| Περίληψη |
Οι σαύρες του γένους Podarcis (Wagler,1830) ανήκουν στην οικογένεια Lacertidae και χωρίζονται σε
24-25 είδη, με το γένος να έχει καταγωγή από την Δυτική Ευρώπη και η ποικιλία ειδών του να
αποτελεί αποτέλεσμα πολλαπλών γεγονότων βικαριανισμού κατά το Μειόκαινο. Παρά την πληθώρα
μελετών σε επιμέρους ομάδες, οι σχέσεις μεταξύ ορισμένων ειδών καθώς και η ταξινομική
κατάσταση ορισμένων γενεαλογικών γραμμών παραμένουν ασαφείς λόγω της μεγάλης γενετικής
ποικιλότητας.
Στη συγκεκριμένη εργασία θα γίνει διερεύνηση των φυλογενετικών σχέσεων όλων των ειδών του
γένους που συναντώνται στην βαλκανική χερσόνησο, με ιδιαίτερη σημασία να δίνεται στην ελληνική
κατανομή της Podarcis muralis, είδος το οποίο έχει μελετηθεί μόνο επιφανειακά από άλλες έρευνες.
Για το σκοπό αυτό παρήχθησαν δεδομένα για έξι πυρηνικούς τόπους (MC1R, Pod15b, Pod55, NKTR,
UBN1, Rag1) και χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από δύο μιτοχονδριακούς τόπους (Cyt b, 16s rRNA) σε
64 άτομα των ελληνικών πληθυσμών της τοιχόσαυρας (Podarcis muralis). Τα σύνολα δεδομένων που
προέκυψαν χρησιμοποιήθηκαν για την διερεύνηση των φυλογενετικών σχέσεων μέσα στο είδος της
P.muralis, αλλά και μεταξύ των ειδών του γένους της βαλκανικής χερσονήσου, με χρήση των μεθόδων
της Μπεϋζιανής Συμπερασματολογίας και της Μέγιστης Πιθανοφάνειας. Βάση αυτών των
αναλύσεων, τo είδος της P.muralis φαίνεται πως περιέχει πέντε διακριτές γενεαλογίες, με τους
κλάδους αυτούς να αντιπροσωπεύονται από άτομα της Σαμοθράκης, της Βορείου Ελλάδας, της
Δυτικής-Κεντρικής Ελλάδας/ Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της Κεντρικής Ελλάδας/ Πελοποννήσου, με
την μεταξύ τους τοπολογία να είναι αβέβαιη.
Ακολούθησαν μπεϋζιανες μέθοδοι οριοθέτησης ειδών, BPP και STACEY (BEAST) για το σύνολο των
ειδών του γένους Podarcis που υποστηρίζουν την ύπαρξη 10 ειδών στην ελληνική κατανομή του σε
τρείς διακριτές ομάδες ειδών, την ομάδα της P.erhardii, της P.tauricus και της P.muralis. H ομάδα της
P. erhardii ξεκίνησε να διαφοροποιείται περίπου στα 7.32 εκατομμύρια χρόνια πριν και εντός της
διακρίνονται τα είδη P.cretensis, P.peloponnesiacus, P.levendis, και δύο γενεαλογικές γραμμές εντός
της P.erhardii εμφανίζονται ως είδη, η P.erhardii της Ηπειρωτικής χώρας και η P.erhardii των
Κυκλάδων. Στην P.tauricus η οποία άρχισε να διαφοροποιείται 7.18 εκατομμύρια χρόνια πριν
εντοπίζονται τα είδη P.ionicus, P.milensis, P.tauricus και P. gaigeae, ενώ μοναδικός εκπρόσωπος της
τρίτης ομάδας είναι η ιταλικής καταγωγής P.muralis.
Συνδυαστικά, οι φυλογενετικές αναλύσεις και το δέντρο ειδών δείχνει υποστήριξη για τρείς
γενεαλογικές γραμμές εντός του είδους της P.muralis που άρχισαν να διαμορφώνονται περίπου 1.93
εκατομμύρια χρόνια πριν, αυτή της Σαμοθράκης, της βορείου Ελλάδας και αυτή που ενοποιεί τις
γενεαλογικές γραμμές της Κεντρικής/Δυτικής Ελλάδας, της Θεσσαλίας, της Ηπείρου και της
Πελοποννήσου σε έναν κλάδο, ισχυρά υποστηριζόμενο. Το φυλογενετικό δέντρο που προέκυψε
βάση των NCBI αλληλουχιών της P.muralis δηλώνει πιο πρόσφατο κοινό πρόγονο μεταξύ Σαμοθράκης
και Τουρκίας, παρά με ελληνικούς πληθυσμούς, ενώ η σχέση της βορείου Ελλάδος με τις ευρωπαϊκές
γενεαλογικές γραμμές είναι αβέβαιες.
Συμπερασματικά, η παρούσα εργασία δίνει τις πρώτες ενδείξεις για την πορεία της P.muralis στον
ελλαδικό χώρο διακρίνοντας ενδο-ειδική διαφοροποίηση μικρότερη της τάξης του είδους η οποία
όμως εγείρει ερωτήματα για τον τρόπο και την πηγή διασποράς του είδους στην βαλκανική
χερσόνησο.
|
Μοριακή φυλογένεση και καθορισμός των ειδών του γένους Podarcis στον ελλαδικό χώρο
