| Περίληψη |
Εισαγωγή: Οι αιτούντες άσυλο αποτελούν, αναμφιβόλως, μια ευάλωτη κοινωνική και πληθυσμιακή ομάδα, η οποία παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο βίωσης κοινωνικού αποκλεισμού. Η καθολική και ισότιμη πρόσβαση τους στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ε.Σ.Υ.), είναι καθοριστικής σημασίας, για την ένταξη τους στη χώρα υποδοχής, την πρόληψη των ανισοτήτων και την διασφάλιση του αγαθού της δημόσιας υγείας. Στην Ελλάδα, οι έρευνες αναφορικά με τη χρήση υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Π.Φ.Υ.), από τους αιτούντες ασύλου, βρίσκονται ακόμα σε περιορισμένο πλαίσιο.
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να αναδείξει τις δυσκολίες και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι αιτούντες άσυλο κατά την πρόσβασή τους στις υπηρεσίες ΠΦΥ του ΕΣΥ.
Οι επιμέρους στόχοι της μελέτης αφορούν: • στη διερεύνηση των υφιστάμενων δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι αιτούντες άσυλο κατά την πρόσβαση τους σε υπηρεσίες ΠΦΥ, • στη διερεύνηση του βαθμού ικανοποίησης των συμμετεχόντων από το υπάρχον σύστημα παροχής υπηρεσιών ΠΦΥ, • στη διερεύνηση του βαθμού ικανοποίησης των συμμετεχόντων, από την αντιμετώπισή τους από τους επαγγελματίες υγείας.
Υλικό- μέθοδος: Για την διερεύνηση των υποθέσεων χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο “MYHEALTH” (1), το οποίο διερευνά τις απόψεις μεταναστών και προσφύγων σχετικά με την πρόσβασή τους στην υγειονομική περίθαλψη στην Ευρώπη. Μεταφράστηκε στις γλώσσες Αραβικά και Φαρσί και συμπληρώθηκε από
Δημόσια Υγεία-Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας-Υπηρεσίες Υγείας
Ιατρική Σχολή–Πανεπιστήμιο Κρήτης
VII
60 ενήλικες αιτούντες άσυλο, ωφελούμενοι του προγράμματος "Στήριξη έκτακτης ανάγκης για την ένταξη και τη στέγαση αιτούντων ασύλου και δικαιούχων διεθνής προστασίας- ESTIA", που υλοποιείται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, σε συνεργασία με την Ελληνική Κυβέρνηση. Επιπλέον πραγματοποιήθηκαν 10 συνεντεύξεις με εργαζόμενους του φορέα «Αναπτυξιακή Ηρακλείου» και οι οποίοι έχουν συνοδέψει αιτούντες άσυλο σε υπηρεσίες Π.Φ.Υ. με στόχο την ανάδειξη των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι αιτούντες άσυλο, κατά τη πρόσβασή τους σε υπηρεσίες υγείας.
Αποτελέσματα: Στο σύνολο των ερωτηθέντων (60 ενήλικες αιτούντες ασύλου), το 76,7% (46 άτομα) δήλωσε ότι έχει πρόσβαση στο σύστημα Δημόσιας Υγείας και διαθέτει αριθμό ΠΑΑΥΠΑ (Προσωρινός Αριθμός Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού). Πολύ μεγάλο ποσοστό 83,3% (50 άτομα) δηλώνει ότι έχει αντιμετωπίσει κάποια δυσκολία ή πρόβλημα κατά την επαφή του με υπηρεσίες Π.Φ.Υ. Ως κυριότερη δυσκολία/πρόβλημα αναφέρεται η γλώσσα από 36 άτομα 72,0% του δείγματος, ενώ χαμηλά ποσοστά 8%, (4 άτομα) αναφέρουν προβλήματα όπως μη επαρκή νομιμοποιητικά έγγραφα και διοικητικά θέματα 6,0% (3 άτομα). Επίσης σε ποσοστό 40,0% (24 άτομα) δηλώνουν ότι στις δομές Π.Φ.Υ. υπάρχει άτομο που μπορεί να τους βοηθήσει στην συνδιαλλαγή τους με τους επαγγελματίες υγείας, δηλαδή κάποιος μεταφραστής, διερμηνέας, πολιτισμικός διαμεσολαβητής ή σύμβουλος υγείας. Πάνω από τους μισούς 53,3% (32 άτομα) θεωρούν ότι είναι απαραίτητοι οι διαπολιτισμικοί μεσολαβητές/διερμηνείς. Το ποιοτικό μέρος της έρευνας, έδειξε πως οι αιτούντες άσυλο, σε ένα γενικότερο πλαίσιο, είναι ικανοποιημένοι, με βάση την εμπειρία τους, από τη συμπεριφορά και τον επαγγελματισμό του ιατρικού/ παραϊατρικού προσωπικού και από τη λειτουργία του Ε.Σ.Υ. Τα συναισθήματα που εκφράζουν είναι ανάμεικτα και έχουν επηρεαστεί από τις προσωπικές τους εμπειρίες. Αναφέρουν ικανοποίηση αλλά με μια ταυτόχρονη αίσθηση δυσφορίας ως προς το διαδικαστικό μέρος. Επιπλέον τα αποτελέσματα του ποιοτικού και ποσοτικού μέρους της έρευνας, συμφωνούν, ως προς τις δυσκολίες πρόσβασης (κυρίως η γλώσσα) και ως προς τους τρόπους αντιμετώπισης αυτών (ύπαρξη διερμηνέων σε κάθε φορέα παροχής υπηρεσιών υγείας).
Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη ανέδειξε τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι αιτούντες άσυλο κατά την πρόσβασή τους σε υπηρεσίες Π.Φ.Υ. με κυρίαρχο εμπόδιο
Δημόσια Υγεία-Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας-Υπηρεσίες Υγείας
Ιατρική Σχολή–Πανεπιστήμιο Κρήτης
VIII
αυτό της γλώσσας. Επιπλέον διατυπώθηκαν προτάσεις προκειμένου να αρθούν τα εμπόδια αυτά.
|
Αιτούντες άσυλο : δικαιώματα, πρόσβαση σε υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και πιθανά εμπόδια
