| Περίληψη |
Εισαγωγή:. Ένας από τους βασικούς παράγοντες πρόληψης των νοσοκομειακών λοιμώξεων αποτελεί η υγιεινή των χεριών (ΥΧ). Αν και έχουν υπάρξει μελέτες στο κατά πόσον οι εργαζόμενοι σε νοσηλευτικά ιδρύματα εφαρμόζουν σωστά (ή καθόλου) την τεχνική της υγιεινής των χεριών δεν έχει γίνει διερεύνηση το κατά πόσο είναι αποτελεσματικά τα μαθήματα ως παρέμβαση για την αλλαγή στάσης των επαγγελματιών υγείας σχετικά με την εφαρμογή της τεχνικής ώστε να επιτευχθεί μείωση της διασποράς των νοσοκομειακών λοιμώξεων εντός του χώρου του νοσοκομείου.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών μαθήματων ως μέτρο διόρθωσης συμπεριφοράς των επαγγελματιών υγείας στα μέτρα υγιεινής για την πρόληψη μετάδοσης ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.
Μέθοδος: Είναι μια συγχρονική μελέτη (Cross Sectional) παρέμβασης όπου η αξιολόγηση έγινε με άμεση παρατήρηση. Ο χώρος διεξαγωγής ήταν το Γενικό Νοσοκομείο Χανίων. Ο πληθυσμός μελέτης ήταν όλο το ιατρικό, νοσηλευτικό και βοηθητικό προσωπικό. Η μελέτη έγινε σε 3 φάσεις. Στην Α΄ φάση μελετήθηκε η συμμόρφωση των συμμετεχόντων στην ΥΧ με την μέθοδο της άμεσης παρατήρησης με τη χρήση της εξειδικευμένης εφαρμογής «
SpeedyAudit Lite». Στη Β΄ φάση ακολουθήθηκε η διαδικασία: διερεύνηση της υπάρχουσας γνώσης με ανώνυμο αυτοσυμπληρούμενο ερωτηματολόγιο του WHO «5 στιγμές για ΥΧ». Κατόπιν παρέμβαση με μικροδιδασκαλία και χρήση της εκπαιδευτικής συσκευής «Derma LiteCheck Box» του επιστημονικού κέντρου HARTMANN σχετικά με την ΥΧ. Τέλος αξιολογήθηκε η βελτίωση της γνώσης με την εκ νέου συμπλήρωση του ίδιου ερωτηματολόγιου. Στη Γ΄ φάση έγινε και πάλι άμεση επιτήρηση της εφαρμογής της ΥΧ κατά την εκτέλεση των ιατρονοσηλευτικών πράξεων.
Αποτελέσματα: Στην Α΄ φάση έγιναν 570 καταγραφές συμμόρφωσης στους κανόνες ΥΧ με ίδια ποσοστά συμμετοχής ιατρών (43,2% ) και νοσηλευτών (43,7%). Η συντριπτική πλειοψηφία (86,2%) των επαγγελματιών υγείας δεν πραγματοποίησε ΥΧ, το 9% έπλυνε τα χέρια με νερό και σαπούνι και το 4,8% χρησιμοποίησε αντισηπτικό. Από το μικρό δείγμα που εκτέλεσε υγιεινή χεριών 23,6%, την έκανε πριν και 21,5% μετά την επαφή με τον ασθενή, 22,9% μετά την επαφή με το περιβάλλον, 18% πριν την άσηπτη τεχνική και 13,9% μετά την επαφή με τα βιολογικά υγρά. Περισσότερες καταγραφές έγιναν στην Παιδιατρική Κλινική 30,9% και οι λιγότερες ( 0,7% ) στην Α΄/Β΄ Παθολογική Κλινική. Μεγάλο μέρος των συμμετεχόντων , έκανε χρήση του ίδιου ζευγαριού γαντιών σε όλους τους ασθενείς του θαλάμου χωρίς να τα αφαιρέσει και μετά να εφαρμόσει ΥΧ. Το εύρημα αυτό εξακολούθησε και στη Γ΄ φάση
Στη Β΄ φάση 262 επαγγελματίες (80,4% γυναίκες) συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο πριν την διεξαγωγή του μαθήματος και 244 μετά. Η βαθμολόγηση των γνώσεων όπως ορίζεται από τον αριθμό των σωστών απαντήσεων και με άριστα το 25 έδειξε ότι τα άτομα μετά την εκπαίδευση παρουσιάζουν μεγαλύτερα επίπεδα στη βαθμολογία γνώσεων (μ.ο:17,37± 3,14) σε σχέση με τα άτομα πριν την εκπαίδευση (μ.ο:13,65± 3,06). Το 73,9% των ατόμων έχει λάβει κάποια κατάρτιση – εκπαίδευση στην ΥΧ τα τελευταία 3 χρόνια. Τα δύο φύλα εμφάνισαν ίδια επίπεδα στη βαθμολογία γνώσεων και όσο πιο μεγάλο είναι ένα άτομο σε ηλικία τόσο μικρότερη είναι η βαθμολογία γνώσεων και αντιστρόφως. Τέλος, αξίζει ν’ αναφερθεί ότι το επίπεδο γνώσεων των ιατρών τόσο πριν όσο και μετά την εκπαίδευση είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο των νοσηλευτών. Στη Γ΄ φάση έγιναν 1264 καταγραφές και το 64,5% ήταν νοσηλευτές ενώ 25,7% ιατροί. Ένα εντυπωσιακό 83,3%, δεν πραγματοποίησε ΥΧ, το 9,2% χρησιμοποιεί αντισηπτικό και το 7,5% πλένει τα χέρια με νερό και σαπούνι Η πλειοψηφία του δείγματος, το 31%, πραγματοποιούσε την ΥΧ πριν και 30,7% μετά την επαφή με τον ασθενή, το 16% μετά την επαφή με το περιβάλλον, το 11,6% μετά την επαφή με τα βιολογικά υγρά και το 10,7% πριν την άσηπτη τεχνική. Στη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου πριν και μετά τα εκπαιδευτικά μαθήματα(94,3% και 93,9% αντίστοιχα), φάνηκε ότι οι συμμετέχοντες γνώριζαν ότι τα τεχνητά νύχια και η χρήση κοσμημάτων σχετίζονται με αυξημένη πιθανότητα αποικισμού των χεριών με τα παθογόνα μικρόβια. Εν τούτοις τόσο στην Α΄ όσο και στη Γ’ φάση των επιτηρήσεων το 30,2% vs 54% αντίστοιχα του προσωπικού είχε τεχνητά νύχια, 14% vs 52% φορούσε δακτυλίδια και 36,1% vs 33% βραχιόλια. Παρατηρήθηκε υψηλή συμμόρφωση στη μάσκα πριν (98,7%) και μετά (94,1%) τα εκπαιδευτικά μαθήματα. Αυτή πιθανότερο να προήλθε από την εφαρμογή των αυστηρών διατάξεων όσον αφορά τα μέτρα για την πρόληψη της διασποράς του κορωνοϊού SARS-COV-2 στις υγειονομικές μονάδες, παρά από την «κουλτούρα» του υγειονομικού προσωπικού όσον αφορά την πρόληψη των λοιμώξεων, ενδεικτικό της σημασίας της επιτήρησης για εφαρμογή των οδηγιών. Παράλληλα και καθ’ υπερβολή, η μάσκα υψηλής προστασίας εφαρμοζόταν χωρίς να συντρέχει λόγος
Συμπεράσματα: Μετά το πέρας των εκπαιδευτικών μαθήματων ενώ δοθήκαν περισσότερες ορθές απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο, το ποσοστό συμμόρφωσης δεν ήταν το προσδοκώμενο. Με αυτό συμπεραίνεται ότι εκπαιδευτικά προγράμματα είναι απαραίτητα για την ενημέρωση και την επικαιροποιήση της γνώσης των επαγγελματιών υγείας, αλλά δεν είναι από μόνα τους αρκετά έτσι ώστε να τροποποιήσουν τη στάση και την κουλτούρα του υγειονομικού προσωπικού ώστε να εφαρμόσουν τα μέτρα υγιεινής για την πρόληψη μετάδοσης ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.
|
Διερεύνηση αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών μαθημάτων στη συμμόρφωση επαγγελματιών υγείας στα μέτρα υγιεινής για την πρόληψη μετάδοσης ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων στο Γ. Ν. Χανίων
