| Περίληψη |
Τα μέταλλα χαρακτηρίζονται ως μια κατηγορία χημικών στοιχείων που
απαντώνται ευρέως στο περιβάλλον ενώ μπορούν επίσης να αποτελέσουν
περιβαλλοντικούς ρύπους λόγω της πιθανής τοξικότητας τους και της τάσης για
βιοσυσσώρευση. Oι υδρόβιοι οργανισμοί και ειδικότερα οι ιχθύες αποτελούν
κατάλληλους βιοδείκτες μετάλλων και άλλων στοιχείων, καθώς εντοπίζονται σε
μεγάλο εύρος τροφικών επιπέδων και έχουν την ιδιότητα να συσσωρεύουν χημικούς
ρύπους στους ιστούς τους. Η μικροχημική ανάλυση ιστών έχει χρησιμοποιηθεί
ευρέως σε ιχθυολογικές και περιβαλλοντικές μελέτες, ενώ έχει αναφερθεί ότι μπορεί
να χρησιμοποιηθεί για τον προσδιορισμό της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από
μέταλλα και άλλα στοιχεία.
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι ο προσδιορισμός της κατανομής των
μετάλλων και ιχνοστοιχείων σε πέντε υδάτινα οικοσυστήματα και στους
διαφορετικούς ιστούς και τις σκελετικές δομές δύο ειδών ιχθύων, έτσι ώστε να
ελεγχθεί η πιθανή λειτουργία τους ως δεικτών επιβάρυνσης από μέταλλα στο υδάτινο
περιβάλλον, να συγκριθεί η συσσώρευση μετάλλων και ιχνοστοιχείων στους ιστούς
των δύο ειδών καθώς και να εκτιμηθεί ο βαθμός επικινδυνότητας που μπορεί να
προέλθει από την κατανάλωση των υπό μελέτη ειδών ιχθύων.
Κατά τη διεξαγωγή της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής μελετήθηκαν οι
συγκεντρώσεις των μετάλλων και ιχνοστοιχείων στο επιφανειακό ίζημα και την
υδάτινη στήλη των λιμνών Μικρή Πρέσπα, Βεγορίτιδα, Πετρών, Καστοριάς και
Τριχωνίδα, καθώς και σε πέντε ιστούς και στο στομαχικό περιεχόμενο δύο ειδών
ιχθύων (Cyprinus carpio, Perca fluviatilis) προερχόμενα από τις λίμνες αυτές. Το
σύνολο των δειγμάτων αναλύθηκε με την χρήση Φασματομετρίας Μάζας –
Επαγωγικά Συζευγμένου Πλάσματος (Inductively Coupled Plasma – Mass
Spectrometer, ICP–MS) για τον προσδιορισμό των συγκεντρώσεων μετάλλων και
άλλων στοιχείων.
Τα αποτελέσματα της εργασίας έδειξαν σαφή διαφοροποίηση μεταξύ των ιστών
και των ειδών που μελετήθηκαν ως προς τις συγκεντρώσεις μετάλλων και άλλων
στοιχείων και προσδιόρισαν τη καταλληλότητα τους ως δεικτών περιβαλλοντικής
επιβάρυνσης. Επίσης, εκτιμήθηκε η επιβάρυνση των υπό μελέτη λιμνών με μέταλλα
και ιχνοστοιχεία και σύμφωνα με τα αποτελέσματα ενδέχεται σε ορισμένες περιπτώσεις να επέλθουν αρνητικές επιπτώσεις στην υδρόβια ζωή. Η εκτίμηση της
επικινδυνότητας κατανάλωσης των υπό μελέτη ειδών έδειξε ότι οι συγκεντρώσεις
μετάλλων και ιχνοστοιχείων στη σάρκα των ιχθύων βρίσκονται κατά πλειοψηφία
εντός των θεσμοθετημένων προτύπων ασφαλείας. Τέλος, σε ορισμένες περιπτώσεις
παρατηρήθηκε υπέρβαση των θεσπισμένων, για την ασφάλεια των καταναλωτών,
ορίων όσον αφορά την πρόσληψη των στοιχείων του σιδήρου (Fe), χρωμίου (Cr),
κοβάλτιου (Co), χαλκού (Cu), ψευδάργυρου (Zn) και αρσενικού (As).
|
Μέταλλα και ιχνοστοιχεία σε ιχθύες, ιζήματα και την υδάτινη στήλη λιμνών της Ελλάδας
