| Περίληψη |
Μια από τις πλέον διαδεδομένες υπηρεσίες διασυνοριακής υγειονομικής φροντίδας είναι η λεγόμενη Διασυνοριακή Αναπαραγωγική Φροντίδα (Cross Boarder Reproductive Care - CBRC). Ο όρος αυτός αφορά σε μια μαζική και συντονισμένη παγκοσμίως πολιτική πρακτικών τεχνητής γονιμοποίησης και συγκεκριμένα περιγράφει την εξέλιξη στις υπηρεσίες της Ιατρικώς Υποβοηδούμενης Αναπαραγωγής (ΙΥΑ). Η εν λόγω πολιτική υγειονομικής μέριμνας έρχεται να προστεθεί ως ένας ακόμη παράγοντας που συμβάλλει στην εμπορευματοποίηση της αναπαραγωγής, δίνοντας ώθηση στην ανάπτυξη μιας προσοδοφόρας βιομηχανίας γονιμότητας που υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα. Η Διασυνοριακή Αναπαραγωγική Φροντίδα, λοιπόν, βασισμένη στην αδυναμία, αλλά και επιθυμία των υποψήφιων γονέων για απόκτηση παιδιών, καθίσταται μια σύνθετη βιομηχανία της παγκόσμιας αγοράς - ασαφούς μάλιστα έκτασης και πεδίου εφαρμογών - με πολλά εμπλεκόμενα μέρη, πράγμα που της προσδίδει οικονομικές καινομικές διαστάσεις, ενώ εγείρει βιοηθικούς προβληματισμούς.
Επομένως, στόχος της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η ανάδειξη και επεξήγηση όλων των παραπάνω πτυχών της Διασυνοριακής Αναπαραγωγικής Φροντίδας. «Αντανάκλαση» αυτών αποτελούν καθημερινά διλήμματα που ανακύπτουν στον κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό στίβο, αναφορικά, από τη μια, με την αυτονομία, την αξιοπρέπεια, τη δικαιοσύνη, και από την άλλη, τις κοινωνικές διακρίσεις, τα δικαιώματα, τα οφέλη και τις επιπτώσεις που υφίστανται τα υπογόνιμα πρόσωπα, τα οποία αναζητούν και καταφεύγουν στις σχετικές υπηρεσίες.
Μεθοδολογικά εφαρμόστηκε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σε διεθνείς βάσεις δεδομένων, όπως PubMed και GoogleScholar. Παράλληλα, η επισκόπηση της ελληνικής βιβλιογραφίας κατέστη δυνατή μέσω του συλλογικού καταλόγου περιοδικών των ελληνικών βιβλιοθηκών του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης.
Τα ευρήματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι κυρία αιτία που ωθεί τα υπογόνιμα πρόσωπα στην αναζήτηση υπηρεσιών της Ιατρικώς Υποβοηδούμενης Αναπαραγωγής (ΙΥΑ), όπως αυτές προσφέρονται μάλιστα εκτός των δικών τους συνόρων, είναι η περιοριστική νομοθεσία στη χώρα καταγωγής τους. Ωστόσο, η νομική ποικιλομορφία μπορεί να επιφέρει αρνητικές συνέπειες για τα παιδιά που γεννιούνται με τη χρήση υπηρεσιών Διασυνοριακής Αναπαραγωγικής Φροντίδας (CBRC) (π.χ. νομικό κενό στην αναγνώριση γονέων, έλλειψη ιθαγένειας). Η αυτονομία δοτών/δοτριών και ιδίως παρένθετων μητέρων αμφισβητείται και φαίνεται να υπονομεύεται στο πλαίσιο της εκτεταμένης εμπορευματοποίησης των παρεχόμενων υπηρεσιών. Έτσι, σημαντικό εύρημα της παρούσας εργασίας αποτελεί η διαπίστωση ότι η διάθεση γεννητικού υλικού μετατρέπεται σε αντικείμενο οικονομικών συναλλαγών. Επιπροσθέτως, διαπιστώνεται ότι οι ανακρίβειες και οι υπερβολές στη διαφήμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών, καθώς και η ελλιπής ενημέρωση εκ μέρους των ιατρών υπονομεύουν την αυτονομία των ίδιων των προσώπων που αναζητούν και προσφεύγουν σε τέτοιες υπηρεσίες, αφού συχνά εγείρονται ζητήματα και ερωτηματικά για την προστασία της υγείας και τη διατήρηση της ασφάλειάς τους. Ιδιαιτέρα, ο κίνδυνος επιπλοκών (πολύδυμες κυήσεις, σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών) φαίνεται ότι είναι αυξημένος. Τέλος, αμφισβητούμενος είναι και ο ρόλος των μεσιτών που αναλαμβάνουν να φέρουν σε επαφή ιατρούς και υποψήφιους γονείς, σε μια διαδικασία που εγείρει, ούτως ή άλλως, προβληματισμούς για τη διασφάλιση της εμπιστευτικότητας και τη διαφάνειά της.
Η παρούσα εργασία καταλήγει, λοιπόν, στο συμπέρασμα ότι στο πλαίσιο της Διασυνοριακής Αναπαραγωγικής Φροντίδας (CBRC) προκύπτουν προκλήσεις και εγείρονται ποικίλα ηθικά ζητήματα. Για αυτόν τον λόγο, οι όροι και οι συνθήκες παροχής των σχετικών υπηρεσιών θα πρέπει να οριοθετηθούν και να τυποποιηθούν με τέτοιο τρόπο, ώστε με γνώμονα τη δικαιοσύνη και την ισότιμη πρόσβαση, να διασφαλίζονται η αυτονομία, η ασφάλεια και η υγεία των προσώπων που προσφεύγουν σε αυτές και παράλληλα το συμφέρον και η ποιότητα ζωής του παιδιού που θα γεννηθεί.
|
Διασυνοριακή αναπαραγωγική φροντίδα : βιοηθικά, νομικά και οικονομικά ζητήματα
