Περίληψη |
Η αποκατάσταση ρυπασμένων από βαρέα μέταλλα εδαφών με χρήση φυτών, αποτελεί μια σύγχρονη και πολλά υποσχόμενη τεχνολογία, η οποία υπερτερεί των καθιερωμένων μεθόδων αποκατάστασης. Πρόκειται για μια τεχνολογία οικονομικά αποδοτική, φιλική προς το περιβάλλον και με ευρύ πεδίο εφαρμογής. Όπως είναι κατανοητό, καθοριστικός παράγοντας προς αυτήν την κατεύθυνση δεν είναι άλλος από την δυνατότητα των φυτών να επιβιώνουν σε εδάφη με μεγάλες συγκεντρώσεις τοξικών μετάλλων αλλά και η ικανότητά τους να συσσωρεύουν στη μάζα τους όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ποσότητες από αυτά. Το πεδίο έρευνας της παρούσας εργασίας εστιάζεται στη συγκριτική μελέτη της επίδρασης διαφορετικών συγκεντρώσεων ψευδαργύρου (Zn), νικελίου (Ni) και καδμίου (Cd) στα μορφολογικά χαρακτηριστικά της ανάπτυξης, στην πρόσληψη και κατανομή του μετάλλου στους ιστούς καθώς και σε σειρά παραμέτρων που σχετίζονται με την φωτοσύνθεση και την οξειδωτική καταπόνηση των φυτικών ειδών Nicotiana tabacum και N. glauca.
Τα είδη αυτά, λόγω διαφόρων χαρακτηριστικών τους, όπως πλούσια βιομάζα, βαθύ ριζικό σύστημα, ανοχή σε βαρέα μέταλλα, παρουσιάζουν ενδιαφέρον για αξιοποίηση σε εφαρμογές αποκατάστασης υποβαθμισμένων περιοχών. Φυτά N. tabacum και N. glauca εγκαταστάθηκαν σε γλάστρες με τεχνητό υπόστρωμα σε συνθήκες θερμοκηπίου και καλλιεργήθηκαν για 42 ημέρες παρουσία 0-5 mM Zn ή 0-1 mM Ni ή 0-2 mM Cd. Οι επεμβάσεις με τις υψηλές συγκεντρώσεις μετάλλων επηρέασαν αρνητικά τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της ανάπτυξης των φυτών τα οποία έδειξαν συμπτώματα τοξικότητας. Με την αύξηση των συγκεντρώσεων των μετάλλων στο υπόστρωμα καλλιέργειας αυξήθηκε η συσσώρευση μετάλλων στους φυτικούς ιστούς των N. tabacum, και N. glauca ιδιαίτερα στη ρίζα, και στα γηραιότερα φύλλα. Οι φωτοσυνθετικές παράμετροι που μελετήθηκαν όπως, το περιεχόμενο χλωροφυλλών, ο επαγωγικός φθορισμός των χλωροφυλλών (Fv/Fm) και η ένταση της φωτοσύνθεσης, έδειξαν αρνητική συσχέτιση με τη συγκέντρωση των μετάλλων. Διαφορική ήταν η επίδραση των μέταλλων σε δείκτες που συνδέονται με την οξειδωτική καταπόνηση. Ειδικότερα και στα δυο φυτικά είδη που μελετήθηκαν παρατηρήθηκε αύξηση της λιπιδικής υπεροξείδωσης και απόκριση του μη ενζυμικού αντιοξειδωτικού μηχανισμού, με αύξηση της προλίνης και συνολικά της αντιοξειδωτικής ικανότητας. Αντίθετα, όσον αφόρα τον ενζυμικό μηχανισμό η καταπόνηση των βαρέων μέταλλων οδήγησε σε καταστολή των μελετώμενων αντιοξειδωτικών ενζύμων στο N. tabacum και την επαγωγή τους στο N. glauca. Από τα αποτελέσματα της εργασίας γίνεται φανερό ότι και τα δύο μελετούμενα είδη ανέχονται σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις των μετάλλων Zn, Ni και Cd κα συσσωρεύουν αξιόλογες ποσότητες στους ιστούς τους, ιδιότητες ιδιαίτερα σημαντικές για την μελλοντική αξιοποίηση των N. tabacum και N. glauca.
|