|
|
| Κωδικός Πόρου |
000440902 |
| Τίτλος |
Οι δασκάλες στη συγκυρία του αλυτρωτισμού |
| Άλλος τίτλος |
Female teachers in the context irredentism |
|
Συγγραφέας
|
Πρέκα, Μαρία
|
|
Σύμβουλος διατριβής
|
Αβδελά Έφη
|
|
Μέλος κριτικής επιτροπής
|
Φουρναράκη Ελένη
Αναστασόπουλος Αντώνης
|
| Περίληψη |
Η συγκεκριμένη έρευνα εντάσσεται στο πεδίο ανίχνευσης των αναδυόμενων μορφωτικών και επαγγελματικών δυνατοτήτων για τις γυναίκες στην Ελλάδα στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Κεντρικό αιτούμενο αποτελεί η διερεύνηση των τρόπων με τους οποίους συγκροτούνται οι Αρσακειάδες δασκάλες ως ιστορικά υποκείμενα το χρονικό διάστημα από το 1880-1913, τότε που κάποιες από αυτές αναλαμβάνουν να διδάξουν την ελληνική γλώσσα και να εγχαράξουν την ελληνική εθνική συνείδηση στους πληθυσμούς των διαφιλονικούμενων περιοχών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Άξονα εγγραφής της έρευνας συνιστούν οι εκπαιδευτικές πολιτικές που παράγονται στο ελληνικό κράτος και διαχέονται στις ελληνορθόδοξες κοινότητες στη βάση της υλοποίησης των αλυτρωτικών διακυβευμάτων που επιβάλλει η συγκυρία.
Η ιχνηλάτηση της πορείας των διδασκαλισσών τον 19ο αιώνα περνά μέσα από την ιχνηλάτηση της πορείας της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (ΦΕ), γιατί σε όλη τη διάρκεια του αιώνα αυτού τα σχολεία και τα διδασκαλεία της κατέχουν ηγεμονική θέση στον τομέα της στοιχειώδους και επαγγελματικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Εξετάζοντας τη ΦΕ ως μηχανισμό αναδεικνύεται ένας μίτος που τη συνδέει με τους επίσημους και ανεπίσημους θεσμικούς φορείς με τους οποίους συνεργάζεται για την εκπαίδευση των διδασκαλισσών. Ο μίτος είναι η πρακτική των υποτροφιών. Η έρευνα αποκαλύπτει ότι το διδασκαλείο από την ίδρυσή του (1842) ανάγεται σε ατμομηχανή της Εταιρείας. Έτσι, η ΦΕ στηρίζοντας τη στρατηγική της στο τρίπτυχο υποτροφίες – κρατική επιχορήγηση – θεσμική κατοχύρωση, καταφέρνει να δρα ανασχετικά σε οποιαδήποτε προσπάθεια ίδρυσης διδασκαλείου από άλλο φορέα, είτε ιδιωτικό είτε ακόμη και από το ίδιο το κράτος μέχρι το 1914.
Η πρακτική των υποτροφιών λειτουργεί στο πλαίσιο της έρευνάς μας ως σημείο συνάρθρωσης μεταξύ της ΦΕ και του Συλλόγου προς διάδοσιν των ελληνικών γραμμάτων (ΣΔΕΓ). Ο ΣΔΕΓ, συλλογικότητα που ιδρύεται στην Αθήνα το 1869 και εξελίσσεται σε έναν επίσης ηγεμονικό μηχανισμό στο πεδίο που επιχειρεί να δράσει –της διάδοσης των ελληνικών γραμμάτων στις ελληνορθόδοξες κοινότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και κυρίως στη Μακεδονία–, χορηγεί υποτροφίες σε κορίτσια από τη Μακεδονία, προκειμένου να σπουδάσουν δασκάλες στα διδασκαλεία της ΦΕ και να επιστρέψουν να διδάξουν στο γενέθλιο τόπο. Η έρευνα αποκαλύπτει, μέσα από τις διαδρομές που χαράσσει η πρακτική των υποτροφιών, την ταυτότητα του ΣΔΕΓ, τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ιδρύεται και οι οποίες του επιτρέπουν να αναδειχθεί σε ηγεμονική συλλογικότητα, τον «τόπο» της εγκατάστασής του –μεταξύ ιδιωτικού και κρατικού–, τις ιδιόμορφες σχέσεις του με το ΥΠΕΞ και τους τρόπους μέσω των οποίων αναδεικνύεται σε ένα άτυπο «Υπουργείο Παιδείας» με αιχμή της δράσης του τις ελληνορθόδοξες κοινότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ιδιαίτερη έμφαση στη Μακεδονία.
Με δυο λόγια, η συγκεκριμένη έρευνα αφηγείται την ιστορία δύο συλλογικοτήτων από τις μακροβιότερες στην Ελλάδα· της ηγεμονικής και εξωστρεφούς Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, η οποία αυτοπαρουσιαζόταν ως «εθνωφελές» και «φιλανθρωπικό» «καθίδρυμα» και του εξίσου ηγεμονικού αλλά εσωστρεφούς Συλλόγου προς διάδοσιν των ελληνικών γραμμάτων, ο οποίος απέφευγε γενικά να αυτοπαρουσιάζεται. Η αφήγησή μας εκτιμούμε ότι φωτίζει πλευρές των δύο συλλογικοτήτων-μηχανισμών, τις οποίες εσκεμμένα άφηναν –και εξακολουθούν να αφήνουν– στο σκοτάδι. Από την άλλη, η συγκεκριμένη έρευνα αφηγείται την ιστορία των υποκειμένων που σχετίζονται με αυτούς τους μηχανισμούς. Για την ακρίβεια, δίνει χώρο στα υποκείμενα, τους επιτρέπει να δείξουν πώς σκέφτονται και οργανώνουν τη ζωή τους, πώς δρουν για να επιτύχουν ό,τι σχεδιάζουν συχνά μέσα σε συνθήκες κοινωνικά και πολιτικά ακραίες. Έστω και μέσα από τη δική μας αφήγηση, ακούγεται η φωνή των πρώτων μορφωμένων εργαζόμενων γυναικών, των διδασκαλισσών, οι οποίες όχι μόνο αναλαμβάνουν να κρατήσουν τα ηνία της δικής τους ζωής αλλά και αυτά των οικογενειών τους ως αρχηγοί και στυλοβάτες τους.
|
| Φυσική περιγραφή |
2 Τ. ; 30 εκ. |
| Γλώσσα |
Ελληνικά |
| Θέμα |
Associations |
|
Associations for the dissemination of greek letters |
|
Collective subjectivities |
|
Female education |
|
Female teachers |
|
Female thechers education |
|
Foucault |
|
Gender |
|
Gender relations |
|
Greece |
|
Greekorthodox Communities |
|
Irredentism |
|
Ministry of Education |
|
Ministry of Foreign Affairs |
|
Nineteenth Century |
|
Ottoman Empire |
|
Societies |
|
Society for the promotion of education and learning (Philekpedeftiki eteria, Arsakeio) |
|
Technologies of the Self |
|
Undergraduates Education of Teachers Associations Greek Associations |
|
Έμφυλες σχέσεις |
|
Αλυτρωτισμός |
|
Αρσάκειο |
|
Δέκατος ένατος αιώνας |
|
Δασκάλες |
|
Εκπαίδευση διδασκαλισσών |
|
Εκπαίδευση κοριτσιών |
|
Ελλάδα |
|
Ελληνορθόδοξες κοινότητες |
|
Οθωμανική αυτοκρατορία |
|
Συλλογικές υποκειμενικότητες |
|
Σύλλογοι |
|
Σύλλογος προς διάδοσιν των ελληνικών γραμμάτων |
|
Τεχνολογίες εαυτού |
|
Υπουργείο Εκκλησιαστικόν και Δημόσιας Εκπαιδεύσεως |
|
Υπουργείο Εξωτερικών |
|
Φιλεκπαιδευτική εταιρεία |
|
Φουκώ |
|
Φύλο |
| Ημερομηνία έκδοσης |
2015-10-21 |
| Συλλογή
|
Σχολή/Τμήμα--Φιλοσοφική Σχολή--Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας--Διδακτορικές διατριβές
|
|
|
Τύπος Εργασίας--Διδακτορικές διατριβές
|
| Εμφανίσεις |
324 |
Οι δασκάλες στη συγκυρία του αλυτρωτισμού
