Περίληψη |
Κατα την εκπόνηση της παρουσας διδακτορικης διατριβης προσδιοριστηκαν οι κινητικες παραμετροι των αντιδρασεων των ριζων OH καιτων ατομων Cl, με σειρα φθοριωμενων αλκοολων (HFA), στην αερια φαση και διερευνηθηκε ο μηχανισμος της τροποσφαιρικης τους αποικοδομησης. Οι HFA αποτελουν μια νεα κατηγορια οξυγονουχων φθοριωμενων ενωσεων, που στα πλαισια παγκοσμιων συμφωνιων, οι οποιες υπαγορευουν την καταργηση εκπομπων αεριων ρυπαντων, που καταστρεφουν το οζον (Montreal Protocol, 1987) και ενισχυουν το φαινομενο του θερμοκηπιου (Kyoto Protocol, 2005), εχουν προταθει ως δυνητικα υποκαταστατα, τεταρτης γενιας, των CFC. Συγκεκριμενα προοριζονται να αντικαταστησουν τα HFC σε πληθωρα βιομηχανικων και τεχνολογικων εφαρμογων, με κυριοτερη την αντικατασταση τους σε συστηματα ψυξης. Σε πληρη αντιστοιχια με τα HFC, εφοσον οι HFA περιεχουν CF δεσμοος αναμενεται να απορροφουν εντονα στο παραθυρο ακτινοβολιας της ατμοσφαιρας (800 1200 nm) και εγκλωβιζοντας την υπερυθρη ακτινοβολια, στο χρονικο διαστημα παραμονης τους στην τροποσφαιρα, να επιτεινουν την υπερθερμανση του πλανητη. Συνεπως, την πλεον κρισιμη παραμετρο, για την εκτιμηση της επιδρασης των HFA στο περιβαλλον και στο κλιμα, την αποτελει ο τροποσφαιρικος χρονος ζωης τους, καθιστωντας επιτακτικη την κινητικη και μηχανιστικη μελετη των αντιδρασεων τους με τα δραστικα συστατικα της ατμοσφαιρας. Ο προσδιορισμος των απολυτων συντελεστων ταχυτητας των αντιδρασεων των HFA με τις ριζες OH και τα ατομα Cl πραγματοποιηθηκε σε δυο ανεξαρτητες πειραματικες διαταξεις, συνεχους μοριακης ροης, εφοδιασμενες με την τεχνικη μετρησης κινητικων παραμετρων του αντιδραστηρα πολυ χαμηλης πιεσης (Very Low Pressure Reactor, VLPR). Η πρωτοτυπια της πειραματικης διαταξης συνισταται στον επιτυχη συνδυασμο των τεχνικων αναλυσης της τετραπολικης φασματομετριαςμαζων (Quadrupole Mass Spectrometry, QMS), που χρησιμοποιειται για την ποιοτικη και ποσοτικη ανιχνευση ατομων Cl και σταθερων αντιδροντων και προϊοντων του αντιδροντος μγματος και της οπτικης τεχνικης του επαγομενου φθορισμου απο laser (Laser Induced Fluorescence, LIF), μεσω της οποιας ανιχνευονται οι ριζες OH. Η συζευξη των δυο συμπληρωματικων τεχνικων αναλυσης, προσδιδει τη δυνατοτητα τοσο της κινητικης μελετης των αντιδρασεων των ατομων Cl και των ριζων OH, οσο και της μηχανιστικης διερευνησης των πρωτογενων διεργασιων και των αντιδρασεων οξειδωσης των προϊοντων τους. Τα αποτελεσματα της παρουσας διατριβης υποδεικνυουν, οτι τοσο οι αντιδρασεις των ατομων Cl, οσο και οι αντιστοιχες των ριζων ΟΗ συντελουνται μεσω μεταθεσης των a-θεσης, ως προς την υδροξυλομαδα, ατομων υδρογονου, προς σχηματισμο των HX (X: Cl, OH) και των αντιστοιχων αφυδρογονωμενων ριζων. Εν συνεχεια, κατα την οξειδωση των πρωτογενων ριζων ανιχνευθηκαν, ως μοναδικα προϊοντα, οι αντιστοιχες καρβονυλικες ενωσεις, εδραιωνοντας ως κυριαρχο, τον προτεινομενο μηχανισμο και συστηνοντας τον, ως το βασικο της τροποσφαιρικης αποικοδομησης των HFA. Συνεπως με τα πειραματικα αποτελεσματα οταν και η θερμοχημικη διερευνηση των αντιδρασεων, μεσω μοριακων κβαντομηχανικων υπολογισμων, ενδεικνυοντας ως πλεον ενεργειακα ευνοουμενα προς απαγωγη, τα υδρογονα που γειτνιαζουν με την υδροξυλομαδα. Τέλος, τοσο τα πειραματικα, οσο και τα θεωρητικα αποτελεσματα συνιστουν την αμεση συσχετιση του βαθμου και της θέσης φθορίωσης των HFA, με τη δραστικότητά τους.
|