Περίληψη |
Η παρούσα διατριβή επικεντρώνει στην εκπαίδευση μελλοντικών εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στη διαπραγμάτευση Κοινωνικοεπιστημονικών Ζητημάτων (ΚΕΖ) που εγείρονται από επιστήμες και τεχνολογίες αιχμής στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών μέσα από τη διαδικασία σχεδιασμού και ανάπτυξης διδακτικών σεναρίων για τα ΚΕΖ που εγείρονται από εφαρμογές της Νανοτεχνολογίας. Συγκεκριμένα, διερευνάται ο τύπος ΚΕΖ διδακτικών σεναρίων που σχεδιάζουν και αναπτύσσουν μελλοντικοί εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με βάση τις α. θεματικές περιοχές που θίγουν στο διδακτικό τους υλικό, β. τη στοχοθεσία των δραστηριοτήτων που αναπτύσσουν, γ. τις διδακτικές πρακτικές που αξιοποιούν και δ. τον τύπο των ερωτημάτων που ενσωματώνουν.
Στο πλαίσιο της παρούσας εμπειρικής έρευνας, έλαβαν χώρα μια προ – έρευνα με 12 μελλοντικούς εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και η κυρίως εμπειρική έρευνα με τη συμμετοχή 6 μελλοντικών εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Κατά την προ – έρευνα οι 12 φοιτητές, χωρισμένοι σε ομάδες των τριών, σχεδίασαν και ανέπτυξαν διδακτικό υλικό για τη διαπραγμάτευση των ΚΕΖ που εγείρονται από τη χρήση πλαστικών – μικροπλαστικών. Η ανάλυση των δεδομένων της προ – έρευνας μας έδωσε κάποια πρώτα εμπειρικά στοιχεία σχετικά με τα χαρακτηριστικά των ΚΕΖ διδασκαλιών που αναπτύσσουν μελλοντικοί εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ενώ τα στοιχεία αυτά, στη συνέχεια, τροφοδότησαν το πλαίσιο διεξαγωγής της κυρίως εμπειρικής έρευνας.
Κατά την υλοποίηση της κυρίως εμπειρικής έρευνας, οι έξι συμμετέχοντες φοιτητές, σχεδίασαν και ανέπτυξαν, στην διάρκεια ενός ακαδημαϊκού έτους, από ένα διδακτικό σενάριο για τη διαπραγμάτευση των ΚΕΖ που εγείρονται από την αξιοποίηση εφαρμογών της Νανοτεχνολογίας. Η κυρίως εμπειρική έρευνα πραγματοποιήθηκε σε τρεις φάσεις. Στην φάση Α, που περιλαμβάνει 6 συναντήσεις ολομέλειας, οι συμμετέχοντες φοιτητές εξοικειώθηκαν αφενός με το επιστημονικό περιεχόμενο, τις κοινωνικές προεκτάσεις και τη διδακτική της νανοτεχνολογίας και αφετέρου με το πλαίσιο της κοινωνικοεπιστημονικής προσέγγισης στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών. Στη φάση Β, που έλαβε χώρα μέσα από 8 ατομικές συναντήσεις με καθένα από τους συμμετέχοντες φοιτητές, πραγματοποιήθηκε ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη του διδακτικού υλικού από τους φοιτητές. Τέλος, στη φάση Γ, το παραχθέν διδακτικό υλικό εφαρμόστηκε εξ αποστάσεως με μαθητές κατά τη διάρκεια 4 συναντήσεων ανά διδακτικό υλικό.
Κατά τη διάρκεια της κυρίως εμπειρικής έρευνας δεδομένα συλλέχθηκαν από α. μια αρχική συνέντευξη, β. τις ηχογραφήσεις των ατομικών συναντήσεων και συναντήσεων ολομέλειας, γ. μια ημι – δομημένη συνέντευξη μετά την ολοκλήρωση του σχεδιασμού και της ανάπτυξης των ΚΕΖ διδακτικών σεναρίων και δ. μια ημι – δομημένη τελική συνέντευξη μετά την ολοκλήρωση της εφαρμογής του υλικού. Για την ανάλυση των δεδομένων, αξιοποιήθηκαν ποιοτικές μέθοδοι ανάλυσης περιεχομένου.
Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι οι μελλοντικοί εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης διαμορφώνουν τρεις διαφορετικούς τύπους ΚΕΖ διδακτικών σεναρίων. Ο πρώτος τύπος – Multidimensional – driven ΚΕΖ διδακτικό υλικό – καθοδηγείται από τη διαπραγμάτευση των ποικίλων παραγόντων και οπτικών που ενδεχομένως εμπλέκονται σε ένα ΚΕΖ. Ο δεύτερος τύπος – Content – driven ΚΕΖ διδακτικό υλικό – καθοδηγείται από τη διαπραγμάτευση των επιστημονικών διαστάσεων του υπό μελέτη ζητήματος ενώ ο τρίτος τύπος ΚΕΖ διδακτικού υλικού αξιοποιεί τα ΚΕΖ ως πλαίσιο για την εμπλοκή των μαθητών με έννοιες και αρχές επιστημονικού περιεχομένου ή και σύγχρονων τεχνολογικών εφαρμογών. Τα αποτελέσματα φανερώνουν την προοπτική εφαρμογής της ΚΕΖ προσέγγισης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση αλλά και την ανάγκη εκπαίδευσης των μελλοντικών εκπαιδευτικών στην ιδιαίτερη στοχοθεσία και τις διδακτικές πρακτικές των ΚΕΖ διδασκαλιών.
Με βάση τα παραπάνω, η παρούσα έρευνα συνεισφέρει στην ερευνητική βιβλιογραφία που αφορά στην εκπαίδευση μελλοντικών εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην διαπραγμάτευση ΚΕΖ που εγείρονται από σύγχρονα επιστημονικά αντικείμενα στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών.
|