%). Τον λόγο συμπιέσεων- εμφυσήσεων ΚΑΡΠΑ σε παιδιά γνώριζε το 55,7%, ενώ ο κίνδυνος μη αντιληπτής διοισοφάγειας διασωλήνωσης αναγνωρίζεται καλύτερα στα ΚΥ (70%) και η αξία της καπνομετρίας στα ΤΕΠ (68%) και το ΕΚΑΒ (58%, p<0,001). Πάνω από 70% δεν αναγνώρισε τον SaO2 ως τον πλέον αξιόπιστο δείκτη εκτίμησης του βαρέως άσθματος και 66% δεν αναγνώρισε ως λάθος την ενδοφλέβια χορήγηση αδρεναλίνης σε αναφυλαξία. Το 14,8% των ερωτηθέντων αγνοεί ότι οι αυτόματοι απινιδωτές με όποια ηλεκτρόδια διαθέτουν είναι κατάλληλοι για χρήση σε παιδιά κάθε ηλικίας ενώ μόνο 26,2% θα βαθμολογούσε με 15 το GCS σε τετραπληγικό χωρίς κάκωση. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα χαρακτηρίζουν μέτριες ή κάτω του μετρίου τις βασικές γνώσεις τους στο BLS και PLS ενώ καταγράφονται υψηλά ποσοστά απαίτησης συνεχιζόμενης δια βίου εκπαίδευσης, ιδιαίτερα των ιατρών (98,6%) συγκριτικά με τους νοσηλευτές (96,6%) και διασώστες (83,3%, p=0,012)
Συμπεράσματα
Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης αναδεικνύουν για πρώτη φορά στη χώρα μας το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού και των διασωστών που εργάζονται σε οποιαδήποτε δομή υποδοχής επειγόντων, με χαρακτηριστική άγνοια σειράς συγκεκριμένων απλών αλγορίθμων. Καταγράφεται έλλειψη εμπειρίας απλών παρεμβάσεων ενώ η αυτοπεποίθηση του προσωπικού στις γνώσεις του σε παιδιατρικά επείγοντα είναι σημαντικά χαμηλότερη σε σχέση με εκείνη που αφορά ενήλικες. Οι εργαζόμενοι χαρακτηρίζουν μέτριες τις γνώσεις τους και εκφράζουν καθολική επιθυμία για εκπαίδευση σε σεμινάρια βασικής και εξειδικευμένης υποστήριξης της ζωής τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιά. Συμπερασματικά κρίνεται απαραίτητη και επιβεβλημένη η εκπαίδευση και επανεκπαίδευση με συστηματικό τρόπο του προσωπικού των ΤΕΠ, ΕΚΑΒ, ΚΥ και ΤΟΜΥ όχι μόνο σε σεμινάρια BLS-ALS αλλά ταυτόχρονα και σε σεμινάρια PLS-APLS.
|
Τρέχουσες γνώσεις και προσεγγίσεις του προσωπικού των ΤΕΠ, ΕΚΑΒ και ΤΟΜΥ σε θέματα βασικής και εξειδικευμένης υποστήριξης της ζωής σε παιδιά και ενήλικες στην Κρήτη
