| Περίληψη |
Σκοπός: Ο πρωτοπαθής καρκίνος του ήπατος αποτελεί τον 6ο σε συχνότητα καρκίνο παγκοσμίως και την 3η αιτία θανάτου από καρκίνο. Το 2014, 782.500 νέες περιπτώσεις καρκίνου ήπατος και 745.500 θάνατοι περιγράφονται παγκοσμίως. Σκοπός της εργασίας είναι να αποτυπωθεί το επιδημιολογικό φορτίο και οι διαχρονικές μεταβολές των κακοήθων νεοπλασιών (ΚΝ) ήπατος στην Κρήτη, τις τελευταίες δύο δεκαετίες και να ανιχνευθούν οι γεωγραφικές περιοχές με τον υψηλό κίνδυνο, που θα αποτελέσουν στόχο παρεμβάσεων και μέτρων πρόληψης.
Μεθοδολογία: Το σύνολο της περιφέρειας Κρήτης αποτέλεσε την περιοχή μελέτης ενώ ως δείγμα μελέτης θεωρήθηκε το σύνολο των περιπτώσεων ΚΝ ήπατος τη χρονική περίοδο 1992-2013. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν από την ηλεκτρονική βάση δεδομένων του Κέντρου Καταγραφής Καρκίνου (ΚΚΚ). Υπολογίσθηκαν οι σταθμισμένοι κατά ηλικία δείκτες επίπτωσης και θνησιμότητας (Αge-Standardized Incidence and Mortality Rates, ASIR, ASMR), ειδικοί κατά ηλικία δείκτες επίπτωσης και θνησιμότητας (Age-Specific Incidence and Mortality Rates, ASpIR, ASpMR). Για τον υπολογισμό των δεικτών και την δημιουργία των γραφημάτων αλλά και των πρώτων στατιστικών στοιχείων, χρησιμοποιήθηκαν οι αυτοματοποιημένες διαδικασίες που παρέχει το πληροφοριακό σύστημα του ΚΚΚ, το οποίο διασυνδέεται με το λογισμικό STATA και ArcGIS 10.3. Η εκτίμηση των τάσεων των δεικτών επίπτωσης και θνησιμότητας από ΚΜ για την επόμενη δεκαετία έγινε μέσω Bayesian age-period-cohort prediction model. Όλοι οι έλεγχοι πραγματοποιήθηκαν σε επίπεδο σημαντικότητας α=0.05.
Αποτελέσματα: Την περίοδο 1992-2013 η επίπτωση και θνησιμότητα των ΚΝ ήπατος παρουσίασαν ανοδική πορεία. Συγκεκριμένα η μέση ετήσια επίπτωση (mean ASIR) των 22 ετών ήταν 15,3/100.000/έτος και η μέση ετήσια θνησιμότητα (mean ASMR) ήταν 8,65/100.000/έτος. Οι ηλικιακές ομάδες 65-69 και 75-79 έτη στους άνδρες παρουσίασαν τις υψηλότερες τιμές του ειδικού κατά ηλικία δείκτη επίπτωσης, με τιμές 39/100.000/έτος και στις γυναίκες οι ηλικιακές ομάδες 75-79 και 80-84 έτη με τιμές 22/100.000/έτος. Η επιβίωση του πληθυσμού πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση για ΚΝ ήπατος ήταν 50% ενώ δέκα χρόνια μετά ήταν 47%. Οι παράγοντες κινδύνου που εντοπίσθηκαν αφορούσαν την ύπαρξη ή όχι ατομικού ιστορικού άλλου καρκίνου, οικογενειακού ιστορικού με ΚΝ ήπατος ή άλλου καρκίνου, την ύπαρξη πρώτου βαθμού συγγένειας, το κάπνισμα και την παχυσαρκία. Εντοπίστηκαν διακυμάνσεις ανά δήμο και στην επίπτωση και τη θνησιμότητα καθώς και στο ρυθμό διαχρονικής μεταβολής των δεικτών αυτών.
Συμπέρασμα: Η νοσηρότητα και θνησιμότητα του ΚΝ ήπατος στην Κρήτη την τελευταία εικοσαετία παρουσίασε αυξητικές τάσεις. Η πρόβλεψη των μελλοντικών τάσεων των δεικτών αναδεικνύει περαιτέρω αύξηση που πιθανά να οφείλεται στον τρόπο ζωής των κατοίκων, στην οικονομική κρίση και στην έλλειψη μέτρων πρόληψης. Είναι απαραίτητο να διερευνηθούν περαιτέρω τα αίτια και να ληφθούν μέτρα που θα συμβάλλουν στη μείωση του «φορτίου» της νόσου.
|
Γεω-επιδημιολογική μελέτη των κακοήθων νεοπλασιών του ήπατος στην Κρήτη : Μια χωροχρονική προσέγγιση
