| Περίληψη |
Στη παρούσα διπλωματική θα μελετηθεί εάν τυχόν υπάρχει «δικαίωμα στη ζωή» σε σχέση
με τη θανατική ποινή. Όταν ένας άνθρωπος προβαίνει σε μια άδικη πράξη, τιμωρείται από τους
νόμους και υφίσταται μια ποινή. Η κοινωνία τιμωρεί τους ανθρώπους υποχρεώνοντας τους είτε την
καταβολή χρηματικών προστίμων είτε σε φυλάκιση ακόμα και σε αφαίρεση της ζωής τους σε
ορισμένες περιπτώσεις.
Η ύψιστη τιμωρία των ποινών είναι η θανατική ποινή. Όμως, η χρήση της θανατικής ποινής,
δεν μας εγγυάται ούτε την αποτροπή ούτε την καταστολή του εγκλήματος, είναι μάλιστα πολύ
πιθανόν να αυξηθεί και η εγκληματικότητα. Δεν είναι ηθικά ανεκτό, ο εκούσιος φόνος ενός
σημαντικού αριθμού ανθρώπων, μόνο και μόνο για να διασφαλιστούν τα μελλοντικά οφέλη μιας
κοινωνίας. Εάν οι κοινωνίες δέχονται πως το δικαίωμα στη ζωή είναι ένα ύψιστο δικαίωμα, τότε
πως επιτρέπονται οι εξαιρέσεις; Ωστόσο, τι είναι στην πραγματικότητα τα δικαιώματα; Τα έχουν
όντως όλοι οι άνθρωποι ή είναι επινοήματα της φαντασίας τους; Μπορούν να γίνουν καθολικά
αποδεκτά ή γίνονται αποδεκτά μόνο υπό προϋποθέσεις;
Στη συνέχεια, θα εξεταστούν διάφορες ηθικές θεωρίες. Σύμφωνα με τη ωφελιμιστική
θεωρία, η τιμωρία χρησιμοποιείται ως μέθοδος αποτροπής, ενώ η υιοθέτηση της θανατικής ποινής
λειτουργεί ως ανασταλτικός παράγοντας για τους υποψήφιους εγκληματίες. Οι ωφελιμιστές
εξετάζουν τις πιθανές συνέπειες που μπορεί να έχει η εκάστοτε τιμωρία στην κοινωνία, καθώς και
εάν μέσω της τιμωρίας προάγεται η ευτυχία. Τα εγκλήματα έχουν την τάση να προάγουν τη
δυστυχία στον κόσμο και να μειώνουν την ευτυχία. Για να καταπολεμηθεί αυτή η κατάσταση και να
μειωθεί η εγκληματικότητα, η τιμωρία δικαιολογείται σαν μέθοδος.
Από την άλλη μεριά, μια άλλη σημαντική θεωρία είναι η καντιανή ανταποδοτική θεωρία της
ποινής. Σύμφωνα με τον Ιmmanuel Kant, οι άνθρωποι πρέπει να τιμωρούνται απλώς και μόνο
επειδή έχουν διαπράξει εγκλήματα και για κανένα άλλο λόγο. Και ανάλογα με την βαρύτητα των
εγκλημάτων τους, να υφίστανται και τις συνέπειες. Στο φόνο η μόνη ανταπόδοση που αρμόζει είναι
ο θάνατος. Το θέμα για τον Kant, είναι να αντιμετωπίζονται οι άνθρωποι σαν «σκοποί» ως έλλογα
όντα, υπεύθυνα για τη συμπεριφορά τους και υπόλογα για τις πράξεις τους. Έτσι, όταν οι κοινωνίες
τιμωρούν τους ανθρώπους τους καθιστούν υπεύθυνους για τις πράξεις τους, σαν να είχαν οι ίδιοι
επιλέξει ελεύθερα το κακό.
Έπειτα, τα βιοηθικά ερωτήματα που τίθενται έχουν γενικότερη σχέση με το έγκλημα και τον
τρόπο που απονέμονται οι ποινές. Είναι τα ακόλουθα: εάν αποδεχθεί ότι τα εγκλήματα οφείλονται
σε γενετικούς παράγοντες, το έγκλημα και η τιμωρία δε θα έχουν πια την ίδια σημασία. Γιατί, εάν
αποδεχθεί ότι τα ανθρώπινα όντα δεν είναι ελεύθερα όταν πράττουν και από τη φύση τους
προβαίνουν σε άδικες πράξεις, τότε υπάρχει ο περίφημος γενετικός ντετερμινισμός;
Μήπως, ανοίγονται νέοι ορίζοντες, όσον αφορά το γενετικό έλεγχο των εμβρύων,
προκειμένου να εξαλειφθούν οι εγκληματικές τάσεις; Είναι πολύ πιθανόν ένα μεγάλος μέρος της
ανθρώπινης συμπεριφοράς να καθορίζεται γενετικά. Δικαιολογείται όμως η υποχρεωτική γενετική
τροποποίηση των ανθρώπων που έχουν τέτοια χαρακτηριστικά; Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα την
προσβολή της προσωπικής ελευθερίας και της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας. Μια
τέτοια σοβαρή επέμβαση στο DNA θα οδηγούσε και σε σημαντικές επιπτώσεις στην κοινωνική
ζωή, με τη δημιουργία μιας νέας εποχής διακρίσεων.
Επιπλέον, γίνεται αναφορά στην γενετική ταυτοποίηση των υπόπτων που λαμβάνει χώρα
στις εγκληματολογικές έρευνες με την χρήση του DNA. O σκοπός κάθε έρευνας είναι η εύρεση του
ενόχου και η απονομή δικαιοσύνης. Θα μελετηθούν τα βιοηθικά ερωτήματα που εγείρονται κατά τη
χρήση της γενετικής ταυτοποίησης του DNA.
Ένα άλλο ακανθώδες ζήτημα που απασχολεί τη βιοηθική, είναι η παρουσία των ιατρών σε
εκτελέσεις θανατικής ποινής. Θα μπορούσε ποτέ να γίνει ηθικά αποδεκτό, οι επαγγελματίες υγείας,
και πιο συγκεκριμένα οι ιατροί να συμμετέχουν σε εκτελέσεις θανατικής ποινής; Είναι ηθικά
σωστό; Μπορούν οι ιατροί προβαίνουν σε πράξεις αντίθετες με την Ιατρική;
Ακόμη, θα ασχοληθούμε με το θέμα εάν η θανατική ποινή είναι μια μέθοδος βασανιστηρίου.
Η ηθική απαγόρευση των βασανιστηρίων είναι απόλυτη και δεν επιδέχεται εξαιρέσεις. Η
χειραγώγηση των ανθρώπων μέσω βασανιστηρίων, η σκληρή και απάνθρωπη συμπεριφορά είναι
μια μορφή τιμωρίας και αποτελεί ηθική προσβολή. Το ίδιο δεν συμβαίνει και με τη θανατική ποινή;
Δεν είναι μια μέθοδος μεταχείρισης των ανθρώπων ως πράγματα, προτού τους αφαιρέσουν τη ζωή;
Κάθε άνθρωπος ακόμα και ο εγκληματίας, έχει δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, να μην υφίσταται
εξευτελισμό, πόσο μάλλον την ώρα που πεθαίνει. Τα βασανιστήρια δεν δικαιολογούνται ακόμα και
εάν ο κόσμος γινόταν καλύτερος. Δεν είναι ηθικά θεμιτό να εκμεταλλευόμαστε τη σχέση του
προσώπου προς το σώμα του προς όφελος της ανθρωπότητας. Διότι θα υπήρχε το πρόβλημα της
«ολισθηρής πλαγίας». Ποιος μπορεί να εγγυηθεί για την ορθότητα μιας επιλογής και πόσο μάλλον
για την αποδοχή και της αντίστοιχης άποψης που θα οδηγούσε αναπόφευκτα και στη σταδιακή
νομιμοποίηση της;
Συμπερασματικά, στην παρούσα εργασία θα εξεταστεί το θέμα της θανατικής ποινής. Θα
γίνει μια ηθική ανάλυση δηλαδή ανασυγκρότηση και ηθική αξιολόγηση των πιο σημαντικών
θεωριών που σχετίζονται με τις ποινές. Θα γίνει μια προσπάθεια ώστε τα επιδιωκόμενα
συμπεράσματα αυτής της εργασίας να μπορούν γίνουν αποδεκτά από όλους τους ανθρώπους
ανεξαρτήτου κοινωνίας ή αξιακών συστημάτων.
|
Υπάρχει δικαίωμα στη ζωή; : η περίπτωση της θανατικής ποινής
