| Περίληψη |
Η παρούσα εργασία μελετάει τα συναισθήματα στην ιστορική αφήγηση του Αρριανού, στο έργο του Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις. Με βάση τη θεωρία συναισθημάτων του Αριστοτέλη, όπως αναπτύσσεται στο δεύτερο βιβλίο του έργου του Ρητορική, επικεντρώνεται σε τρία βασικά συναισθήματα: στον φόβο, στο θάρρος και στην ελπίδα. Αναλύει το σχετικό λεξιλόγιο αλλά και τα συναισθηματικά σενάρια, μέρη δηλαδή της αφήγησης, όπου καθίσταται εμφανής η παρουσία των συναισθημάτων χωρίς την ύπαρξη λεξιλογικών αναφορών. Το πρώτο κεφάλαιο πραγματεύεται τον φόβο. Η ανάλυσή μας δείχνει ότι στην Ανάβαση ο φόβος χαρακτηρίζει κατεξοχήν τα εχθρικά στρατεύματα, ενώ εκδηλώνεται κυρίως μέσω του μοτίβου της φυγής, η οποία, μάλιστα, συχνά λαμβάνει χώρα ακόμα και πριν από την πολεμική σύγκρουση. Έμφαση δίνεται επίσης στο γεγονός ότι η εχθρική υποχώρηση πολλές φορές οφείλεται στον φόβο, που προκαλεί η πληροφόρηση της επικείμενης άφιξης του Αλέξανδρου ή η εμφάνισή του. Επιπλέον, εξετάζεται η έκπληξη ως σύμβολο και ένδειξη φόβου. Έπειτα, γίνονται αναφορές στις σπάνιες περιπτώσεις, κατά τις οποίες παρατηρείται να επικρατεί φόβος στο μακεδονικό στράτευμα. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την επισήμανση της αφοβίας, η οποία χαρακτηρίζει τον Μακεδόνα στρατηγό. Το δεύτερο κεφάλαιο αφορά στο θάρρος και στην ελπίδα, συναισθήματα αντίθετα του φόβου. Το θάρρος αποτελεί χαρακτηριστικό κυρίως των Μακεδόνων, οι οποίοι είναι πάντα έτοιμοι να φέρουν εις πέρας δύσκολες και -ενίοτε- φαινομενικά ακατόρθωτες αποστολές, συγκροτώντας έτσι ένα θαρραλέο και -σχεδόν- αήττητο στράτευμα. Οι εχθροί, αν και τις περισσότερες φορές παρουσιάζονται τρομαγμένοι, ενίοτε επιδεικνύουν γενναιότητα στο πεδίο της μάχης. Ωστόσο, παρά τη γενναιότητά τους συνήθως ηττώνται και το θάρρος τους αυτό αποβαίνει μάταιο. Η ανάλυση του θάρρους ολοκληρώνεται με αναφορές στο θάρρος του Αλέξανδρου, το οποίο φαίνεται να είναι υποδειγματικό και εντυπωσιακό. Ο Μακεδόνας βασιλιάς αποδεικνύεται άξιος και γενναίος στρατηγός αλλά και στρατιώτης. Το τελευταίο μέρος της παρούσας εργασίας αφιερώνεται στο συναίσθημα της ελπίδας. Σε αυτό το κεφάλαιο πρωταγωνιστής είναι ο Αλέξανδρος, ο μοναδικός ήρωας, ο οποίος ελπίζει αδιάκοπα. Η συνεχής ελπίδα του δεν αποτυπώνεται μόνο λεξιλογικά όσο μέσω της έκδηλης αυτοπεποίθησής του, του θάρρους του, των υψηλών του στόχων. Σε αυτό το κεφάλαιο αναλύονται επίσης η σημασία της ενθάρρυνσης, μέσω της οποίας η ελπίδα μεταδίδεται και εντείνεται, αλλά και η έννοια του κοινού αγώνα, ο οποίος συμβάλλει στην κινητοποίηση του μακεδονικού στρατού και στην αναπτέρωση του ηθικού του. Τέλος, αναφορά γίνεται και στην έννοια του πόθου, αφού και αυτός συνδέεται με τις αυξανόμενες επιθυμίες του Αλέξανδρου και με το συναίσθημα της ελπίδας που τον διακατέχει.
|
Συναισθήματα και ιστορική αφήγηση στην ανάβαση του Αρριανού : φόβος, θάρρος και ελπίδα
